Ας είμαστε και λίγο αισιόδοξοι

Βρέθηκα πρόσφατα σε ένα σεμινάριο ή ας το πω καλύτερα σε ένα "εργαστήριο", που διοργανώνει το ΑΠΘ, με θέμα την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα. Το προσφέρει στους προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές του, αλλά και σε αποφοίτους του. Αν και δεν με βόλευε η ώρα και δυστυχώς έπρεπε να κάτσω λίγο, αυτή η σύντομη επίσκεψη μου άφησε μια πολύ καλή εντύπωση. Και δεν έχει να κάνει η θετική εκτίμηση τόσο με το αν πραγματικά σου προσφέρονται πολλές ή λίγες πληροφορίες ή η απαραίτητη καθοδήγηση για να νιώσεις ότι είσαι σε θέση να ξεκινήσεις την δική σου επιχείρηση, ώστε να δώσεις λύση στο επαγγελματικό σου ζήτημα ή να πραγματοποιήσεις τα όνειρα σου. Δεν είμαι σε θέση να το εξετάσω αυτό, δεν νομίζω άλλωστε να είναι και εκείνο που επιδιώκεται.

Πρώτα από όλα με εντυπωσίασε το επίπεδο κατάρτισης και γνώσεων των ανθρώπων που είδα εκεί μέσα. Είμαι σίγουρος πως δεν ήταν “αντιπρόσωποι” της αφρόκρεμας της νέας γενιάς. Ήταν απλά ένα τυχαίο δείγμα προβληματισμένων ανθρώπων, οι οποίοι πέρα από τις σπουδές τους στο Πολυτεχνείο, στην Νομική, την Ιατρική, τη Γεωπονία, τα Οικονομικά κ.ο.κ, είχαν μεταπτυχιακούς, ακόμα και διδακτορικούς τίτλους, αρκετοί από αυτούς στο εξωτερικό (κυρίως Αγγλία και κατόπιν Γερμανία, δηλαδή στις πιο ισχυρές χώρες της Ευρώπης), γνώριζαν τουλάχιστον μια ξένη γλώσσα σε υψηλό επίπεδο, φαίνονταν απόλυτα εξοικειωμένοι με το διαδίκτυο και τη χρήση Η/Υ και είχαν ακουστά τους τρόπους με τους οποίους μπορεί κανείς να ελιχθεί σήμερα στους τομείς που έχουν μέλλον, π.χ. την πρωτογενή παραγωγή (γεωργία, κτηνοτροφία, εξόρυξη, βιομηχανία), τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες, τον τουρισμό (κλασσικές και εναλλακτικές μορφές), τη διακίνηση αγαθών, τη κατασκευή λογισμικού και πνευματικών προϊόντων κτλ.

Ούτε στην επαγγελματική αγορά άλλωστε λείπουν οι εταιρείες που έχουν στελέχη και προσωπικό με μάστερ από καλά πανεπιστήμια. Το πρόβλημα είναι άλλο. Είναι ο χώρος όπου δραστηριοποιούνται οι μεγάλες εταιρείες: τραπεζικός κλάδος, κατασκευαστικές, κινητή τηλεφωνία, πολυκαταστήματα λιανικής κλπ. Είναι επιχειρήσεις που δεν μπορούν να συνεισφέρουν ιδιαίτερα σε αυτό που έχει αυτή τη στιγμή ανάγκη η ελληνική οικονομία, δηλαδή να αποκτήσει αυτονομία (-αυτάρκεια) και ένα ουσιαστικό ρόλο στη διεθνή αγορά, ώστε να μπορέσει να ορθοποδήσει. Εκείνο που χρειάζεται, με βάση τα σημερινά δεδομένα, είναι η υλοποίηση ιδεών σαν αυτές που έχουν τα παιδιά που συνάντησα και άκουσα να μιλάνε για τα σχέδια τους.

Αυτό είναι το δεύτερο το οποίο δίνει κουράγιο. Στη γερασμένη Ευρώπη η μεσαία τάξη σβήνει καθώς αναδύονται τα μεσαία στρώματα στα κράτη της Ασίας και στη Λατινική Αμερική. Είναι παράδοξο, αλλά ταυτόχρονα πολύ θετικό πως η άνθηση της Ελλάδος εξαρτάται από το πόσο θα προχωρήσουν οι ιδέες των “μικρών”. Διότι, ίσως είναι μεγάλο πλεονέκτημα για τη χώρα μας, ότι σαν κοινωνία και δομή ανέκαθεν ευνοούσε τις μικρού μεγέθους επιχειρήσεις και ταυτόχρονα ποτέ δεν είχε μια αυστηρή κοινωνική διαστρωμάτωση. Η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες του δυτικού κόσμου που παρουσιάζουν τόσο μεγάλη διασπορά κεφαλαίου. Πολλές μικρές μονάδες σημαίνει, τεράστια ευελιξία του συνόλου και δυνατότητα εφαρμογής πολλών διαφορετικών επιχειρηματικών πλάνων. Οι νέες δραστηριότητες πρέπει να βρεθούν και να εφευρεθούν από τους ίδιους τους νέους. Αυτό σημαίνει πολλή ανασφάλεια, πολλή ευρηματικότητα, πολλές αποτυχίες, αλλά σίγουρα και πολλές επιτυχίες. Αυτό που λείπει τραγικά είναι το ευνοϊκό πλαίσιο, όχι το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό. Διότι ακόμα και αν αιμορραγεί η πατρίδα μας σε ανθρώπινο κεφάλαιο, είναι σίγουρο πως όταν δημιουργηθούν οι συνθήκες, ένα μεγάλο κομμάτι θα επιστρέψει πιο πλούσιο σε χρήματα, σε γνώσεις, ικανότητες, εμπειρίες και έχοντας ενδεχομένως αποκτήσει έναν πιο υγιή τρόπο σκέψης.

Το κράτος αν θέλει να επιβιώσει, πρέπει να λύσει το γρίφο και να βοηθήσει επιτέλους, δίνοντας ώθηση σε τέτοιες προσπάθειες. Μια μικρή μονάδα είναι δύσκολο να παλέψει με την ελληνική διαφθορά και τη γραφειοκρατία, αλλά οι νέες τεχνολογίες μπορούν να δώσουν τη δυνατότητα να προβάλει κανείς τη ποιότητα του προϊόντος του χωρίς να ξοδεύει πολλά για τη διαφήμιση και παράλληλα του επιτρέπουν να βρει κανάλια για να διοχετεύσει αυτό που προσφέρει, εύκολα και γρήγορα. Ας ξεκινήσει η πολιτεία με τα αυτονόητα, όπως η απλοποίηση του φορολογικού συστήματος και της διαδικασίας έναρξης, παρέχοντας τα κίνητρα στους νέους για να στραφούν σε συγκεκριμένους κλάδους, δίνοντας τη δυνατότητα συστέγασης επιχειρήσεων, ανοίγοντας επαγγελματικούς τομείς, σταματώντας να ξεζουμίζει τα μικρομάγαζα με κάθε τρόπο κ.ο.κ. 

 Δεν είναι όσο εύκολο ακούγεται, γιατί όλα είναι σαν κρίκοι μιας αλυσίδας. Αν δεν πατάξεις τη φοροδιαφυγή θα βάλεις παραπάνω φόρους, θα ακριβύνεις τη χρήση ακινήτων, τα καύσιμα  διογκώνοντας το κόστος παραγωγής και αν δεν μπορείς να ρίξεις το κόστος, κατεβάζεις τους μισθούς και πάει λέγοντας. Αυτό όμως είναι σε τελική ανάλυση το ζητούμενο για να επιβιώσουμε και το ότι δεν προχωρά κάτι δεν οφείλεται σε αντικειμενικές δυσκολίες, όσο σε κοντόφθαλμες προσωπικές θεωρήσεις και μια χαμηλού επιπέδου ηθική, που όμως δείχνει να ξεφτίζει.

Να πως πηγάζει λοιπόν η αισιοδοξία της εμπειρίας που αναφέρθηκε αρχικά. Η Ελλάδα έχει μεγάλο απόθεμα σε ανθρώπους με γνώσεις και δεξιότητες. Δεν φαίνεται δύσκολο αυτοί οι άνθρωποι να δημιουργήσουν ένα καινούργιο ρεύμα στην αγορά. Ότι θα γίνει κιόλας, δεν είναι σίγουρο. Αν όμως αρχίσει να σχηματίζεται αυτό το ρεύμα, μπορεί να φτάσει να είναι τόσο μεγάλο, που θα παρασύρει τελικά οποιοδήποτε εμπόδιο συναντήσει.

Β.Τ.

Οι 7 μεγάλες πληγές του ελληνικού δημοσίου χρέους.

Πολλοί απλοί άνθρωποι αναρωτιούνται, πως  έφτασε το ελληνικό κράτος να χρωστάει αυτά τα υπέρογκα ποσά που καλείται να πληρώσει; Τα σενάρια περί συνωμοσιών, η οργή κατά των διεθνών τοκογλύφων και των ανίκανων πολιτικών μας, δίνουν και παίρνουν. Ωστόσο, όλοι φανερά ή κατά βάθος νιώθουμε, ότι η δημόσια διοίκηση της χώρας μας ήταν πάντα κάκιστη, αδιαφανής,  δυσκίνητη, συνυφασμένη με συμφέροντα λίγων. Ας δούμε 7 περιπτώσεις, που πραγματικά κόστισαν και συνεχίζουν να κοστίζουν πολύ ακριβά στο ελληνικό δημόσιο.  Ο καθένας ας αθροίσει έπειτα τα ποσά μόνος του, αφού λάβει υπόψη του, ότι τα περισσότερα από τα παρουσιαζόμενα φαινόμενα έχουν μεγάλο βάθος χρόνου και συνεχίζουν να αποτελούν πληγές. Σκεφτείτε μετά την ανάγνωση, ότι η ελληνική κυβέρνηση ψάχνει εναγωνίως,  από που θα κάνει 11 δις περικοπών, οι οποίες απαιτούνται ως προυπόθεση μιας δανειακής δόσης 31 δισεκατομμυρίων.

1. Στο τέλος του 2011 τα ληξιπρόθεσμα χρέη των Δημοσίων Επιχειρήσεων και Οργανισμών προς το κράτος ανέρχονταν στα 20,5 δισ. ευρώ,  έναντι 22,4 δισ. Ευρώ στο τέλος του 2010. Από αυτά, περίπου 15 δισ. ευρώ αφορούν επιχειρήσεις που άμεσα ή έμμεσα ελέγχονται από το Ελληνικό Δημόσιο και περίπου 5 δισ. ευρώ αφορούν εγγυήσεις οι οποίες έχουν δοθεί στον ιδιωτικό τομέα με κάποια κριτήρια.  Σύμφωνα με αυτά το μεγαλύτερο ανεξόφλητο υπόλοιπο στις 31 Δεκεμβρίου 2011 είχε ο ΟΣΕ με περίπου 8 δισ. ευρώ, ενώ το Αττικό Μετρό χρωστά 1,8 δισ. ευρώ και η ΔΕΗ 1,7 δισ. ευρώ.

Την ίδια στιγμή, το συνολικό χρέος των ελληνικών νοσοκομείων στις φαρμακευτικές εταιρείες εκτιμάται ότι αγγίζει τα 8 δισ. ευρώ. Η κακοδιαχείριση, οι καθυστερήσεις πληρωμών και οι υπερτιμολογήσεις ήταν η κύρια αιτία της διόγκωσης αυτής. Πολλές φορές τα αναλώσιμα βρεθήκαν στους κάδους των αχρήστων.

2. Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου του Σικάγου που εμφανίστηκε προ λίγων μηνών. τα μη δηλωθέντα εισοδήματα των ελευθεροεπαγγελματιών και αυτοαπασχολούμενων (ιατρών, μηχανικών, χρηματοοικονομικών παραγόντων, λογιστών, νομικών, καλλιτεχνών, ξενοδόχων, εστιατόρων, κατασκευαστών, αγροτών) στην Ελλάδα έφθασαν το («σωτήριον») έτος 2009 σε 28 δις ευρώ. Τα εισοδήματα αυτά, αν είχαν φορολογηθεί κανονικά (με 40% συντελεστή), θα είχαν αποφέρει φορολογικά έσοδα τουλάχιστον …11,2 δις ευρώ (άλλως θα μείωναν το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2009 κατά 31%, του δε 2008 κατά 48%).

3. Τα στοιχεία του ΔΝΤ υπολογίζουν το ύψος του λαθρεμπόριο καυσίμων σε  1 δισ. ευρώ ετησίως και οι δηλώσεις του τέως πρωθυπουργού Λ. Παπαδήμου αφορούσαν τη δυνατότητα εξοικονόμησης 2,5 δισ. ευρώ τον χρόνο.

 Από έρευνα που συντάχθηκε από τον καθηγητή ΑΠΘ Δ. Μάρδα και παρουσιάστηκε προ λίγων ημερών, προκύπτει ότι σε όλο τον κύκλο διανομής (διυλιστήρια, εταιρείες εμπορίας, εταιρείες - ιδιοκτήτες βυτίων διανομής, σημεία παράδοσης) υπάρχουν “δυνατότητες” για λαθρεμπόριο - νοθεία, ενώ εμπλέκονται στη διακίνηση ο στρατός, ο μηχανισμός ανεφοδιασμού των πλοίων, η εξαγωγή καυσίμων, αλλά και η διαδικασία ελέγχου - με τις “απαραίτητες συνέργειες”. διαίτερα αποκαλυπτική είναι η έρευνα σε σχέση με τις εικονικές εξαγωγές καυσίμων, που επιφέρουν ετήσιες απώλειες για το Δημόσιο γύρω στα 1.000 βυτία ανά έτος, ήτοι 150 εκ. ευρώ. Διασταυρώνοντας στοιχεία του ΟΗΕ για τις εισαγωγές/εξαγωγές καυσίμων, προκύπτουν διαφορές εκατομμυρίων ευρώ ετησίως στις σχετικές συναλλαγές Ελλάδας-γειτονικών χωρών (FYROM, Βουλγαρία, Τουρκία, Ελλάδα). Για παράδειγμα, ενώ το 2009 δηλώθηκε ότι έφυγαν από την Ελλάδα προς τα Σκόπια βενζίνες-ντίζελ αξίας περίπου 134,5 εκ. δολαρίων (222,9 χιλ. τόνοι), τα Σκόπια δήλωσαν ότι εκεί έφτασαν μόλις 10 εκ. δολάρια (12,3 χιλ. τόνοι). Αντίστροφα, το 2010 δηλώσαμε ότι εξήγαμε στην Τουρκία 116 εκ. δολάρια βενζίνης, ενώ οι τουρκικές αρχές δήλωσαν ότι εισήγαγαν 573 εκ. δολάρια βενζίνες από την Ελλάδα. Είναι σαφές ότι αφορολόγητα καύσιμα προς εξαγωγή επιστρέφουν στην ελληνική αγορά και τα κυκλώματα λαθρεμπορίου θησαυρίζουν από τη διαφορά των φόρων.

 Μια  μεγάλη “πληγή” του λαθρεμπορίου είναι και τα ναυτιλιακά καύσιμα που διατίθενται στα πλοία ατελώς και είναι ιδιαιτέρως “ελκυστικά” για τους εμπλεκόμενους, με 713 χιλιάδες κυβικά και τζίρο 72 εκ., που αντιστοιχεί στο 20% των διακινούμενων ποσοτήτων ετησίως. Η όλη διαδικασία στηρίζεται στον ανεφοδιασμό των πλοίων μέσω μικρών δεξαμενόπλοιων (“σλέπια”-“μπάρτζες”), που κινούνται ανεξέλεγκτα από το Λαύριο έως την Ελευσίνα, οι παράνομες δεξαμενές, διάσπαρτες στο Λεκανοπέδιο, υπολογίζονται σε πάνω από 200, ενώ ο έλεγχος “χάνεται” μεταξύ των αρμοδιοτήτων Τελωνείων-Λιμενικού. Το λαθρεμπόριο καυσίμων στον στρατό υπολογίζεται ότι κοστίζει στο Δημόσιο 500 εκ. ευρώ, ενώ άλλες πηγές είναι οι πειραγμένες αντλίες, η νοθεία κ.ά.

4. Τον Νοέμβριο του 2004 η τότε κυβέρνηση ανακοίνωσε κόστος 8,95 δισ. ευρώ για τη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων στη χώρα μας, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται «δαπάνες για την κατασκευή έργων που ολοκληρώθηκαν ή επισπεύτηκαν (π.χ. Αττική Οδός, τραμ, προαστιακός κ.λπ.). Αργότερα, η Standard&Poor's το ανέβασε στα 11,27 δισ. ευρώ ή 6% του ελληνικού ΑΕΠ. Σήμερα πληροφορούμαστε ότι υπάρχουν ακόμη σημαντικά έργα που δεν έχουν καν αποπληρωθεί (π.χ. Ολυμπιακό Χωριό), ενώ μόνο στον τομέα του τουρισμού ουδέποτε επιβεβαιώθηκε η πρόβλεψη για διπλασιασμό των εσόδων και αύξηση από τα 10 στα 20 δισ. ευρώ ετησίως. Εκτιμήσεις ανεβάζουν το τελικό κόστος μεταξύ των 20-30 δισ. ευρώ αν συμπεριληφθούν δαπάνες που δεν θα γίνονταν ποτέ ή θα περνούσαν από λιγότερο ταχύρρυθμες διαδικασίες αν δεν υπήρχε η χρονική πίεση και ο μεγαλοϊδεατισμός της Ολυμπιάδας.

5.  Το έτος 2010 οι στρατιωτικές δαπάνες της Ελλάδας ανήλθαν σε 7.062 δισ.ευρω. Η χώρα μας για την περίοδο 2005-2009, ήταν μεταξύ των πέντε μεγαλύτερων πελατών όπλων σε απόλυτα μεγέθη, ενώ οι εξοπλισμοί την τελευταία 30ετία αντιστοιχούσαν σε πάνω από 1/3 του συνολικού χρέους. Η Ελλάδα εξακολουθεί να ξοδεύει σε όπλα μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ από κάθε άλλη χώρα των 27.

6. 800.000 οφειλέτες χρωστάνε κοντά στα 11 δις ευρώ στα ασφαλιστικά ταμεία. Από αυτά μόνο τα 7 δις μπορούν να αναζητηθούν και να εισπραχθούν, σύμφωνα με τον πρώην Υπουργό Εργασία; Γ.Κουτρουμάνη.

7. Τα δημόσια έργα στην Ελλάδα, πάντα ή σχεδόν πάντα ξεφεύγουν αρκετά επάνω από τις δαπάνες, που έχουν προϋπολογιστεί  Οι λόγοι, είναι πολλοί και διάφοροι (Η σκόπιμη μερικές φορές υπεραισιοδοξία των αρχικών υπολογισμών, το κόστος απαλλοτριώσεων, η κατάτμηση των έργων, οι ενστάσεις, οι δικαστικές διαμάχες  και οι  αλλεπάλληλοι πλειστηριασμοί κλπ). Ενδεικτικά, το τελικό κόστος δυο μεγάλων δημόσιων έργων όπως της γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, και της Εγνατίας Οδού, έχει υπολογισθεί τελικά κοντά στα 2 δις και 6 δις ευρώ αντίστοιχα, αντί για περίπου 740 εκατομμύρια και 3.2 που επιδιωκόταν αρχικά.

Φυσικά, σε κανένα κράτος του κόσμου δεν θα ήταν δυνατό να αποφευχθούν όλα τα παραπάνω μαζί. Όλοι γνωρίζουμε, πως δεν υπάρχει σχεδόν καμία χώρα χωρίς ελλείμματα  στην οικονομία της. Αν όμως όλα τα παραπάνω,  επεδίωκαν να τα χειριστούν οι εκλεγμένοι ή διορισμένοι αρμόδιοι  με πιο σωστό ή και σε αρκετές περιπτώσεις πιο τίμιο τρόπο, τότε μάλλον θα ζούσαμε σε μια άλλη πατρίδα.
Β.Τ.

Πηγές: www.enikos.gr

www.enet.gr

www.kathimerini.gr

www.avgi.gr

www.agrinioculture.gr
www.protagon.gr
 

Το μεγάλο φαγοπότι στο Ταμείο Εθνικής Οδοποιίας

 (του Χρήστου Κόλωνα, πηγή: www.ethnos.gr)

Ενα ξέφρενο πάρτι δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ δημοσίου χρήματος είχε στηθεί τα τελευταία 5 χρόνια στη ΔΕΚΟ «Ταμείο Εθνικής Οδοποιίας Α.Ε.». Υπάλληλοι της ΤΕΟ Α.Ε., των Διευθύνσεων Ελέγχου Συντήρησης Εργων (ΔΕΣΕ) των Νομαρχιών και της διεύθυνσης «Δ3» του ΥΠΕΧΩΔΕ που εποπτεύει τις ΔΕΣΕ με την έγκριση ή την αδιαφορία υπουργών όπως και των διοικήσεων του ταμείου δούλευαν μόλις 6 ώρες την ημέρα, δεν πάταγαν το πόδι τους στην εταιρεία αλλά αμείβονταν, απολάμβαναν εικονικές υπερωρίες και πλασματικές δαπάνες μετακίνησης εκτός έδρας συνολικού ύψους 5,7 εκατ. ευρώ, μοίραζαν δουλειές χωρίς διαγωνισμούς, αγόραζαν με πόρους του ταμείου ηλεκτρονικούς υπολογιστές για το σπίτι τους και την ίδια στιγμή οι «λακκούβες» και η ελλιπής διαγράμμιση και σήμανση στους δρόμους ταλαιπωρούν και σκοτώνουν οδηγούς κι επιβάτες...

Το «Εθνος της Κυριακής» δημοσιεύει σήμερα αποκλειστικά την έκθεση ελέγχου του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης στο ΤΕΟ Α.Ε. από την οποία αποκαλύπτεται απίστευτη σπατάλη των πόρων του. Οι έλεγχοι έγιναν μετά από καταγγελίες και αφορούσαν τη χρονική περίοδο 2007-2011.

Βρέθηκε, επίσης, ότι υπουργοί ενέκριναν κονδύλια χιλιάδων ευρώ για την αγορά γραφειακού εξοπλισμού στη διεύθυνση «Δ3» του ΥΠΕΧΩΔΕ από πόρους του Ταμείου αλλά και για τη συντήρηση της υποδομής καλωδιακής τηλεόρασης στο Κολωνάκι, τα Εξάρχεια και την Πλάκα παρά το ότι διάταξη νόμου (αρ. 4. παρ. 4 του ν. 2938/2001) ορίζει σαφώς το πού πρέπει να κατευθύνονται τα χρήματα του ΤΕΟ: «Με αποφάσεις του υπουργού ΠΕΧΩΔΕ διατίθενται πιστώσεις από τους πόρους της ΤΕΟ Α.Ε., για τη συντήρηση του οδικού δικτύου, για τις βελτιώσεις και διαπλατύνσεις των οδών, καθώς και για τη λήψη μέτρων που επιβάλλεται να λαμβάνονται για την εξασφάλιση της οδικής ασφάλειας των κινουμένων στο οδικό δίκτυο της χώρας».

Φυσικά από τους πόρους του Ταμείου δίνονταν στους υπαλλήλους του αφειδώς υπερωρίες κ.ά.: «Διαπιστώθηκε μεγάλη ευχέρεια της Εταιρείας σε πάσης φύσεως πρόσθετες αμοιβές του προσωπικού (επιδόματα, υπερωρίες, έκτακτες παροχές, αποζημιώσεις μετακινήσεων εκτός έδρας, αμειβόμενες επιτροπές), οι οποίες επιβάρυναν σημαντικά τη δαπάνη μισθοδοσίας.

Επισημαίνεται ότι έχουν πληρωθεί σημαντικά ποσά σε υπερωρίες, παρότι μεγάλος αριθμός υπαλλήλων δεν τηρεί ούτε καν το υποχρεωτικό ωράριο εργασίας», λέει σε άλλο του σημείο το πόρισμα των 187 σελίδων.

Μοίραζε χρήμα
Με πολύ απλά λόγια το ΤΕΟ -το οποίο έχει ετήσια έσοδα περίπου 55 εκατ. ευρώ- όπως περιγράφουν στο πόρισμα ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης Λέανδρος Ρακιντζής και οι αρμόδιοι επιθεωρητές, είχε μετατραπεί σε έναν «κουμπαρά» που μοίραζε δημόσιο χρήμα.

«Η σωρεία των Αποφάσεων με τις οποίες καλείται η ΤΕΟ Α.Ε. να διαθέτει μέρος των κερδών της για την εξυπηρέτηση σκοπών διάφορων προς το κύριο έργο της δημιουργεί την εντύπωση της μετατροπής της σε ένα ταμείο, από το οποίο μπορεί να γίνεται ανάληψη οποιουδήποτε ποσού με οποιαδήποτε δικαιολογία που είναι δυνατόν έστω και έμμεσα να αναφέρεται στη διαχείριση του οδικού δικτύου, ή, ενίοτε, χωρίς καν τοιαύτη» αναφέρει το πόρισμα.

Το αποτέλεσμα, σύμφωνα με την έκθεση, που έχει αποσταλεί στο γραφείο του πρωθυπουργού, τους αρμόδιους υπουργούς Οικονομικών Γ. Στουρνάρα και Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων Κ. Χατζηδάκη και τον Εισαγγελέα, είναι να «βλάπτεται το δημόσιο συμφέρον από τη μη εφαρμογή των διατάξεων του Δημοσίου που αφορούν στον έλεγχο των διοικητικών και οικονομικών δραστηριοτήτων της ΤΕΟ Α.Ε.».

Εξι αντί για οκτώ ώρες εργασίας
Υποαπασχόληση και πλεονάζον προσωπικό

Το ΤΕΟ έγινε ανώνυμη εταιρεία του Δημοσίου το 2001. Είχε ως αντικείμενο μέχρι το 2007 τη διαχείριση όλων των διοδίων της χώρας. Μετά την ανάληψη (πλην δύο) των διοδίων από τους παραχωρησιούχους των μεγάλων οδικών έργων στην εταιρεία έχει παραμείνει η διαχείριση των σταθμών διοδίων Μαλγάρων και Ακτίου.

Οι πηγές εσόδων για την ΤΕΟ Α.Ε. είναι οι εισπράξεις από τα δύο διόδια, τα τέλη χρήσης των μηχανημάτων έργων, τα μισθώματα και οι αποζημιώσεις αυθαίρετης χρήσης των κυκλοφοριακών συνδέσεων με το εθνικό οδικό δίκτυο, τα μισθώματα παρόδιων επιχειρήσεων, καθώς και το ποσοστό 0,40% των ασφαλίστρων των αυτοκινήτων που πληρώνουν οι οδηγοί. Τα συνολικά έσοδα για το 2011 ανήλθαν σε 54,7 εκατ. ευρώ. Στην ΤΕΟ Α.Ε. το προσωπικό που απασχολείται απαριθμείται σε 146 άτομα. Από αυτά τα 59 είναι το μόνιμο τακτικό προσωπικό και τα 87 είναι υπάλληλοι ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου.

Σε ό,τι αφορά τις ώρες εργασίας τους και τα περί υποαπασχόλησης, η έκθεση ελέγχου δίνει την απάντηση: «Πράγματι, όπως προέκυψε από τα ζητηθέντα και επεξεργασθέντα δειγματοληπτικά στοιχεία προσέλευσης-αποχώρησης, ο μέσος όρος ημερήσιας παρουσίας στην Εταιρεία ανέρχεται σε 6 ώρες, έναντι των 8 υποχρεωτικών». Επιπλέον αυτών η εταιρεία έχει προσλάβει 13 άτομα με συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, όπως σημειώνεται στις σελίδες του πορίσματος: «δύο ως τρία άτομα για τη λογιστική - φορολογική της υποστήριξη, έναν οικονομικό σύμβουλο, έναν επιπλέον νομικό σύμβουλο κ.ά.».

Πέραν κι αυτών υπάρχουν άλλα 40 άτομα. Τα 21 τα μισθώνει ανάδοχος εταιρεία για το κέντρο ελέγχου των διοδίων (SCADA) και τα υπόλοιπα 19 πάλι η ίδια επιχείρηση για τη λειτουργία του σταθμού διοδίων Ακτίου. Η ανάδοχος εταιρεία έχει αναλάβει από το 2003 αυτά τα έργα. Το Σώμα Επιθεωρητών όμως σημειώνει ότι «το μηνιαίο κόστος είναι 116.500 ευρώ». Προτείνει πώς θα μπορούσαν να καλυφθούν αυτές οι 40 θέσεις από το πλεονάζον προσωπικό της εταιρείας».

Τηλεδιόδια
Παράτυπες οι δύο ανάδοχες εταιρείες

Το πόρισμα των ελεγκτών της Δημόσιας Διοίκησης κρίνει «παράτυπη και τη διαδικασία εγκατάστασης από το 2003 και εντεύθεν των δύο αναδόχων εταιρειών για τη διαχείριση των διοδίων και συγκεκριμένα για την ανάπτυξη και υποστήριξη του συστήματος τηλεδιοδίων, τη λειτουργία, παρακολούθηση και συντήρηση του κέντρου ελέγχου και τη διάθεση του αναγκαίου προσωπικού για την υποστήριξη είσπραξης διοδίων και για τη λειτουργία του σταθμού διοδίων Ακτίου, με τη διάθεση του αναγκαίου προσωπικού».

ΣΕ ΥΠΕΧΩΔΕ ΚΑΙ ΣΕ ΝΟΜΑΡΧΙΕΣ
Πλήρωσαν 5,7 εκατ. ευρώ για... οδοιπορικά

Το ΤΕΟ χρησιμοποιήθηκε για την πληρωμή υπαλλήλων της Διεύθυνσης του ΥΠΕΧΩΔΕ «Δ3» και των ΔΕΣΕ που είναι στις Νομαρχίες (τώρα Περιφέρειες) οι οποίοι, υποτίθεται, ότι με-τακινήθηκαν εκτός έδρας προκειμένου να ελέγξουν το οδικό δίκτυο. Τα ποσά που διατέ-θηκαν την περίοδο 2007-2011 ανήλθαν σε 4,3 εκατ. ευρώ, ενώ οι συνολικές ταμειακές ροές σε 5,7 εκατ. ευρώ. Εκδόθηκαν υπουργικές απο-φάσεις με την επίκληση της διάταξης του νόμου «για την πληρωμή από πόρους της ΤΕΟ Α.Ε. δαπανών στοιχειώδους συντήρησης». Το πόρισμα αναφέρει για τις εκδοθείσες υπουργικές αποφάσεις πως είναι «εκτός των ορίων της εξουσιοδότησης που παρέχει η διάταξη του άρθρου 4 του ν. 2938/2001. Το Δ.Σ. της ΤΕΟ Α.Ε. είχε τη δυνατότητα να αρνηθεί την έγκρισή τους».

Το κόλπο γινόταν αφού έτσι, λέει το πόρισμα, «παρε-κάμπτετο επιπλέον ο έλεγχος των δαπανών αυτών όπως προβλέπεται από το δημόσιο λογιστικό».

Τελικά, οι έλεγχοι του οδικού δικτύου μάλλον ήταν εικονικοί: «Από τη συνεκτίμηση των ληφθέντων στοιχείων για τις μετακινήσεις που εξετάσθηκαν δειγματοληπτικά, αμφισβητείται έντονα, στις πλείστες των περιπτώσεων, η πρα-γματοποίηση των εν λόγω μετακινήσεων, για τις οποίες υπάρχουν αποχρώσες ενδείξεις ότι είναι εικονικές (διαμονή εκ συστήματος σε ''φιλικά σπίτια'', αόριστος σκοπός μετακίνησης, ταυτόχρονη μετακίνηση πολλών υπαλλήλων στον ίδιο προορισμό, εξόφληση δαπανών ύψους χιλιάδων ευρώ ανά υπάλληλο με καθυστέρηση 2 ετών χωρίς οποιαδήποτε διαμαρτυρία, ανυπαρξία εκθέσεων αυτοψίας κ.λ.π.). Η εικόνα που δίδεται είναι ότι δεκάδες υπάλληλοι της Δνσης Δ3 του ΥΠ.Υ.ΜΕ.ΔΙ. (σ.σ. Υπουργείο Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων) και των ΔΕΣΕ σαρώνουν αλληλοδιαδόχως σε καθημερινή σχεδόν βάση το οδικό δίκτυο της χώρας, χωρίς να καταγράφουν, στις πλείστες των περιπτώσεων, οποιοδήποτε εύρημα για την κατάσταση του οδικού δικτύου», περιγράφει το πόρισμα.

Απίστευτα και όμως αληθινά
Ο οδηγός-φάντασμα και ο... στρατός των νομικών συμβούλων

Στα συμπεράσματα της έκθεσης του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης περιγράφονται μεταξύ άλλων τα εξής απίστευτα:

1 Στο προσωπικό της εταιρείας υπάρχει οδηγός-φάντασμα. Δεν έχει πατήσει το πόδι του στο Ταμείο, δεν έχει εκτελέσει δρομολόγιο, πληρώνεται και μάλιστα τα έτη 2007, 2008 και 2009 πήρε και υπερωρίες 5.000 ευρώ, 6.500 ευρώ και 9.700 ευρώ, αντιστοίχως. Περιγράφει το πόρισμα: «Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελεί ο οδηγός για τον οποίο όλα τα στοιχεία (μηχανογραφικό σύστημα ελέγχου παρουσιών, παντελής απουσία διαταγών πορείας, δηλώσεις στελεχών της Εταιρείας) συγκλίνουν σε σκανδαλώδη περίπτωση αργομισθίας».

2 Υπάρχει στο προσωπικό της εταιρείας νομικός σύμβουλος, ωστόσο προσελήφθη και δεύτερος δικηγόρος, και την ίδια στιγμή το ΤΕΟ προσφεύγει τακτικά σε εξωτερικούς δικηγόρους. Μάλιστα το διάστημα 2007-2011 ανατέθηκαν υποθέσεις σε συγγενικό πρόσωπο του νομικού συμβούλου, έναντι αμοιβής 292.638,87 ευρώ.

3 Με διάφορους τρόπους το προσωπικό του ΤΕΟ έπαιρνε επιδόματα, υπερωρίες, έκτακτες παροχές, δαπάνες κινητής τηλεφωνίας, αποζημιώσεις μετακινήσεων εκτός έδρας και αμειβόμενες επιτροπές. Οπως προκύπτει από την έκθεση ελέγχου, η εταιρεία για το 2011 έδωσε λίστα με την κάλυψη δαπανών κινητών τηλεφώνων για 26 άτομα. Εντούτοις οι επιθεωρητές βρήκαν από την εταιρεία κινητής τηλεφωνίας λίστα και για άλλα 27 άτομα.

Για τις αμειβόμενες επιτροπές, η έκθεση φέρνει στη δημοσιότητα ορισμένες περιπτώσεις: «Εντοπίστηκαν επίσης περιπτώσεις αμειβόμενων επιτροπών, στις οποίες συμμετείχαν υπάλληλοι της ΤΕΟ Α.Ε. με αντικείμενο εργασίας μη συμβατό με τα καθήκοντά τους στην Εταιρεία». Αναφέρεται επιτροπή που συγκροτήθηκε το 2007 για τη βαφή των διοδίων της Ελευσίνας και των γραφείων της εταιρείας. Τα δύο από τα τέσσερα μέλη πήραν από 3.400 και 3.000 ευρώ και τα άλλα δύο ως επιβλέποντες από 500 και 350 ευρώ.

Για να αξιολογήσουν
Κραυγαλέες, όμως, περιπτώσεις είναι εκείνες του 2007 με 2009, οπότε και συγκροτήθηκαν επιτροπές αξιολόγησης των αιτήσεων υπαλλήλων για μετάταξη και εθελούσια έξοδο: «Οι επιτροπές με αντικείμενο την επεξεργασία των αιτήσεων για μετάταξη και εθελούσια έξοδο, οι οποίες στοίχισαν 78.942,41 ευρώ, είχαν αντικείμενο το οποίο, κατά την άποψή μας, εμπίπτει στα καθήκοντα των εμπλακέντων υπαλλήλων και δεν δικαιολογεί πρόσθετη αμοιβή».

Προκλητικές είναι και οι αποζημιώσεις μετακινήσεων εκτός έδρας για δήθεν ελέγχους σχετικά με την κατάσταση του οδικού δικτύου. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2011 οι δαπάνες ήταν 144.788,11 ευρώ, ενώ το 2007 και το 2008 ξεπέρασαν τα 220.000 ευρώ.

Τι αναφέρει η έκθεση; «Για τις αποζημιώσεις μετακινήσεων εκτός έδρας, δεν υπάρχουν πάντοτε εκθέσεις αυτοψίας, ενώ φαίνονται μετακινήσεις δύο και τριών υπαλλήλων κατά την ίδια ημερομηνία, για την ίδια διαδρομή, με διαφορετικά μεταφορικά μέσα, για τον ίδιο σκοπό, γεγονός που δημιουργεί σοβαρά ερωτηματικά για τη σκοπιμότητα και αποτελεσματικότητα των διατιθεμένων κονδυλίων».

Τα κόλπα
Εξοπλισμός που... έκανε φτερά και «σπασμένες» δαπάνες

Γραφειακός εξοπλισμός
Οι πόροι του ΤΕΟ χρησιμοποιή-θηκαν και για την αγορά γραφεια-κού εξοπλισμού, αναλώσιμων και παγίων «των διευθύνσεων Δ3 και Δ13 του ΥΠ.Υ.ΜΕ.ΔΙ και των ΔΕΣΕ της χώρας». Οι επιθεωρητές σημειώνουν ότι «ποσοστό 30% του γραφειακού εξοπλισμού που αγοράστηκε από την ΤΕΟ Α.Ε. για τη διεύθυνση Δ13 του ΥΠ.Υ.ΜΕ.ΔΙ. δεν βρέθηκε στις εγκαταστάσεις της υπηρεσίας».

Καλωδιακή τηλεόραση
Με τον ίδιο τρόπο εκδόθηκαν τρεις αποφάσεις του υπουργού Υ.ΜΕ.ΔΙ περί διάθεσης 20.000 ευρώ, 24.600 ευρώ και 18.450 ευρώ αντίστοιχα από πόρους της ΤΕΟ Α.Ε. για την πληρωμή δαπανών συντήρησης του δικτύου καλωδιακής τηλεόρασης περιοχών Εξαρχείων - Κολωνακίου - Πλάκας. Οι επιθεωρητές επισημαίνουν: «Από την εξέταση του έργου που παρασχέθηκε, δημιουργούνται υπόνοιες για την παράνομη κατάτμηση του αντικειμένου του».

Απευθείας αναθέσεις
Στην ΤΕΟ Α.Ε. χρεώθηκαν και απευθείας αναθέσεις της Ε.Υ.Δ.Ε. Συντήρησης Αυτοκινητοδρόμων για την προμήθεια ειδικού υλικού απορρόφησης λαδιών και χημικών συνθέσεων. Τα ποσά των προμη-θειών «σπάστηκαν» για να μη γίνουν διαγωνισμοί, αφού ξεπερ-νούσαν τις 45.000 ευρώ. «Από τα παραπάνω εκτεθέντα προκύπτει συστηματική κατάτμηση της εν λόγω δαπάνης για τα έτη 2007, 2008 και 2009, δεδομένου ότι τα ετήσια ποσά της δαπάνης αυτής ήταν 106.243,20€, 106.243,20€ και 377.753,60€ αντίστοιχα και, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 83 παρ. 1 του ν. 2362/1995, όπως ίσχυε, θα έπρεπε να έχει διενεργηθεί τακτικός διαγωνισμός, εφόσον είχαμε ετήσια δαπάνη άνω των 45.000€».

Η ανοησία και η μαγκιά μπορεί να έχουν τραγικά αποτελέσματα/ καβάλα στο πεζοδρόμιο

Τελικά μόνο η οργή μας και η σιωπηρή αποδοκιμασία δεν φτάνουν.  Η ανεμελιά και η μαγκιά είναι κακά γνωρίσματα για έναν οδηγό, δυστυχώς όμως  στους ελληνικούς δρόμους περισσεύουν. Αν πω ότι το ακόλουθο κείμενο με άγγιξε επειδή κι εγώ έχω γίνει μάρτυρας άσχημων ατυχημάτων ή επειδή  αγανακτώ με τον τρόπο που συμπεριφέρονται μερικοί όταν βρίσκονται στην άσφαλτο , δεν νομίζω ότι θα προκαλέσω έκπληξη σε κανέναν. Ίσα ίσα που περιμένω μια ωμή συγκατάβαση του στυλ: "-¨Έτσι είναι, αλλά δεν μπορείς να αλλάξεις τίποτα"."-Γιατί ρε παιδιά; Αφού όλοι ξέρουμε ποιός είναι ο σωστός τρόπος. Τα ακούμε συνέχεια από τα ΜΜΕ και υπάρχουν πολλά σχολεία  που συχνά διοργανώνουν επισκέψεις σε πάρκα κυκλοφοριακής αγωγής ή που τα επισκέπτονται άνθρωποι, οι οποίοι μιλούνε για την οδική ασφάλεια ή τα ατυχήματα. Δεν μένει τίποτα στο κεφάλι για αργότερα; Μήπως δεν είναι αρκετά σκληρός ο τρόπος που παρουσιάζονται οι κίνδυνοι;" Σίγουρα όλα ξεκινούν από την αγωγή μας; Η αστυνόμευση, αν και ανεπαρκής, ούτως ή άλλως δεν θα έφτανε από μόνη της. Η αντίληψη πως έχει "πολλά ζώα" έκει έξω, μας κάνει κι εμάς αυτομάτως λίγο "ζώα" καθώς η έλλειψη σεβασμού πρός τον διπλανό μας είναι ένας βασικός παράγοντας που δυσχεραίνει τις κοινωνικές σχέσεις σε κάθε επίπεδο και έκφανση, συνεπώς και κατά τη διάρκεια της οδήγησης. Διαβάζοντας το παρακάτω, ελπίζω να μην πείτε απλά: "Αυτοί με τα μηχανάκια είναι ηλίθιοι" αλλά καλύτερα να σκεφτείτε: "Όχι ρε φίλε, δεν είναι έτσι όλοι οι μοτοσυκλετιστές!" και φυσικά, αν μιλάτε για τον εαυτό σας να το εννοείτε. Αλλά ακόμα καλύτερα θα είναι αν κάποιος, με ελαφρά την καρδιά έκανε κάποια απερισκεψία, να πει: "εντάξει, φτάνουν τόσες χαζομάρες, ευτυχώς που μέχρι τώρα δεν έγινε καμιά στραβή...". "Δεν χρειάζεται πια να  είμαι ο ιππότης της ασφάλτου…" Δεν θα λειτουργώ με την ακόλουθη λογική: 

Έχω το ένστικτο της επιβίωσης μέσα μου. Γνωρίζω που θέλω να πάω και ξέρω να ελίσσομαι ανάμεσα σου. Δεξιά σου, αριστερά σου, κάθετα, οριζόντια, με μια ρόδα, χωρίς κράνος, χωρίς στολή, χωρίς φώτα, χωρίς φλάς. Όλα Χαζομάρες. Περιττά «στολιδάκια».

Εσύ δεν με νιώθεις. Δεν ξέρεις πώς είναι. Δεν έμαθες να αισθάνεσαι ελεύθερος. Δεν μπορώ τους κανόνες. Έτσι είμαι… Το κόκκινο πολλές φορές είναι περιττό. Το ελέγχω δεν είμαι χθεσινός. Ένας απλός ελιγμός. Ο μονόδρομος είναι για τα αυτοκίνητα, για μένα άχρηστη πληροφορία. Πεζοδρόμιο; Πάρκινγκ ενίοτε και δρόμος για να πηγαίνω πιο γρήγορα.. Ενοχλώ κανέναν;

Ο ποδηλατόδρομος απλά είναι και μηχανόδρομος… Γιατί ποια η διαφορά της μηχανής με το ποδήλατο; Και τα δύο 2 ρόδες έχουν. Έτσι λειτουργώ. Το δέχεσαι δεν το δέχεσαι είναι πρόβλημα σου. Δικό μου πάντως δεν είναι. Εγώ την δουλειά μου την κάνω.

Εσύ πρέπει να με προσέχεις. Εσύ πρέπει να ανάβεις φλας για να μην με πετύχεις. Εσύ δεν πρέπει να περνάς με κόκκινο. Εσύ πρέπει να ακολουθείς κανόνες. Εσύ έχεις αυτοκίνητο… Τι δεν καταλαβαίνεις; Εσύ είσαι πεζός; Τι δεν καταλαβαίνεις; Εγώ έχω μηχανάκι …

Ενοχλώ κανέναν ;"

"-Ενοχλείς!"

"-Ποιον;"

"-Όλους τους υπόλοιπους..."

"-Γιατί; Τι τους κάνω;"

"-Τίποτα, απλά τους αγνοείς..."

"-Γιατί μου επιτίθεστε;"

"-Δεν σου επιτίθεμαι. Προσπαθώ να σε προστατέψω και να τους προστατέψω. Προσπαθώ να σε ταρακουνήσω. Ενοχλώ κανέναν;"

Υ.Γ.1 Η ζωή είναι χρυσός. Δεν μπορώ να βλέπω να καταστρέφονται οικογένειες για τόσο ανόητα πράγματα. Δεν πρέπει να σβήνουν χαμόγελα από τόσες ανοησίες. Συγκεντρωθείτε. Συγκεντρωθείτε γιατί χανόμαστε…

Υ.Γ.2 Το άρθρο γράφτηκε με αφορμή ένα ατύχημα που έγινε μπροστά στα μάτια μου πριν από μια βδομάδα στο κέντρο της πόλης."

(πηγή: www.parallaximag.gr) 

Β.Τ.

Αυτά που πριν το μνημόνιο έμοιαζαν βουνό, τώρα ευχόμαστε να είχαν εφαρμοστεί

Ας το πάρουμε απο λίγο πιο πίσω το έργο, για να μπούμε στο νόημα που έχει χαθεί τελευταία. Αμέσως μετά τους Ολυμπιακούς αγώνες λοιπόν και την κατάκτηση του Εuro, που οδήγησαν την αυτοπεποίθηση των Ελλήνων στα ύψη, άρχισαν να εμφανίζονται τα μαύρα σύννεφα για τη χώρα μας. Ότι επί τριάντα χρόνια σωρευόταν κάτω από το χαλί,σιγά σιγά πρόβαλε στη φόρα. Στο δεύτερο μισό της συγκεριμένης δεκαετίας, η κοινωνία μας πλέον δεν είχε κανένα αποκρυσταλωμένο συλλογικό όραμα και όσα ευχάριστα προηγήθηκαν δεν άφησαν στην πραγματικότητα τίποτα θετικό.

Στον τομέα της οικονομίας, το ελληνικό έλλειμμα, που από το 1980 και έπειτα κινούνταν κυρίως πάνω από το 8%, εκτοξεύτηκε στο 16%. Παρότι ο Γιώργος Αλογοσκούφης ως Υπουργός Οικονομικών πάλεψε να ελέγξει τα έξοδα των δημόσιων φορέων, εισηγούμενος μάλιστα  και νόμο το 2007, που περιείχε διυπουργική συνάντηση υπό τον υπουργό Οικονομικών για να ελέγχονται προϋπολογισμοί και ισολογισμοί κάθε Υπουργείου, εντούτοις στην διάρκεια της θητείας του οι δαπάνες εκτοξεύθηκαν (από τα 68 στα 100 δισεκατομμύρια Ευρώ). Ο ίδιος υποστηρίζει εμμέσως πλην σαφώς πως οι άνθρωποι που κάθονταν δίπλα του στο ίδιο υπουργικό συμβούλιο και παίρναν μαζί του αποφάσεις για το μέλλον της χώρας, σαμπόταραν κάθε προσπάθεια του σε αυτή τη κατεύθυνση. Πραγματικά, βρέθηκε συχνά σε σύγκρουση με τους ομόλογους του, από τους οποίους κατηγορήθηκε ότι ήθελε να συγκεντρώνει εξουσίες. Η γενικότερη εικόνα που έβγαζε όμως η συνεργασία της τότε κυβέρνησης ήταν προβληματική.

Και ενώ αυτά γινόταν εντός συνόρων, στις Βρυξέλλες, οι Ευρωπαίοι βλέπανε τα νούμερα μας με μεγάλη ανησυχία. Σε κάθε συνεδρίαση του Eurogroup ο Αλογοσκούφης, έφερνε τα υψηλά ελλείμματα αλλά και τους υψηλότερα αυξανόμενους μισθούς στην Ευρώπη, σε συνδυασμό με τεράστιο δημοσιονομικό έλλειμμα. Τα ελλείμματα ισοζυγίου δείχνανε πως η χώρα πρέπει να περιορίσει την κατανάλωση και να γίνει πιο ανταγωνιστική.
 Όλα τα χρόνια μετά την είσοδο στο Ευρώ, οι αυξήσεις μισθών ήταν ψηλές. παρότι η κυβέρνηση της ΝΔ ψήφισε νόμο που προέβλεπε σημαντικούς ελέγχους. Στις ΔΕΚΟ ειδικά τα πράγματα ξέφευγαν, αφού σε ορισμένες περιπτώσεις υπήρχαν τριπλάσιες αυξήσεις από τον υπόλοιπο δημόσιο τομέα. Πολλοί μισθοί  ήταν δυσανάλογοι με την Ελληνική πραγματικότητα, αλλά και συγκριτικά με άλλες αναπτυγμένες χώρες.

Η έκθεση του ΔΝΤ, το Μάρτιο του 2008, προειδοποιούσε για τους κινδύνους μιας ξαφνικής μεταστροφής των αγορών ή μιας απώλειας εμπιστοσύνης με αύξηση των spread και καλούσε να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.

Ο κόσμος θεωρούσε ότι  το  επίπεδο ήταν φυσιολογικό, δηλαδή ανταποκρινόταν στις δυνατότητες τις ελληνικής αγοράς. Ήδη όμας από τη προηγούμενη δεκαετία, δύο φορές η χώρα ετέθη υπό τον έλεγχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στα πλαίσια της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος.

Η κατάρρευση της Lehman Brothers, το 2008 επέφερε καταστροφικές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία. Οι αγορές, νευρικές πλέον, μαζεύτηκαν και έψαξαν να βρουν γύρω τους ποιος είναι αυτός που δεν θα αντέξει. Στην Ευρωζώνη όλοι γνώριζαν τον αδύναμο κρίκο. Ήταν σαφές σε αυτούς, πως η Ελλάδα ήταν πάντα σε μια κατάσταση που μπορούσε να βασίζεται μόνο σε πολύ φιλικές χρηματοοικονομικές αγορές. Πιο πριν επικεντρώνονταν στις τράπεζες, δεν κοίταζαν τα κράτη. Όταν η κρίση χτύπησε το Ντουμπάι, ήταν ένα σημάδι ότι η προσοχή μεταστρεφόταν. Τότε το παιχνίδι άρχισε να τελείωνει για την Ελλάδα.

Η κυβέρνηση Καραμανλή προσπάθησε  αυξάνοντας τη φορολογική βάση και επιζητόντας μείωση στις δαπάνες. Ωστόσο η ισχνή πλειοψηφία της και οι εκβιασμοί εκ μέρους βουλευτών της ίδιας παράταξης, δυσκόλευαν τη κατάσταση. Το πνεύμα της εποχής ήταν αντίθετο, η σκανδαλολογία πολύ έντονη και τα επεισόδια στο κέντρο της Αθήνας, είχαν πλήξει ανεπανόρθωτα την εικόνα της. Τα τελικά πακέτα συνήθως δεν είχαν καμία σχέση με τον αρχικό σχεδιασμό.

Τα επόμενα δυο χρόνια πραγματικά έμειναν αναξιοποίητα, εξαιτίας της απροθυμίας στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Το πρώτο χτύπημα ήταν η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από τον οίκο Standard and Poors του Λονδίνου. Ο Γιάννης Παπαθανασίου που διαδέχθηκε τον Αλογοσκούφη στο Υπουργείο Οικονομίας, δέχθηκε σοβαρές συστάσεις στη σύσκεψη του Eurogroup το 2008. Δημοσίως πλέον τα όργανα της Ε.Ε. καλούσαν την ελληνική κυβέρνηση να φροντίσει να εξυγιάνει τα οικονομικά της. Το νέο οικονομικό επιτελείο του Καραμανλή είχε αρκετές ιδέες με εφήμερο εισπρακτικό χαρακτήρα, στην πράξη ανεπαρκείς, εφόσον δεν χτυπούσαν τον πυρήνα του προβλήματος, δηλαδή τον κομματικό δημόσιο τομέα. Επανέφερε τεκμήρια και εισήγαγε αυξήσεις σε τσιγάρα και ποτά. Το άνοιγμα επαγγελμάτων και αγορών ή οι αποκρατικοποιήσεις ζημιογόνων ΔΕΚΟ και άχρηστων οργανισμών παρέμεναν στα χαρτιά.

Η αντιπολίτευση πάλι, ζούσε στον δικό της κόσμο. Υποσχόταν γενναιόδωρες παροχές και μετά μανίας ζητούσε εκλογές. Ο τύπος της εποχής, σιγόνταρε με κάθε τρόπο και έσταζε δηλητήριο για τη κυβέρνηση, ενώ τα συνδικάτα αντιδρούσαν με σφοδρό τρόπο σε κάθε μέτρο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο αποκλεισμός του Λιμανιού και τα επεισόδια του Πειραιά από αγρότες, οι οποίοι δεν έμειναν ικανοποιημένοι από το πακέτο των 500 εκατομμυρίων ευρώ που ανήγγειλε τότε ο υπουργός αγροτικής ανάπτυξης Σ.Χατζηγάκης, παρότι η Ε..Ε θεώρησε το ποσό εκτός των δυνατοτήτων της χώρας. Παρών στα έκτροπα ήταν και ο Γιώργος Παπανδρέου που έκανε δηλώσεις μέσα σε βροχή από δακρυγόνα. Το χρέος ετοιμαζόταν να ξεπεράσει το 100% του ΑΕΠ. Και την ίδια στιγμή δεν υπήρχε καμία πρόθεση συναίνεσης. 
Η προσπάθεια επικεντρωνόταν πλέον στο πως θα κρύψει η Ελλάδα το μέγεθος του προβλήματος της τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό. Όπου η δημοσίευση στοιχείων ήταν προαιρετική, αυτά παραλείπονταν. Στην έκθεση του ΔΝΤ, το 2009 η Ελλάδα αντιμετωπιζόταν πλέον ως χρεοκοπημένη χώρα. Το ρίσκο της απώλειας εμπιστοσύνης από τις αγορές και της μετάδοσης της κρίσης σε άλλα κράτη θεωρούνταν έντονο. Το συμπέρασμα ήταν πως η σύγκλιση του βιοτικού επιπέδου της Ελλάδος με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης επιτεύχθηκε με δανεικά και πως αν ήταν επιχείρηση θα είχε βαρέσει διάλυση ήδη. 
Ο Παπαθανασίου λίγο πολύ ισχυρίστηκε πως η χώρα κατάφερε να δανειστεί την ίδια χρονιά μόνο χάρης στον τσαμπουκά της. Ωστόσο λίγο αργότερα, ξοδεύτηκαν για τις Ευρωεκλογές του Ιουνίου, σε χρόνο ρεκόρ, πάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ, τα οποία μοιράστηκαν σε δικαστικούς αντιπροσώπους και σε επιδόματα αστυνομικών. Ο Υπουργός λύγισε στις πιέσεις των τελευταίων και της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Ο φόβος της απώλειας της εξουσίας για τους μεν και η δίψα για την ανάληψη της από τους δε, οδήγησε μέσα σε μια δεκαετία στον διπλασιασμό των δαπανών του δημοσίου. Οι μισθολογικές δαπάνες άγγιξαν το υψηλότερο σημείο μετά τη δεκαετία του 80. Το κράτος έφτασε να ξοδεύει για δημόσιες δαπάνες το μισό ΑΕΠ της χώρας. Το 2009 ήταν και η χρονιά με τη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση, ενώ τα έσοδα είχαν τη μεγαλύτερη κάμψη. Η ψαλίδα ανάμεσα στα έσοδα και τα έξοδα τετραπλασιάστηκε σε μια χρονιά, τη δεύτερη συνεχόμενη και χειρότερη των τελευταίων ετών. Οι δείκτες εκτροχιάστηκαν κυριολεκτικά. Τα μέτρα έμεναν στα χαρτιά, καθώς αντιπολίτευση, συνδικάτα, ΜΜΕ και βουλευτές ”τύπου” Μανώλη ασκούσαν σφοδρές πιέσεις στη συμπολίτευση. Η εκλογική εμμονή προκαλούσε διαρκώς έκτακτα έξοδα, ελλιπή συλλογή εσόδων και πλημμελή άσκηση διοικητικού έργου.

Ο Καραμανλής βλέποντας πως δεν έχει άλλη επιλογή προκήρυξε ξανά εκλογές μέσα σε δυο χρόνια. Στη προεκλογική ομιλία του στη ΔΕΘ, το 2009 μίλησε με απόλυτη ειλικρίνεια: “Ακολουθούν δυο πολύ δύσκολα χρόνια”. Ανέφερε το πάγωμα προσλήψεων (έκανε λόγο για αναλογία 1 προς 2 με τις αποχωρήσεις τα επόμενα δυο έτη), μισθών και συντάξεων. Τα μέτρα αυτά ίσως να μην ήταν επαρκή, ωστόσο έδειχναν την ανάγκη και τη πρόθεση αλλαγής πλεύσης. Η τοποθέτηση του ήταν απόλυτα έντιμη και υπεύθυνη, όμως επί τω έργω του το προηγούμενο διάστημα έδειξε πολύ λιγότερη αποφασιστικότητα από όσο θα έπρεπε.

Από το ίδιο βήμα, λίγε ημέρες μετέπειτα, ο επόμενος πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου δήλωνε: “Λεφτά υπάρχουν”. Το ΠΑΣΟΚ, χάρης στο σπρώξιμο των ΜΜΕ, κέρδισε τις εκλογές με μια εκπληκτική διαφορά και το έργο ξεκίνησε...

Β.Τ. 

Σχέσεις της Γερμανικής με την Ελληνική Γλώσσα

 του Χριστάκη Πουμπουρή

Οι λέξεις, που οι ιστορικοί της γλώσσας παρουσιάζουν ως ινδοευρωπαϊκές, πιστεύω ότι οι πλείστες είναι ελληνικές που πέρασαν σε μητρικές μορφές της Γερμανικής

Οι γλωσσικές σχέσεις της Ελληνικής με τη Γερμανική χάνονται στα βάθη των χιλιετηρίδων. Οι σκαπανείς της Ιστορικής Συγκριτικής Γλωσσολογίας πριν από δύο περίπου αιώνες, πολλοί από τους οποίους ήταν Γερμανοί, φώτισαν με τις ινδοευρωπαϊκές εξισώσεις τους τις σχέσεις των δύο γλωσσών στο επίπεδο κυρίως του λεξιλογίου. Ζεύγη λέξεων, όπως καρπός-Herbst (=φθινόπωρο), οίνος-Wein, δίσκος-Tisch (=τραπέζι), ύδωρ-Wasser, οίδα-wissen, επί-auf, μήν(ας)-Mond/Monat, έργον-Werk, νυν-nun, κύριος-Herr, δεν αναγνωρίζονται χωρίς ειδική γνώση ως κοινής καταγωγής. Ακόμα και μεταγενέστερες όπως διάβολος-Teufel, κυριακόν-Kirche (=εκκλησία) ή ονομασίες πόλεων M?nster από Μοναστήρι, Sankt P?lten από Άγιος Ιππόλυτος, χρειάζονται υπόδειξη για να συσχετιστούν.

Όσον αφορά τις λέξεις που οι ιστορικοί της γλώσσας παρουσιάζουν ως ινδοευρωπαϊκές, πιστεύω ότι πλείστες είναι ελληνικές που πέρασαν σε μητρικές μορφές της Γερμανικής είτε πριν από την κάθοδο ελληνικών φύλων στον ελλαδικό χώρο είτε από ελληνικά φύλα που παρέμειναν στην Ευρώπη. Σ’ αυτό συνηγορούν γλωσσοεξελικτικά δεδομένα των κοινών λέξεων, όπως και το γεγονός ότι δεν είναι καθόλου σίγουρη η ύπαρξη μιας μητρικής ινδοευρωπαϊκής γλώσσας. Εξάλλου, Δαναός εσήμαινε τον προερχόμενο από την περιοχή κάποιου από τους ποταμούς της Ανατολικής Ευρώπης με την ίδια ρίζα (Δούναβης, Δνείστερος, Δνείπερος, Ντον). Αυτό παραπέμπει σε κοιτίδα των Δαναών βορειότερα.

Με την επαφή της με τους αρχαίους συγγραφείς και το Ευαγγέλιο, η Γερμανική πλημμύρισε από ελληνικές λέξεις και επηρεάστηκε βαθιά από τη δομή της Ελληνικής. Περισσότερα από τα αυτούσια δάνεια είναι τα μεταφραστικά δάνεια από την Ελληνική, τα οποία, έστω και αθέατα, υποβοηθούν τη γλωσσική εκμάθηση. Συχνά συνυπάρχουν με το αυτούσιο δάνειο:
σύνθεσις?Synthese, Komposition (λατινογαλλικό), Zusammensetzung

Άλλα μεταφραστικά δάνεια είναι:

σύστασις?Zusammenstellung
πάντως?allerdings
πτώση?Kasus, Fall
εν πάση περιπτώσει?en tout cas in jedem Fall, auf jeden Fall
εκθέτω?ausstellen, aussetzen
αντικείμενο?Gegenstand
αντίθεση?Gegensatz

Πολύ συχνά, αυτούσια ή μεταφραστικά δάνεια αποκτούν παράγωγα και στα Γερμανικά: αντίφαση, αντιφατικός, αντιφατικότητα ?Widerspruch, widerspr?chlich, Widerspr?chlichkeit. Μια πλατιά, όχι πάντα αποκλειστική, νομιμοφροσύνη παρουσιάζει η Γερμανική έναντι της ελληνικής μορφολογίας: Stadion, Paradoxon, Paradoxa, Oxymoron, Oxymora, Praktikum, Praktika, Komma, Kommata, Pharmazeutika. Αυτό συνάδει με τη γενικότερη παρατήρηση ότι η Γερμανική αξιοποιεί περισσότερο ελληνικό γλωσσικό, το οποίο είναι πιο αναγνωρίσιμο απ΄ ό,τι σε άλλες δυτικές τουλάχιστον γλώσσες.

Στον τομέα του παραγωγικού διατηρεί η Γερμανική μια στενή σχέση με την Ελληνική. Αντιπαρέρχομαι τα δεκάδες προθήματα με εμφανή προέλευση, για ν΄ αναφέρω το πρόθημα ent- και τη δεύτερή του μορφή emp-, προερχόμενο από το αντι- που πέρασε και ως anti- στα Γερμανικά και είναι και στις τρεις μορφές άκρως παραγωγικό. Εμφανέστατη είναι και η παρουσία μεταφραστικών δανείων στον χώρο των καταχρηστικών προθέσεων: δυνάμει-kraft, ενόψει-angesichts, παρουσία- in Anwesenheit von, ελλείψει-mangels.

Ουκ ολίγες είναι επίσης στη Γερμανική οι λεγόμενες ελληνοειδείς (gr?koid-) κατασκευές, λέξεις που φτιάχτηκαν εκτός ελληνικού γλωσσικού χώρου από μη Έλληνες: Gas (17ος αι., από Βέλγο γιατρό από χάος), Utopie, Panorama (και οι δύο λέξεις, 18ος αι., Αγγλία), Astronaut (20ός αι. ΗΠΑ), Agronom, Kosmonaut (20ός αι. ΣΕ). Η σύγχρονη Ελληνική επίσης προσφέρει λεξιλόγιο στη Γερμανική. Ποιο; Ο νόμος είναι οικουμενικός και διαχρονικός. Πάντοτε πρόκειται για λεξιλόγιο, όπου η αφετηριακή γλώσσα ξεχωρίζει και πρωτοτυπεί: Gyros, Feta, Souvlaki, Ouzo, Tzatziki, Halloumi.

Πολλές είναι οι επιρροές στον χώρο της Γραμματικής, με πιο κτυπητές τις περιπτώσεις του αντικειμένου στη δοτική, είτε αυτό συνυπάρχει με αντικείμενο αιτιατικής στα λεκτικά ρήματα και στα ρήματα που εμπεριέχουν την έννοια "δίνω", είτε σε ρήματα με ένα και μόνο αντικείμενο δοτικής, όπως danken, gratulieren, raten κατά τα συγχαίρω, ευχαριστώ, συμβουλεύω, τα οποία στα Αρχαία συντάσσονταν με δοτική. Εδώ η Γερμανική υιοθετεί και διατηρεί την αρχαία δοτική, την οποία η Νέα Ελληνική αντικατέστησε με αιτιατική.

Η Γερμανική υιοθέτησε, επίσης, την εν τόπω στάση και την εις τόπον κίνηση της Αρχαίας Ελληνικής. Εδώ επεκτείνει και συστηματοποιεί το φαινόμενο με τρόπο που δημιουργεί περισσότερη διαύγεια και ακρίβεια στις τοπικές σχέσεις, θέτει όμως δασκάλους και μαθητές από όλες τις χώρες ενώπιον μιας ιδιομορφίας, με την οποία πρέπει να συμφιλιωθούν. Σε ελαφρώς καλύτερη θέση βρίσκεται ο μαθητής με στοιχειώδεις γνώσεις από τα Αρχαία Ελληνικά.

Δεν αληθεύει ότι η Γερμανική μοιάζει με τα Αρχαία Ελληνικά στην τοπολογία των ρημάτων. Στα Ελληνικά η θέση του ρήματος είναι ελεύθερη. Στα Γερμανικά υπόκειται σε αυστηρούς κανόνες και είναι κατά κανόνα προβλέψιμη. Σε μια κανονική γερμανική κύρια πρόταση, η θέση του κλινόμενου ρήματος είναι η δεύτερη, ενώ στην πρώτη θέση μπορεί να μπει οποιοδήποτε συντακτικό μέλος, ακόμα και δευτερεύουσα πρόταση. Αν υπάρχει εξαρτώμενο άκλιτο ρήμα (απαρέμφατο, μετοχή), αυτό θα πάει στο τέλος της κύριας πρότασης. Στη δευτερεύουσα πρόταση, το κλινόμενο ρήμα μετατίθεται στο τέλος, ενώ το υποκείμενό του είναι κατά κανόνα αμέσως μετά τη λέξη που εισάγει τη δευτερεύουσα.

Τίποτε από αυτά δεν ισχύει στα Αρχαία Ελληνικά. Απλώς επειδή εδώ βλέπουμε το κλινόμενο ρήμα της κύριας, μεταξύ των πολλών θέσεων που ελεύθερα παίρνει, να εμφανίζεται και στο τέλος, είδαμε ομοιότητα με τα Γερμανικά. Στα Γερμανικά, όμως, ποτέ το κλινόμενο ρήμα της κύριας πρότασης δεν εμφανίζεται στην τελευταία θέση. Οι θέσεις των ρημάτων στα Γερμανικά είναι προβλέψιμες και εύκολα διδάξιμες. Είναι σημαντικό να παρουσιαστούν στον μαθητή σωστά για να τις προσλάβει και να τις συνηθίσει.

Μια σημαντική ομοιότητα Γερμανικής και Νέας Ελληνικής που περνά απαρατήρητη, αλλά συνοδεύει μόνιμα τον ελληνόφωνο μαθητή, έγκειται στο πότε χρησιμοποιείται το οριστικό, πότε το αόριστο άρθρο και πότε το ουσιαστικό δεν χρειάζεται άρθρο. Η Γερμανική προσφέρει αρκετή οικειότητα στον γνώστη της Ελληνικής που θα θελήσει να έρθει σε επαφή μαζί της.
*Μέλος του Συνδέσμου Καθηγητών Γερμανικής Γλώσσας Κύπρου 

Πηγή: www.sigmalive.com

Τα Greeklish δεν πρωτοεμφανίστηκαν στο Ίντερνετ.

  Από τα φραγκοχιώτικα στα greeklish

του Dr. Ιωάννη K.Ανδρουτσόπουλου

Αυτό που σήμερα ο κόσμος αποκαλεί λατινοελληνικά, greeklish ή φραγκολεβαντίνικα δεν είναι φαινόμενο της δεκαετίας μας. Αντίθετα είναι μια πρακτική που εμφανίστηκε σε διάφορους τόπους και εποχές και εφαρμόστηκε από διάφορες ελληνικές κοινότητες με διαφορετικούς τρόπους.

Μια ιδέα για την προϊστορία της γραφής αυτής μας δίνει το παρακάτω απόσπασμα από κείμενο του Κώστα Καρθαίου το 1934:

«Υπάρχουν κείμενα της βυζαντινής εποχής γραμμένα με λατινικούς χαρακτήρες. Επίσης, στην Κρήτη και στην Κύπρο κατά τον Μεσαίωνα τα λαϊκά τραγούδια γράφονταν με λατινικούς χαρακτήρες. Αργότερα, από το 1800, πολλά ελληνικά βιβλία τυπώθηκαν στη Σμύρνη με λατινικούς χαρακτήρες. (...) Εξάλλου στη Σμύρνη έγινε απόπειρα να κυκλοφορήσει ελληνική εφημερίδα γραμμένη με λατινικούς χαρακτήρες. Οι Λεβαντίνοι της Σμύρνης, που μιλούσαν όλοι ελληνικά αλλά δυσκολεύονταν να μάθουν την απελπιστική ορθογραφία-μας, χρησιμοποιούσαν πάντα τους λατινικούς χαρακτήρες για να γράψουν τα ελληνικά. Αργότερα, τους μιμήθηκαν οι Χιώτες και άλλοι έμποροι του εξωτερικού που έγραφαν τα γράμματα και τα τηλεγραφήματά-τους στα ελληνικά αλλά με λατινικούς χαρακτήρες. Αυτή η φραγκοχιώτικη γλώσσα χρησιμοποιούνταν και από Ελληνες για να γράψουν σε άλλους Ελληνες που κατοικούσαν στη Σμύρνη, στο Λονδίνο ή αλλού. Αυτός ο τρόπος γραφής εξακολουθούσε να επιβιώνει πολύ αργότερα και τον συναντάμε αρκετά συχνά στα τηλεγραφήματα των Ελλήνων του εξωτερικού».

Γράφοντας τα παραπάνω, ο Καρθαίος στηρίζεται σε κείμενο του Φώτου Γιοφύλλη στο περιοδικό «Πρωτοπορία» το 1930. Ο Καρθαίος και ο Γιοφύλλης, μαζί με άλλους διανοουμένους της εποχής (Μένος Φιλήντας, Δημήτρης Γληνός, Νίκος Χατζηδάκης κ.ά.), έθεσαν ζήτημα μεταρρύθμισης της γραφής της ελληνικής γλώσσας. Ο Καρθαίος το διατυπώνει καθαρά:

« (...) ζητάμε να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά οι λατινικοί χαρακτήρες για τη γραφή της νέας ελληνικής, που είναι η ζωντανή γλώσσα και που θέλουμε να την καταστήσουμε τη μοναδική γραπτή γλώσσα της χώρας-μας. Θέλουμε λοιπόν να συμπέσει η αλλαγή του αλφαβήτου με την εισαγωγή της φωνητικής ορθογραφίας».

Τα κείμενα τους λησμονημένα από καιρό διασώζονται (μαζί με διάφορα παραδείγματα φωνητικής και λατινικής γραφής των ελληνικών) στον συλλογικό τόμο «Φωνητική Γραφή» που επιμελήθηκαν οι εκδόσεις Κάλβος το 1980.

Παράδειγμα πρώτο: Κείμενο του Φώτου Γιοφύλλη («Πρωτοπορία», 1930) με επιμέλεια μεταγραφής της έκδοσης «Φωνητική Γραφή». Τα γ, δ και θ με ελληνικούς χαρακτήρες.

Telos, γia na min ta poliloγume, γiati tapame poles fores afta, prepi na parume to latiniko alfavito metariθmizontas-to fθogoloγika kata tis anages pu ehi i γlosa-mas. Etsi horis n' agiksome tin orθografia tis arheas elinikis, pu poles-tis lekses sozonde sti nea-mas, benume sti horia ton politizmenon eθnon, ehume ta dieθnika γramata pu tahi olos o politismenos kosmos, ke pu ta piran tora teleftea ki i Turki.

Κάπου 70 χρόνια αργότερα τα φραγκοχιώτικα εμφανίζονται «με το ζόρι» στην ελληνική γλωσσική πραγματικότητα. Από τις αρχές της δεκαετίας του '90 Ελληνες της Ελλάδας και του εξωτερικού τα χρησιμοποιούν στην ηλεκτρονική επικοινωνία μέσω του Διαδικτύου: γράφουν προσωπικά μηνύματα, δημοσιεύουν ανακοινώσεις, συνεισφέρουν σε λίστες συζήτησης ή σε αρχεία με φοιτητικά ανέκδοτα. Ακόμη και σήμερα (1999), όπου οι ελληνικοί χαρακτήρες είναι στάνταρ στις ιστοσελίδες και αυξανόμενα δυνατοί στα μηνύματα, η χρήση λατινικών χαρακτήρων συχνά επιβάλλεται για τεχνικούς λόγους, καθώς αποστολέας και δέκτης του μηνύματος μπορεί να μη διαθέτουν κοινές προδιαγραφές ούτε μέσα στην Ελλάδα και πολύ περισσότερο ανάμεσα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Οι ιδεολογίες της ορθογραφίας

Κάθε γλωσσική χρήση περιβάλλεται από μια ιδεολογία και τα λατινοελληνικά δεν αποτελούν εξαίρεση. Πράγμα πολύ φυσικό άλλωστε, μια και η γλώσσα δεν είναι απλώς εργαλείο σκέψης και επικοινωνίας αλλά και σύμβολο κοινωνικής ταυτότητας. Δεν χρησιμοποιούμε απλώς τη γλώσσα αλλά παίρνουμε στάση απέναντί της, την αξιολογούμε, τη συνδέουμε με κοινωνικές και πολιτικές πεποιθήσεις. Ιδιαίτερα η γραπτή αναπαράσταση μιας γλώσσας είναι ένα πολύ ισχυρό κομμάτι του νήματος που συνδέει το παρελθόν με το παρόν μιας κοινότητας. Η άκρη του νήματος αυτού είναι η λεγόμενη ιστορική ορθογραφία της γλώσσας. Ταυτόχρονα, η ορθογραφία είναι το μοναδικό κομμάτι μιας γλώσσας που δεν μπορεί να κατακτηθεί «φυσικά» μέσα από την καθημερινή επικοινωνία αλλά μαθαίνεται με πολύπλοκους συχνά κανόνες.

Η γλώσσα όμως αλλάζει μαζί με την κοινωνία που τη χρησιμοποιεί. Με την πάροδο του χρόνου η προφορική και η γραπτή μορφή μιας γλώσσας συχνά απομακρύνονται η μία από την άλλη, ώσπου κάποια στιγμή η ιστορική ορθογραφία μιας γλώσσας δεν ανταποκρίνεται πλέον στη σύγχρονη προφορά της. Ετσι, η σύγχρονη ελληνική γραφή είναι φορτωμένη με φθογγόσημα (η, ι, υ, οι...) και ­ ως πριν από 25 χρόνια ­ διακριτικά σύμβολα με ιστορία αιώνων αλλά χωρίς αντιστοιχία στη σύγχρονη προφορική γλώσσα. Ο λόγος ύπαρξής τους δεν είναι πλέον λειτουργικός αλλά ετυμολογικός (η ορθογραφία δείχνει την προέλευση των λέξεων), ιστορικός (η γραφή των λέξεων παραμένει απαράλλακτη) και κυρίως συμβολικός (η απαράλλακτη ορθογραφία συμβολίζει την ιστορική συνέχεια της ελληνικής εθνικής κοινότητας).

Οσοι έθεσαν το ζήτημα της λατινικής γραφής κατά τον Μεσοπόλεμο ζήτησαν να αποσυνδέσουν ακριβώς αυτό το σύμβολο. Είδαν ­ και είπαν ­ καθαρά ότι από ένα σημείο και μετά η συμβολική σημασία της ορθογραφίας έρχεται αντιμέτωπη με τις σύγχρονες χρήσεις και ανάγκες της γραφής. Τα επιχειρήματά τους για τα κοινωνικά πλεονεκτήματα της ορθογραφικής μεταρρύθμισης ήταν οικονομικά και τεχνοκρατικά, χρηστικά και μαθησιακά. Και φυσικά αμφισβήτησαν το ισχυρότερο αντεπιχείρημα, διατυπώνοντας ό,τι θα έπρεπε να είναι αυτονόητο: η εθνική ταυτότητα μιας κοινότητας δεν εξαντλείται στην ορθογραφική μεταρρύθμιση ούτε κρέμεται από την ιστορική ορθογραφία. Ο γλωσσολόγος Νίκος Χατζηδάκης το διατύπωσε το 1931 στη «Νέα Εστία» ως εξής:

«Αλήθεια, πρέπει να πω κάτι για ένα επιχείρημα, που δεν το έχω ακόμη αναφέρει. "Με την εισαγωγή ξενικού αλφαβήτου δεν θα χάσουμε ένα μέρος από τον εθνισμό μας;". Πολύ εύκολη είναι, νομίζω, η απάντηση. Χάνουμε από τον εθνισμό μας όταν μαθαίνουμε, όπως τώρα κάνουμε, μουσική από νότες που γράφονται σε ένα διεθνές μουσικό αλφάβητο; Χάνουμε από τον εθνισμό μας όταν λογαριάζουμε στο διεθνές σήμερα σύστημα γραφής των αριθμών; Χάνουμε τέλος πάντων τον εθνισμό μας όταν ντυνόμαστε ευρωπαϊκά;».

Σήμερα, η ίδια νοοτροπία που παρεμπόδισε ή καθυστέρησε κάθε μεταρρύθμιση της ελληνικής ορθογραφίας κατά το παρελθόν επαναλαμβάνεται στην περίπτωση των λατινοελληνικών. Υφίστανται και αυτά το αιώνιο επιχείρημα του γλωσσικού καθαριστή απέναντι σε κάθε γλωσσική καινοτομία και αλλαγή: τα φραγκολεβαντίνικα ως απειλή για τη γλώσσα.

Σίγουρα υπάρχει και η ρεαλιστική αντιμετώπιση του πράγματος: όσοι γράφουν λατινοελληνικά το κάνουν ανάλογα με τις ανάγκες και τις συνήθειές τους. Πόσοι όμως είναι αυτοί και πώς ακριβώς γράφουν;

Τα λατινοελληνικά σήμερα

Ας πούμε καθαρά τρεις βασικές αλήθειες για τη λατινοελληνική ορθογραφία σήμερα. Πρώτον, είναι ένα σύστημα γραφής συμπληρωματικό, περιορισμένο σε ειδικές συνθήκες χρήσης από ειδικές κοινωνικές ομάδες: μαθητές, φοιτητές, επιστήμονες, ανθρώπους των μέσων και της τεχνολογίας. Δεύτερον, η χρήση τους είναι τεχνικά εφικτή, με λίγη εξάσκηση διαβάζονται και γράφονται άνετα. Τρίτον, η λατινοελληνική ορθογραφία δεν εμποδίζει τη δημιουργική γλωσσική χρήση. Η ευρύτατη και συνεχιζόμενη χρήση των λατινοελληνικών από την ελληνική ηλεκτρονική κοινότητα έχει καταδείξει ότι η ελληνική γλώσσα απλά απέκτησε ακόμη ένα βοήθημα.

Το βοήθημα όμως δεν έχει πρότυπο. Θεσμοποιημένο σύστημα μεταγραφής υπάρχει μεν, το πρότυπο ISO 8432, αλλά ελάχιστοι το γνωρίζουν και ακόμη λιγότεροι το ακολουθούν συνειδητά. Πράγμα καθόλου παράξενο, καθώς το πρότυπο αυτό δεν διδάσκεται πουθενά. Με αποτέλεσμα να είναι διάχυτη η εντύπωση ανάμεσα στους έλληνες χρήστες του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ότι «ο καθένας γράφει όπως θέλει» και ότι «ο καθένας έχει το δικό του σύστημα».

Σε τι ακριβώς οφείλεται αυτή η εντύπωση; Στο γεγονός ότι η λατινική μεταγραφή των ελληνικών συνεπάγεται ποικιλότητα, εναλλακτικές λύσεις. Για αρκετά ελληνικά γράμματα, διφθόγγους και συνδυασμούς γραμμάτων προσφέρει περισσότερους τρόπους μεταγραφής, για άλλα όμως κανένα. Ετσι μια λέξη όπως π.χ. «συζήτηση» μπορεί να μεταγραφεί με δύο ή και τρεις τρόπους: ξεκινώντας από τον ήχο της (sizitisι), διατηρώντας την ορθογραφική όψη της (syzhthsh) ή συνδυάζοντας και τα δύο (syzitish). Μια λέξη όπως «χαρά» γράφεται τόσο σύμφωνα με τη λατινική και διεθνή ορθογραφία (chara) όσο και με την ελληνική (xara). Οσο για τα γράμματα χωρίς αντίστοιχα στο λατινικό αλφάβητο (π.χ. θ, ξ, ψ), ο κόσμος είτε καταφεύγει στην κλασική λατινική μεταγραφή (th, ks, ps) είτε πατά απλώς το αντίστοιχο πλήκτρο, έτσι ώστε το θ βγαίνει q ή u και το ω γίνεται w ή v. Αλλά υπάρχει και ο τρίτος δρόμος, αυτός της οπτικής ομοιότητας με το ψηφίο 8 για το θ και το 3 για το ξ.

Παράδειγμα δεύτερο: Βιβλιοπαρουσίαση σε ηλεκτρονικό δελτίο (Δεκέμβριος '98) γραμμένη φωνητικά.

Ta siberasmata tou vivliou dialioun tin paramorfomeni ikona pou epikrati simera se merida akadimaikon i opii sindeoun tin epifilaktiki stasi ton Arheon Ellinon apenanti sto erota me tous sihronous provlimatismous mas shetika me to sex, ton erota ke tin ikogenia.

Παράδειγμα τρίτο: Ανέκδοτο προς λίστα (Φεβρουάριος '99) γραμμένο ορθογραφικά.

Rwtaei h daskala thn Mairoula:

­ Mairoula ti eferes esi????

­ Egw efera ena gataki to opoio kanei niaou-niaou kai trwei pontikakia...

­ Mpravo Mairoula leei h daskala.

Και τι γίνεται με τον «σωστό» τρόπο μεταγραφής; Εφόσον δεν υπάρχει ένα κοινό πρότυπο, η έννοια του «σωστού» αμβλύνεται. Η ορθογραφική ποικιλότητα δεν στιγματίζεται, δεν συνιστά «λάθος», όπως στην παραδοσιακή ελληνική γραφή. Τα γλωσσικά πρότυπα όμως δεν θεσπίζονται μόνο «από πάνω» αλλά εξελίσσονται μέσα από την πράξη. Αν σκεφτεί κανείς ότι αυτοί που δουλεύουν με τις αντιστοιχίες ω=w, η=h, θ=8 και ξ=3 δεν είναι (μόνο) πιτσιρικάδες αλλά και πανεπιστημιακοί και πρόσωπα κύρους γενικότερα φτάνει στην υποψία ότι αυτό που έχει σημασία για να γράφεις «σωστά λατινοελληνικά» τη σήμερον ημέρα δεν είναι ούτε το επίσημο πρότυπο ούτε οι παραδοσιακές λατινικές μεταγραφές των (αρχαίων και νέων) ελληνικών αλλά η οπτική ομοιότητα των φθόγγων με οποιοδήποτε τίμημα.

Γράφοντας έτσι όπως έμαθαν παιδιά, οι χρήστες της ηλεκτρονικής επικοινωνίας σέρνουν μαζί τους τα βάρη που οι παππούδες τους ήθελαν να ξεφορτωθούν με τη λατινική γραφή. Ταυτόχρονα όμως οικειοποιούνται τους λατινικούς χαρακτήρες. Παλαιότερα, τα ελληνικά τηλεγραφήματα προς το εξωτερικό ήταν γραμμένα με τρόπο που να διαβάζονται με βάση την εκάστοτε διεθνή γλώσσα. Σήμερα όμως τα λατινοελληνικά ηλεκτρονικά μηνύματα δεν διαβάζονται με βάση τα αγγλικά ή τα γαλλικά.

Αν τα ηλεκτρονικά λατινοελληνικά θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούνται και για πόσο εξαρτάται από τεχνολογικές εξελίξεις. Αν θα τα διδάξουν σε σχολεία και σχολές είναι πολιτική απόφαση. Αυτό που μένει να κάνουμε είναι να αναρωτηθούμε ως πού μπορεί να φτάσει το «αναγκαίο κακό». Θα μπορούσε να επεκταθεί από τα φευγαλέα μηνύματα του Δικτύου σε νέους τομείς γραπτής επικοινωνίας; Θα ήμασταν σε θέση να το χρησιμοποιήσουμε ως όχημα τεχνικού ή επιστημονικού λόγου; Ή ακόμη και να συγκεντρωθούμε στην πλοκή και στο περιεχόμενο ενός λογοτεχνικού κειμένου;

Απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα ίσως δώσει μια ειδική λατινοελληνική έκδοση που πρόκειται να κυκλοφορήσει σε λίγο καιρό από τις εκδόσεις Οξύ. Πρόκειται για το «Exegesis», μια ιδιότυπη ιστορία αγάπης που διαδραματίζεται εξ ολοκλήρου μέσω ηλεκτρονικών μηνυμάτων. Η λατινική μεταγραφή της ελληνικής μετάφρασης του βιβλίου, που βασίζεται στο πρότυπο ISO 8432, είναι μια ευκαιρία να διαπιστώσει κανείς αν και κατά πόσο τα greeklish μπορούν να λειτουργήσουν και σε έντυπη μορφή. Ταυτόχρονα, η λατινοελληνική έκδοση του «Exegesis» φέρνει το μυθιστόρημα πιο κοντά στην εμπειρία των ελλήνων χρηστών του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, οι οποίοι εκτός από την επαγγελματική αλληλογραφία τους ανταλλάσσουν και κουτσομπολιά, ανέκδοτα, ποιηματάκια αλλά και μηνύματα αγάπης.

Ο κ. Ιωάννης Κ. Ανδρουτσόπουλος είναι γλωσσολόγος-ερευνητής, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Αμβούργου 

Πηγή: www.tovima.gr

Βγαίνει δεν βγαίνει το πρόγραμμα χρειαζόμαστε μεταρρυθμίσεις

Αναρωτιέμαι πόσοι  Έλληνες πηγαίνουν να ψηφίσουν ένα κόμμα με βάση το πρόγραμμα του; Ακόμα και στις τελευταίες εκλογές, που ήταν οι πιο κρίσιμες της μεταπολίτευσης  και σίγουρα από τις πιο σημαντικές στην νεοελληνική ιστορία, ο κόσμος αποφάσισε με έναν ιδιαίτερα συναισθηματικά φορτισμένο τρόπο και  στην βάση εκβιαστικών διλημμάτων. Ίσως, ο ουσιαστικότερος παράγοντας, που έγειρε τη πλάστιγγα προς  τα δεξιά, ήταν ο φόβος της παρατεταμένης ακυβερνησίας.  Ο κεντρικός άξονας του διαλόγου ήταν φυσικά  το μνημόνιο. Η ευλυγισία των πολιτικών θέσεων έδειξε όμως, ότι ο όρος  χρησιμοποιήθηκε ως μια υπεραπλούστευση  του πολιτικού διαλόγου.

Ήδη έπρεπε τα βασικά σημεία αυτού του δημόσιου διαλόγου να είναι άλλα. Δηλαδή τα ακόλουθα ερωτήματα:

Α. Ποιες μεταρρυθμίσεις ζητούν οι ξένοι εταίροι από τις ελληνικές κυβερνήσεις;

Β. Ποιες μεταρρυθμίσεις πρέπει να κάνει το ελληνικό κράτος προκειμένου να επιτύχει την οικονομική και οργανωτική εξυγίανση του;

Γ. Ποιες θα επέφεραν αρνητικό αποτέλεσμα;

Δ. Που προβάλουν ενστάσεις και απροθυμία οι έλληνες πολιτικοί και τι αντιπροτείνουν;

Είχα και έχω  την αίσθηση πως η λεγόμενη αδιαλλαξία προέρχεται και από τις δυο πλευρές. Και όταν έχεις μπροστά σου ένα πρόγραμμα «εξυγίανσης» που σίγουρα πλέον δεν βγαίνει, τότε η ακαμψία, από όποια πλευρά και να ξεκινά δεν προσφέρει. Ειδικά όταν είσαι ο αιρετός αντιπρόσωπος μιας κοινωνίας (και όχι κάποιων συντεχνιών) και βρίσκεσαι σε μειονεκτική θέση.

Αναρωτιέμαι πως θέλουν να διαπραγματευτούν εξ ονόματος μας, αυτοί που δεν έχουν δείξει τη θέληση τους ούτε για δικαιότερη κατανομή των βαρών, ούτε για εφαρμογή του προγράμματος;  Το μεγαλείο της κοροϊδίας που βιώνουμε, μέρα με τη μέρα ξεδιπλώνεται, όσο και αν παραδόξως τη συντηρούν τα άκρα. 

Είμαστε σίγουροι πως η τρόικα «δείχνει αμετακίνητη» στην υιοθέτηση μέτρων «άρπα κόλλα» που στόχο έχουν ένα καθαρά πρόσκαιρο αποτέλεσμα; Για ποιο λόγο; Μην ξεχνάμε πως στόχος είναι ο περιορισμός του ελλείμματος. Δεν πρόκειται για λεφτά που τα μαζεύουμε για να τα δώσουμε κάπου.  Και για να περιοριστούν τα ελλείμματα, ώστε να μπει το ελληνικό κράτος σε μια υγιή πορεία, πρέπει να καταπολεμηθούν οι παθογένειες και οι αδυναμίες μας.

Αν τεθεί το ερώτημα: «-ποια είναι η μεγαλύτερη πληγή της ελληνικής κοινωνίας;», αυτόματα στο στόμα όλων θα έρθει μια λέξη: «-διαφθορά». Και αν αναρωτηθεί ο κοινός νους, τι χρειαζόμαστε αυτή τη δύσκολη στιγμή για να αντέξουμε σαν κοινωνία, πάλι άμεσα θα αναδυθεί η σκέψη: «κοινωνική συνοχή». Το «πώς μπορούν να επιτευχθούν αυτά» απαντιέται  πάλι εύκολα. Κι όμως με έναν σμπάρο ρίχνεις δυο τρυγόνια. Αν  καταπολεμιόνταν η διαφθορά, ταυτόχρονα θα αποκαθιστώνται το αίσθημα της κοινωνικής δικαιοσύνης και θα προβάλλονταν  αγνές προθέσεις  και στο εξωτερικό και στο εσωτερικό.

Το δανεικό χρήμα που μοιράστηκε και κατασπαταλήθηκε επί τρεις δεκαετίες, δεν το απόλαυσαν οι ασθενέστεροι. Συνεπώς, δεν έχουν κανέναν λόγο να πληρώσουν για αυτό. Ωστόσο, είμαι σίγουρος πως για το κοινό καλό θα ήταν ακόμα και ο πιο αδύναμος πρόθυμος να προσφέρει από το πενιχρό του εισόδημα. Εδώ όμως συμβαίνει το αντίστροφο. Όσο πιο δυνατός είναι κάποιος, τόσο λιγότερη διάθεση δείχνει και τελικά τόσο πιο λίγο επιβαρύνεται. Αν  ακολουθούσε κανείς τη πορεία αυτού του χρήματος και το υποχρέωνε τώρα να ρεύσει στην αντίστροφη φορά, όχι μόνο θα άρχιζαν όλοι να πιστεύουν πως είναι δυνατή η αποπληρωμή του χρέους αλλά ίσως και να ξαναέβρισκε η ελληνική κοινωνία ένα όραμα.

Για να βρεις όμως όραμα, πρέπει πρώτα να βρεις ηγέτη…Που να τον βρεις αυτόν τον ηγέτη που θα αγωνιστεί για τη διαφάνεια με έργα; Που θα δώσει έναν δυτικό προσανατολισμό σε αυτή τη χώρα; Που θα επιδιώξει τη δημιουργία ενός κοινωνικού κράτους; Που θα εμπνεύσει με τις αξίες του; Που δεν θα νομοθετεί με γνώμονα τους συμβιβασμούς που πρέπει να κάνει; Που θα δώσει περισσότερα στους εργαζόμενους από ότι στους συνταξιούχους; Που αντί να ακολουθήσει μια αμφιλεγόμενη τακτική  μειώνοντας τον βασικό μισθό, θα βρει άλλους τρόπους να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων; Που θα απλοποιήσει και θα εκσυγχρονίσει τις δομές του ελληνικού δημοσίου; Που θα θέσει τα θεμέλια του υγιούς ανταγωνισμού; Που θα δείξει πραγματική θέληση για την εφαρμογή ενός αδιάβλητου φορολογικού συστήματος; Που θα φροντίσει για την εξυγίανση των ασφαλιστικών φορέων; Που θα καταπολεμήσει την μαύρη εργασία; Που θα αποκαταστήσει τις σχέσεις πολίτη και κράτους και θα νιώσουμε και πάλι πως το τελευταίο είμαστε όλοι μας;

Είμαι βέβαιος πως κάτι τέτοιο δεν υπάρχει. Όχι απλά λείπουν αυτοί που μπορούν, αλλά δεν υπάρχει καν θέληση. Πρέπει να έχεις τόσες πολλές δεξιότητες και τόσα πολλά βιώματα για να είσαι ο κατάλληλος ή να βρεις πολλούς ικανούς μαζί και να τους συντονίσεις με άριστο τρόπο. Δεν φτάνουν οι σπουδές στο Χάρβαρντ ή στην Αγγλία αλλά είναι πολύ χρήσιμες εφόσον ξέρεις πως γίνονται τα κόλπα στην πολεοδομία, τα μαγειρέματα με το ΙΚΑ και την εφορία, πως  αντιμετωπίζεται το λαθρεμπόριο καυσίμων και μπαίνει φρένο στον τρόπο που τα «κάνουν πλακάκια» οι μεγάλοι προμηθευτές μεταξύ τους ή με τους διοικητικούς υπαλλήλους. Να έχεις υπόψη σου πως γίνεται το βρώμικο χρήμα και πως κλείνουν σπίτια. Χρειάζεται να νιώθεις τι θα πει φτώχεια. Χρειάζεται να είχες το σθένος στο Πανεπιστήμιο να τα βάλεις με τους ψευτοεπαναστάτες ή τους ψευτοπατριώτες τραμπούκους. Απαιτείται με επιδέξιους χειρισμούς να μπορείς να αδειάσεις τον κάθε καριερίστα συνδικαλιστοπατέρα. Με δυο λόγια «να έχεις στο αίμα σου λίγο πεζοδρόμιο», αλλά να είσαι και βαθιά καλλιεργημένος με αγνές προθέσεις. Σε αυτό το άρρωστο φεούδο τέτοια χαρίσματα δεν ευδοκιμούν.

Αυτός που θα νοιαστεί πραγματικά και θα φροντίσει τον άνεργο νέο, τον άπορο γέρο και τον ανήμπορο, στο τέλος θα καταφέρει να κερδίσει και τον γιάπη δικηγόρο, και τον μεγαλογιατρό και τον επιτηδευματία. Απλώς επειδή θα του εμπνέει εμπιστοσύνη ή ακόμα αν πρόκειται για κάποιον κακόβουλο επειδή θα αναγκαστεί να συμπλεύσει με το ρεύμα.Αλλά δεν το ξέρουμε ούτε οι ίδιοι πως τέτοιους αρχηγούς έχουμε ανάγκη...

Πώς λοιπόν να ξεβολευτούν οι έχοντες; Δεν είναι εύκολο και δεν γίνεται δίχως πίεση.  Όσο εμείς θα τα βάζουμε με ανθρώπους ξένους, τόσο θα γλυτώνουν την κριτική και την οργή μας αυτοί. Επιβουλεύονται οι ξένοι την εθνική μας κυριαρχία ή την κυριαρχία των συμφερόντων της κοινωνικής μας ελίτ; Μήπως είμαστε εχθροί και με τους μεν και με τους δε; Πάντως αυτοί που βρίσκονται στα πράγματα  δεν είναι σίγουρα αυτοί που δείχνουν τη διάθεση να προασπίσουν τα συμφέροντα των πολλών. Φροντίζουν όμως άθελα τους να μας ομογενοιποιήσουν και έτσι να καταλάβουμε σύντομα το κοινό μας καλό. Είναι θέμα χρόνου να φανεί και η δυσαρέσκεια για αυτό το παιχνίδι αποπροσανατολισμού, στο οποίο πρόθυμα συμμετέχουν τα περισσότερα ΜΜΕ.

Βήμα πρώτο: Ας εκμεταλλευτούμε τη δύναμη του ΙΝΤΕΡΝΕΤ και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, για να δούμε ποιοι έχουν την πραγματική πρόθεση για εξυγίανση και ας τους πλαισιώσουμε, γυρίζοντας τη πλάτη στις συνομοσιωλογικές σαχλότητες. Οι άνθρωποι αυτοί που φαίνονται αυτή τη στιγμή οι πιο πρόθυμοι να εφαρμόσουν ένα αδιέξοδο πρόγραμμα, είναι αυτοί που θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν και τους όρους αναδιαπραγμάτευσης, μένοντας κοντά στις εξελίξεις, αντί να γυρνάνε τη πλάτη τους ή να αδιαφορούν προσποιούμενοι πως προασπίζονται τα κεκτημένα μας.

B.T.