Πολλοί από εμάς, ως καταναλωτές έχουμε διαπιστώσει ότι πηγαίνοντας για τα καθημερινά μας ψώνια, άθελα μας μπαίνουμε σε διαδικασίες που παίρνουν το χαρακτήρα μιας ρουτίνας. Σίγουρα, αναρωτιόμαστε κάποια στιγμή, σε τι αποσκοπούν όλες αυτές οι ρυθμίσεις του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο αγοράζουμε τα βασικά μας είδη, αλλά και τι άλλο μπορεί να συμβαίνει που μας προκαλεί να δράσουμε με έναν αναμενόμενο τρόπο. Ακολουθούν κάποιες επισημάνσεις και η εξήγηση που δίδεται με όρους Μάρκετινγκ, ώστε σαν καταναλωτές πλέον να είμαστε πιο υποψιασμένοι. Οι Έλληνες όντας βεβαρημένοι με τα κατοχικά σύνδρομα και γενικά έχοντας σχεδόν αποτυπώσει στο DNA τους το φόβο της στέρησης και παράλληλα ως μεσογειακός λαός, με μια ιδιοσυγκρασία εμποτισμένη ιδιαίτερα με την τάση της επίδειξης, η οποία μεταφράζεται σε καταναλωτική μανία, είναι ίσως ως καταναλωτές από το ευκολότερα θύματα των τακτικών που ακολουθούν οι πολυεθνικές. Αν λάβει υπόψη του κάποιος πόσο ανίσχυρες είναι οι καταναλωτικές οργανώσεις στη χώρα μας και πόσο εύκολα γίνονται δεκτά τα φαινόμενα αισχροκέρδειας και υπερτιμολόγησης, τότε δεν είναι δύσκολο να γίνει αντιληπτό πόσο εύκολα παραμένουν απαρατήρητες κάποιες κινήσεις που σχεδόν αγγίζουν τον ψυχολογικό εκβιασμό και χαρακτηρίζονται τακτικές προώθησης.
Ας δούμε μερικά παραδείγματα:
1. Έχετε παρατηρήσει ότι τουλάχιστον στα μεγάλα σούπερ μάρκετ περπατάμε συνήθως αντίστροφα από τη φορά του ρολογιού;
Το 95% του κόσμου έχει μια ελαφριά ατελή ισορροπία και κλείνει προς τα αριστερά. Για να το καταλάβετε, φέρτε στο νου σας μια εικόνα που μπορεί να έχετε δει σε ταινία, διαφήμιση ή ακόμα και σε όνειρο: Εάν κάποιος βρεθεί στη μέση του πουθενά, αρχίζει να στρέφεται ψάχνοντας τριγύρω κατά την αριστερόστροφη φορά. Αυτός είναι ο λόγος που ξεκινώντας από την είσοδο πηγαίνουμε ακολουθώντας μια πορεία αντίστροφη από αυτή του ρολογιού. Οι συνέπειες και κρυφές σημασίες θα φανούν πιο κάτω, κρατήστε μόνο το ότι το ανθρώπινο μυαλό προσπαθεί διαρκώς και ασυνείδητα σε αυτή την περίπτωση να επανακτήσει τον προσανατολισμό του και ως γνωστό σε αυτό αναζητά κάποια χαρακτηριστικά σημεία στα οποία πέφτει το μάτι.
2. Πολύ συχνά το πρώτο που βλέπουμε μπαίνοντας είναι το τμήμα φρούτων και λαχανικών.
Ο πρώτος λόγος είναι ότι οι άνθρωποι που μπαίνουν μέσα σε ένα σουπερμάρκετ έχουν μια κεκτημένη ταχύτητα από το δρόμο και στοχεύουν να πάρουν ένα δυο πράγματα στα γρήγορα και να φύγουν. Πόσο συχνά γίνεται έτσι ακριβώς; Πόσο συχνά ξεχνάμε κάτι από αυτά που θέλαμε να αγοράσουμε; Θα πείτε είναι φυσιολογικό. Πιστεύετε πραγματικά ότι είναι φυσιολογικό, όταν η ανθρώπινη μνήμη έχει απίστευτες ικανότητες, να ξεχνάμε ένα ή περισσότερα από πέντε αντικείμενα; Αν οι άνθρωποι προσπερνούσαν χωρίς να παρατηρήσουν γύρω τους και ξέροντας ακριβώς που πάνε, κάτι τέτοιο θα συνέβαινε πολύ σπάνια. Τα πρώτα εμπορεύματα λοιπόν πρέπει να τους σταματήσουν με μια έκρηξη χρωμάτων και μυρωδιών που τα φρέσκα φρούτα μπορούν να προσφέρουν. Ένας δεύτερος λόγος είναι να νιώσει αμέσως ο πελάτης τη σιγουριά ότι βρίσκεται σε ένα μαγαζί με «φρέσκα» και «καλά» πράγματα και όχι σε ένα οποιοδήποτε κατάστημα με αμφισβητήσιμης ποιότητας προϊόντα.
Από εκεί και πέρα, ούτε και η διάταξη των φρούτων και των λαχανικών, όπως και όλων των προϊόντων δεν είναι τυχαία. Μπορούμε χαρακτηριστικά να αναφέρουμε ότι τα λίγα πράγματα που είναι πραγματικά χρήσιμα και πρέπει να αγοραστούν, χάνονται ανάμεσα σε μια πληθώρα άλλων άχρηστων προϊόντων σε πολύ πιο δαπανηρές ποικιλίες και ιδιότητες, εξαιτίας των μεγάλων κερδών που αφήνουν σε σχέση με τα βασικά προϊόντα.
3. Επιμελημένος Φωτισμός και Μουσική.
Σίγουρα θα έχετε δει κάπου να υπάρχουν καθρέφτες στα φρούτα και το περιβάλλον να είναι πράσινο. Μια τεχνική που στοχεύει στην αίσθηση της αφθονίας..Το κρέας φωτίζεται από καθαρό κόκκινο φως.(διότι το άσπρο φως θα το έκανε γκρίζο) κ.λ.π. Ρίξτε μια ματιά στις διαφορές του φωτισμού από τομέα σε τομέα. Αναρωτηθείτε πως θα ήταν ο χώρος δίχως την απαλή μουσική;
4. Το ακριβό είναι το εύκολο και το φτηνό το δύσκολο.
Είπαμε και πριν ότι τα προϊόντα τοποθετούνται με τέτοιο τρόπο, ώστε τα ακριβά να είναι πάντα στο κατάλληλο σημείο και ύψος. Αντίθετα, οι φτηνότερες ποικιλίες των ίδιων προϊόντων ή αυτές που αποδίδουν λιγότερο κέρδος είναι πάντα «από πίσω» και λίγο χαμηλότερα ή λίγο ψηλότερα.
Σταματήστε τώρα και κοιτάξτε τις ποικιλίες ενός δοσμένου είδους προϊόντος. Οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί έχουν τη συνήθεια να κοιτάνε από τα αριστερά προς τα δεξιά, όπως ακριβώς διαβάζουν, έτσι οι φτηνότερες ποικιλίες ενός προϊόντος τοποθετούνται αριστερά και οι ακριβότερες δεξιά, εκεί ακριβώς που τελειώνει το σκανάρισμα με τα μάτια σας, με την ελπίδα ότι τα χέρια σας θα είναι γρηγορότερα από το μυαλό σας και θα ακολουθήσουν όχι την αρχική και ξεχασμένη πια, αλλά την πιο πρόσφατη, τελική οπτική εντύπωσή σας.
Ακόμα και τα ψυγεία ανοίγουν με ένα συγκεκριμένο τρόπο. Οι πόρτες και τα είδη είναι έτσι τοποθετημένα ώστε να αναγκάζουν τον πελάτη να δει άλλα προϊόντα αμέσως μόλις κλείνει.. Παρατηρήστε επίσης τη διάταξη των προϊόντων μέσα στα ψυγεία Ποια είναι εκείνα που μπορείτε εύκολα να πιάσετε; Για δείτε τις τιμές τους για να καταλάβετε τη διαφορά.
5. Η συμπεριφορά ενός υπάλληλου σούπερ μάρκετ δεν είναι ίδια με τους άλλους υπαλλήλους καταστημάτων
Ποτέ δε θα ακούσετε έναν υπάλληλο σουπερμάρκετ να σας ρωτά, όπως σε άλλα καταστήματα, το γνωστό «μπορώ να σας εξυπηρετήσω, παρακαλώ;» εκτός και αν θέλετε πραγματικά τη βοήθειά του και τον κυνηγήσετε για να σας τη δώσει, αν βρείτε κανέναν καμιά φορά μπροστά σας, γιατί το αφεντικό τους πρέπει να τους απασχολεί συνήθως με το πως θα τακτοποιήσουν τα ράφια. Ο λόγος είναι ότι δεν πρέπει να σπάσουν την υποβολή σας στην εικόνα, πρέπει να μείνετε μέσα στο χώρο όσο γίνεται περισσότερη ώρα, ώστε να αυξηθούν οι πιθανότητες να αγοράσετε ένα σωρό άχρηστα αντικείμενα που δεν τα χρειάζεστε. Οι υπάλληλοι πρέπει να είναι απασχολημένοι με το να τοποθετούν τα διάφορα προϊόντα στη «σωστή» θέση τους για να βρίσκονται σε μια προκαθορισμένη απόσταση. Λέγεται ότι το 35% των προϊόντων που αγοράζετε για το ψυγείο σας θα πάνε κατευθείαν από αυτό στο σκουπιδοτενεκέ σας . Είναι πραγματικά κρίμα.
6.Οι Πάγκοι των Προσφορών.
Οι περισσότεροι πηγαίνουμε στο σουπερμάρκετ τουλάχιστον δυο φορές την εβδομάδα και δε θέλουμε να βλέπουμε πάντα τα ίδια πράγματα στις ίδιες θέσεις, έτσι θα μπορούσαμε επίσης να αρχίζουμε να βγάζουμε συμπεράσματα Πρέπει λοιπόν ένα μέρος των προϊόντων να μένει στη θέση του και ένα άλλο να μετακινείται. Αυτό το ρόλο παίζουν οι πάγκοι των προσφορών. Σαμπουάν σήμερα, απορρυπαντικό αύριο.
7. Η παγίδα για τα παιδιά!
Το τελευταίο τρικ γίνεται στους πάγκους, μπροστά από τα ταμεία, όπου σταματάμε περιμένοντας στην ουρά. Ξέρουν ότι μια και πάμε πλέον στο ταμείο δεν έχουμε στόχο να αγοράσουμε τίποτε άλλο, αλλά αυτοί οι πάγκοι δεν απευθύνονται στη μαμά ή στο μπαμπά, αλλά στο μικρό παιδί τους. Δείτε τι ακριβώς περιέχουν: τσίχλες, καραμέλες, σοκολάτες κ.λπ., είδη που δεν ενδιαφέρουν συνήθως τους μεγάλους παρά μόνο τα μικρά παιδιά. Δείτε και τις τιμές τους, αν υπάρχουν. Είναι σαφώς μεγαλύτερες από τις τιμές των ίδιων προϊόντων σε άλλα μέρη του μαγαζιού, όπου δεν τα παρατηρείτε συνήθως ποτέ, γιατί δεν προτίθεστε να τα αγοράσετε. Τι γίνεται λοιπόν εδώ στους πάγκους, μπροστά από τα ταμεία, καθώς περιμένετε στην ουρά; Το μικρό παιδί σας λιμπίζεται τη σοκολάτα ή το κουτί με τις τσίχλες που υπάρχει εκεί και το παίρνει και το βάζει και αυτό στο καροτσάκι σας. Και εάν τυχόν το βάλετε ξανά πίσω στο πάγκο, λέγοντάς του ότι δεν το χρειαζόσαστε αυτό το πράγμα, αρχίζει τα κλάματα και τη φασαρία, ενοχλώντας το κόσμο γύρω του, μέχρι να αναγκαστείτε να του το πάρετε για να ησυχάσει. Καλό;
8. Η Κερδοκάρτα.
'Ένα απλό κόλπο για να μαζέψουν ένα μεγάλο πλήθος προσωπικών δεδομένων και να μάθουν ευκολότερα για τις συνήθειες σας στις αγορές, χωρίς να κουραστούν στο ελάχιστο. Στο εξής θα ξέρουν αναλύοντας τα προϊόντα που αγοράζετε κάθε φορά τι και πόσο τρώτε, τι και πόσο πίνετε, με τι πλένεστε, αν έχετε μικρά παιδιά, αν κάνετε σεξ κ.ο.κ. εντελώς τσάμπα και θα γεμίσουν τις βάσεις δεδομένων τους με πολύτιμα στοιχεία για να μπορούν να αυξήσουν τα κέρδη τους. Άλλωστε δεν κερδίζετε και τίποτα σπουδαίο με τις σχεδόν μηδαμινές «εκπτώσεις» τους μπροστά στις πληροφορίες που παίρνουν κρυφά και τσάμπα από σας.
