Η Ελλάδα διακόπτει τις ιδιωτικοποιήσεις στον τομέα της ενέργειας και προσεγγίζει τη Ρωσία

Η νέα ελληνική κυβέρνηση δεν θα προχωρήσει σε καμία ενέργεια ιδιωτικοποιήσεως. Αυτό δήλωσε ο Υπουτηός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Παναγιώτης Λαφαζάνης,  κατά τη διάρκεια της τελετής παράδοσης-παραλαβής στις 28 Ιανουαρίου στην Αθήνα.

«Μιλώ για τις ιδιωτικοποιήσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη. Δεν υπάρχει ιδιωτικοποίηση που θα κινηθεί προς τα εμπρός στον τομέα της ενέργειας », είπε, αποφεύγοντας μια ερώτηση σχετικά με την ελληνική φορέα εκμετάλλευσης του δικτύου φυσικού αερίου ΔΕΣΦΑ, που πωλήθηκε σε SOCAR του Αζερμπαϊτζάν και βρίσκεται εν αναμονή της έγκρισης της ΕΕ.

«Θα στηρίξουμε τις δημόσιες επιχειρήσεις ως δημόσιες εταιρείες και εμείς θα προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τον προσανατολισμό τους. Θα εργαστούμε πιο αποτελεσματικά, πιο παραγωγικά προς το κοινωνικό συμφέρον, προς τον παραγωγικό συμφέρον της χώρας και ιδιαίτερα θα βοηθήσουμε τη γενική ανασυγκρότηση και την έξοδο από την κρίση. "

Ο Λαφαζάνης, ωστόσο, κατέστησε απολύτως σαφές ότι η σχεδιαζόμενη ιδιωτικοποίηση της μεγαλύτερης εταιρείας παραγωγής στην Ελλάδα ΔΕΗ, του χειριστή του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας ΑΔΜΗΕ , και των Ελληνικών Πετρελαίων θα διακοπούν.

Σηματοδοτώντας μια αλλαγή στην περιφερειακή ενεργειακή πολιτική, ο Λαφαζάνης μίλησε ενάντια στην  κοινή δήλωση των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ »που επέκρινε τη Ρωσία χρησιμοποιώντας ρητορική του Ψυχρού Πολέμου και προετοίμασε το έδαφος για νέες κυρώσεις». «Δεν θέλουμε οι αποφάσεις να λαμβάνονται ερήμην», είπε, κατηγορώντας την ΕΕ ότι εκμεταλλευόμενη την αλλαγή κυβέρνησης στην Ελλάδα εξέδωσε τη δήλωση, χωρίς διαβούλευση με την Αθήνα.

"Αυτό το παράδειγμα είναι σημαντικό, διότι είναι συνδεδεμένο με τις εγχώριες και διεθνείς ενεργειακές σχέσεις της χώρας μας. Οι διεθνείς ενεργειακές σχέσεις της χώρας μας θα γίνουν πολυεπίπεδες και πολύπλευρες ». "Εμείς δεν θα είμαστε δορυφοροι κανενός. Η λλάδα στις διεθνείς ενεργειακές σχέσεις της θα κινηθεί αποκλειστικά λαμβάνοντας υπόψη το εθνικό συμφέρον της, το δημόσιο συμφέρον, το συμφέρον της ανάπτυξης της χώρας, το λαϊκό ενδιαφέρον », είπε.

Ο Λαφαζάνης τόνισε επίσης τη σημασία της ανάπτυξης του τομέα  ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων των φωτοβολταϊκών, και δεσμεύτηκε να συμβάλει στη στήριξη ειδικά των μικρών παραγωγών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Ο νέος θρίαμβος του κρατισμού

του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου    

    Από το 1981 έως σήμερα, το ελληνικό παμφάγο κράτος έχει δεχθεί 660 δισεκατ. ευρώ δάνεια, 290 δισεκατ. ευρώ καθαρές επιδοτήσεις και 26 δισεκατ. ευρώ άτοκες επενδυτικές επιχορηγήσεις, τού έχουν δε «κουρευτεί» χρέη περίπου 120 δισεκατ. ευρώ. 

Με άλλα λόγια, μέσα σε 34 χρόνια το ελληνικό κράτος είχε την δυνατότητα να αξιοποιήσει πάνω από 1.000 δισεκατ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε 100.000 ευρώ ανά Νεοέλληνα ή σε 335.000 ευρώ ανά νοικοκυριό. 

Παρόλα αυτά, η Ελλάδα είναι πτωχευμένη, η παραγωγική της μηχανή είναι από τις χειρότερες στην Ευρώπη, οι υποδομές της είναι απλά υποφερτές και η διοικητική της μηχανή απέχει αισθητά από τον κοινοτικό μέσον όρο. 

Αντιθέτως, η χώρα πρωτεύει σε διαφθορά και παραοικονομία, γεγονός που αποτρέπει παραγωγικές επενδύσεις και νοθεύει την δημοσιονομική πολιτική της. 

Όσο για τα αίτια της πτώχευσης οφείλονται αποκλειστικά και μόνον στον κρατισμό, δεδομένου ότι στην χώρα μας το κράτος αντιπροσωπεύει το 65% της επίσημης οικονομίας. 

Πρόκειται, δηλαδή, για ποσοστό παραπλήσιο με τα αντίστοιχα σε πρώην κομμουνιστικές χώρες, οι οποίες εξ αυτού του λόγου κατέρρευσαν. 

Το 2010, λοιπόν, αυτό το κράτος, με συνολικό χρέος κοντά στα 300 δισεκατ. ευρώ, βρέθηκε σε πλήρη αδυναμία να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του και τελικά σώθηκε από την άτακτη χρεοκοπία αποκλειστικά και μόνον γιατί συμμετείχε στην ευρωζώνη –τα μέλη της οποίας έσπευσαν να το σώσουν, για να προστατεύσουν το ευρώ και να αποτρέψουν σοβαρότερα προβλήματα στην οικονομική και νομισματική ένωση. 

Στα πέντε χρόνια που ακολούθησαν, η Ελλάδα, με χίλια βάσανα και με δραστικές οριζόντιες περικοπές, κατάφερε να περιορίσει τα δραματικά ελλείμματα στον προϋπολογισμό της και στο ισοζύγιο πληρωμών της –πλην όμως, από πλευράς περιορισμού του κρατισμού, οι μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν ήταν ελάχιστες. 

Έτσι, σήμερα, το κράτος είναι πάντα ζωντανό στην χώρα, όμως η επιβίωσή του οφείλεται στην καταστροφή του ιδιωτικού τομέα. 

Αυτός είναι που πληρώνει βαρύτατο τίμημα και τα βάσανά του κάθε άλλο παρά τελείωσαν. Διότι, από την τελευταία εκλογική αναμέτρηση ο κρατισμός είναι ο μεγάλος θριαμβευτής. 

Οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι κρατικοδίαιτες συντεχνίες και οι διαπλεκόμενοι με το πελατειακό σύστημα επιχειρηματίες πέτυχαν όχι μόνον να κερδίσουν μία κρίσιμη πολιτική μάχη αλλά και να προετοιμάσουν το έδαφος για την πλήρη εξάρθρωση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στην Ελλάδα. 

Ωστόσο, πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι στην προσπάθειά τους αυτή θα πέσουν μέσα στον λάκκο που οι ίδιοι άνοιξαν. Στο σημερινό παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον, ο ελληνικός κρατισμός όχι μόνον δεν έχει μέλλον αλλά είναι καταδικασμένος και σε οδυνηρό τέλμα. 

Σε έναν κόσμο όπου οι αναπτυσσόμενες χώρες διεκδικούν μερίδια συμμετοχής στον παγκόσμιο πλούτο, παρασιτικές κοινωνίες όπως η ελληνική δεν θα μπορούν πλέον εύκολα να δανείζονται για να καταναλώνουν. 

Χωρίς επαρκή παραγωγική αυτοχρηματοδότηση –ως μόνη βιώσιμη τεχνική για την σταθεροποίηση και επιβίωση της εθνικής μας πορείας– η ελληνική οικονομία θα καταρρεύσει ως χάρτινος πύργος, πλην όμως με σοβαρό κοινωνικό πάταγο. 

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η οργή και η ιδιοτέλεια αποτελούν καταστάσεις που μόνο την παρακμή εγγυώνται. 

Συνεπώς, ο θρίαμβος του κρατισμού θα είναι, κατά πάσα πιθανότητα, βραχύς. Πολλά θα εξαρτηθούν, ωστόσο, από τις παράπλευρες ζημιές που θα προκαλέσει σε όλα τα επίπεδα. 

Ο κρατισμός, από την ένταξή μας στην ευρωπαϊκή οικογένεια έως σήμερα, δίνει σκληρές μάχες για να παραμένει ενεργός και κυρίαρχος –και τα καταφέρνει γιατί οι αρθρώσεις που έχει δημιουργήσει είναι πανίσχυρες. 

Στην παρούσα φάση, όμως, ο κρατισμός αυτός γίνεται μέρα με την ημέρα και πιο καταστροφικός. Διότι, στο μέτρο που η χώρα δεν θα μπορεί να καταναλώνει με δανεικά, θα πρέπει να παράγει εισόδημα. 

Αυτό θα επιτρέπει τις εισαγωγές αγαθών και την χρηματοδότηση επενδύσεων. Όμως, όλοι πλέον γνωρίζουν ότι, στην σημερινή Ελλάδα, εμπόδιο στην παραγωγή και στην ανάπτυξη είναι το υδροκέφαλο κράτος. 

Αυτό εμποδίζει κάθε πρόοδο, καλλιεργεί δε και την πνευματική κατάπτωση της κοινωνίας. 

Πνευματική κατάπτωση, ωστόσο, σημαίνει και καινοτομική απονεύρωση μίας οικονομίας, η οποία καταδικάζεται έτσι να παραμένει αντιπαραγωγική γιατί είναι αντιδημιουργική. 

Και τα πλέον δυναμικά κύτταρα των κοινωνιών αυτών ρίχνουν μαύρη πέτρα πίσω τους, γιατί απλώς δεν μπορούν να δημιουργήσουν ελεύθερα. 

Όμως, στο μέτρο που μία χώρα χάνει ανθρώπινο κεφάλαιο, όταν μάλιστα υποφέρει και από δημογραφική γήρανση, η κατάστασή της επιδεινώνεται. 

Κατά συνέπεια, οδηγείται από μόνη της στο περιθώριο –κάτι που ήδη προδιαγράφεται στην χώρα μας.Τα δέκα τελευταία χρόνια, στον τομέα της ανανέωσης της παραγωγικής μηχανής δεν έγινε τίποτε απολύτως στην Ελλάδα γιατί έτσι ήθελαν οι δυνάμεις της γραφειοκρατίας και του ζόφου. 

Παράλληλα, η χώρα απείχε από τις παγκόσμιες οικονομικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις και ενδιαφερόταν να καταναλώνει με δανεικά, ενισχύοντας το διεφθαρμένο και αντιπαραγωγικό κράτος. 

Έτσι, βρέθηκε άοπλη και ευάλωτη στην χρηματοοικονομική κρίση του 2008, με υπέρογκο χρέος στην πλάτη της και τεράστια ελλείμματα. 

Και, αντί να προσπαθήσει να σταθεί στα πόδια της με μεταρρυθμίσεις, τελικά αποφάσισε να επαναφέρει στην εξουσία τους ανθρώπους της χρεοκοπίας της. Αν αυτή είναι επιλογή αλλαγής, τότε τον λόγο πρέπει να έχουν οι ψυχαναλυτές.

πηγή: europeanbusiness.gr

Η Βουλγαρία μπαίνει στο ευρώ

Η Βουλγαρία θα ξεκινήσει συνομιλίες για την υιοθέτηση του ευρώ, όπως είπε ο υπουργός Οικονομικών της  την περασμένη Πέμπτη, προσθέτοντας ότι η βαλκανική χώρα μπορεί να ενταχθεί στον προκαταρκτική μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών για την είσοδο στη ζώνη του ευρώ μέχρι το τέλος του 2018,  σύμφωνα με τον εθνικό τηλεοπτικό σταθμό Nova.

Ο Vladislav Goranov δήλωσε ότι στη Σόφια θα αναζητήσουν απαντήσεις από τα 19 κράτη-μέλη της ζώνης του ευρώ για το τι πρέπει να κάνοουνε ώστε να επιτραπεί η είσοδος αρχικά για δυο έτη στο μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών ERM-2 .

"(Θα ζητήσουμε), τα διαρθρωτικά μέτρα που θα  επιτρέψουν στη Βουλγαρία να βρεθεί στον προθάλαμο της ευρωζώνης," δήλωσε ο Goranov σε δημοσιογράφους στη Λιθουανία, όπου συμμετείχε στην επίσημη τελετή για την είσοδο  της χώρας της Βαλτικής στο ευρώ.

Όταν ρωτήθηκε αν η Βουλγαρία θα μπορούσε να ενταχθεί εντός της τετραετούς θητείας της κεντροδεξιάς διακυβέρνησης του, που ανέλαβε καθήκοντα το Νοέμβριο, είπε: «Νομίζω ότι είναι απολύτως δυνατό".

Ο Goranov είπε ότι υπάρχει μια πολιτική συναίνεση για την υιοθέτηση του ενιαίου νομίσματος στη χώρα, η οποία έχει προσδέσει το νόμισμα λεβ στο ευρώ από το 1997.

Η διαδεδομένη διαφθορά και το οργανωμένο έγκλημα που καλπάζει εμπόδισαν τις προηγούμενες προσπάθειες του μέχρι στιγμής φτωχότερου κράτους μέλος της ΕΕ να εισέλθει στο ERM-2 λένε οι διπλωμάτες.

Οκτώ "λαϊκά παραμύθια" που έγιναν Best Seller την εποχή του Μνημονίου

 Παραμύθι Νούμερο 8:"Το ξανθό γένος και ο μεγάλος Δράκος"
"-Θα μπορούσαμε να χρηματοδοτηθούμε από την Ρωσία"
"- Η Ρωσία θα μπορούσε να αγοράσει ελληνικά ομόλογα από την ελεύθερη αγορά, αλλά δεν το έκανε. Η Ρωσία είναι από τα μέλη του ΔΝΤ που έφεραν αντίρρηση για το ύψος της βοήθειας προς την Ελλάδα ως μη συμφέρουσα επένδυση."
"-Θα μπορούσαμε να χρηματοδοτηθούμε από την Κίνα."
"-Η Κίνα έχει δικό της οίκο αξιολόγησης , ο οποίος αξιολογούσε αρνητικά την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδος. Όχι μόνο δεν ήθελε να δανείσει, αλλά συμβούλεψε και τους άλλους να μην το κάνουν. Η Κίνα δεν χρησιμοποιεί από τα αποθεματικά της ούτε για τις ανάγκες του δικού της λαού."

 Παραμύθι Νούμερο 7: "Η λαίλαπα του ΔΝΤ"
  Από τις 20 χώρες που έχει χρηματοδοτήσει το ΔΝΤ, οι 13 αναπτύχθηκαν και οι 2 τώρα βρίσκονται στους G20.(Τουρκία, Βραζιλία). Οι άλλες 7 απλά δεν εφάρμοσαν το σταθεροποιητικό πρόγραμμα (π.χ. Ελλάδα). Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι της Αγγλίας το 1979 που μπήκε στο ΔΝΤ και εφαρμόζοντας πολιτικές απελευθέρωσης της αγοράς, γνώρισε την μεγαλύτερη ανάπτυξη της ιστορίας της.

Παραμύθι Νούμερο 6: "Οι τοκογλύφοι δανειστές" -Αυτοί που δανείζουν θέλουν να κερδίσουν. Το ύψος του επιτοκίου είναι ανάλογο του ρίσκου. Το επιτόκιο για τη χώρα μας (spreads) στις αγορές κυμαίνονταν περνούσε το 20%. Το επιτόκιο  από το μηχανισμό στήριξης για το πρώτο μνημόνιο ήταν 4-5% και για το δεύτερο  3,6%. Τα επιτόκια Ιταλίας και Ισπανίας κυμαίνονται στο 6-7%.

Παραμύθι Νούμερο 5: "Η κακιά Άνγκελα  και οι ορδές των βαρβάρων"
-"Η Γερμανία δανείζει την Ελλάδα με σκοπό να ελέγξει την οικονομία της και να αγοράσει τα πάντα κοψοχρονιά"
-"Αν είναι έτσι γιατί δεν την άφησε να χρεοκοπήσει και να αγοράσει τα πάντα φτηνότερα και χωρίς ρίσκο; Γιατί τα δεκάδες δις  από τους κρατικούς προϋπολογισμούς των εταίρων μας δεν επενδύονται σε ασφαλέστερες οικονομίες;"
"-Η Γερμανία δανείζει την Ελλάδα για να στηρίξει τις εξαγωγές της."
"-Στο γενικό σύνολο των εξαγωγών της Γερμανίας, η Ελλάδα κατέχει το 0,7%. Δηλαδή περίπου 6 δις το χρόνο, όταν το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών είναι 34 δις."
"- Η Γερμανία μας δανείζει για να αγοράζουμε εξοπλιστικά προγράμματα από αυτήν."
"- Η Ελλάδα δαπανά κάθε χρόνο περίπου 2 δις ευρώ για εξοπλισμούς από τους οποίους μόνο το 20% αφορά την Γερμανία, δηλαδή 400εκ ευρώ το χρόνο."
 Από μελέτη της EUROBANK προκύπτει ότι τα χρήματα που έχουν δοθεί στην Ελλάδα μέσω επιδοτήσεων τα τελευταία 30 χρόνια είναι 203 δις.
Οι επιδοτήσεις δεν δόθηκαν στην Ελλάδα από συμπάθεια, αλλά από μια διευρυμένη αντίληψη του συμφέροντος  της ΕΕ. Το ζήτημα είναι πώς αξιοποιήθηκαν οι πόροι αυτοί από την Ελλάδα.
Στον μηχανισμό στήριξης της Ελλάδος συμμετέχουν όλες οι χώρες της ευρωζώνης. Πέρα από τους Γερμανούς, έχουμε Ολλανδούς, Νορβηγούς, Φιλανδούς, Κύπριους, Τσέχους, Σλοβάκους κλπ. Κανένας δεν χαρίζει και κανένας δεν θέλει να χάσει.


Παραμύθι Νούμερο 4:  "Η καταστροφή του Μνημονίου"
 - Η χώρα ήταν κατεστραμμένη πριν το μνημόνιο. Το μνημόνιο ήταν μια διακρατική συμφωνία με όρους δανεισμού. Σε γενικές γραμμές προσανατολιζόταν στη μείωση των δημοσίων δαπανών, στις ιδιωτικοποιήσεις, στην πάταξη της φοροδιαφυγής και στην επιτάχυνση διαρθρωτικών αλλαγών τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. (μείωση δημοσίων υπαλλήλων, άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων, κλπ)
  Οι κυβερνήσεις που διαχειρίσθηκαν το μνημόνιο δεν μείωσαν δραστικά τις δημόσιες δαπάνες και τις σπατάλες του κράτους, δεν έκαναν ούτε μια ιδιωτικοποίηση, δεν κατάφεραν να πατάξουν την φοροδιαφυγή,  δεν έκλεισαν άχρηστους δημόσιους οργανισμούς, δεν άνοιξαν τα κλειστά επαγγέλματα, και αντ' αυτού μείωσαν μισθούς και συντάξεις οριζόντια και έβαλαν φόρους παντού. Αποτέλεσμα αυτού η ύφεση να παγιωθεί. Το αστείο της υπόθεσης είναι ότι αυτοί που διαμαρτύρονταν να μην εφαρμοστεί το μνημόνιο, το κατάφεραν στο ακέραιο και παράλληλα υποστηρίζουν ότι η εφαρμογή του έφταιγε που καταρρέει η χώρα.


Παραμύθι Νούμερο 3: "Το μεγάλο φαγοπότι"
"-Τα λεφτά τα έφαγαν οι πολιτικοί και τα λαμόγια"
"- Σωστό, αλλά από τα 100 ευρω που δαπανά το ελληνικό κράτος, το 70% είναι μισθοί και συντάξεις, το 20%  τοκοχρεολύσια και  10% οι δραστηριότητες δημοσίων επενδύσεων. Στο 10% κρύβεται η διαπλοκή και οι μίζες Στο σύνολο των δαπανών η διαφθορά δεν ξεπερνά το 1,5% και άρα δεν αντιστοιχεί στο δημόσιο χρέος των 360δις.
Το πρόβλημα είναι ξεκάθαρα ότι δαπανούσαμε κάθε χρόνο 30 δις παραπάνω από αυτό που παράγαμε. Κάθε ευρώ που έμπαινε στη χώρα έβγαινε με την αγορά εισαγόμενων προϊόντων. Αν μας χάριζε κάποιος ολόκληρο το χρέος σε 10 χρόνια, θα βρισκόμασταν στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα."

Παραμύθι Νούμερο 2: "Ο λαός φταίει, ο λαός δεν φταίει."
Ο λαός είναι υπεύθυνος αλλά όχι κατηγορούμενος. Με τις επιλογές του και με την ανοχή του συμμετείχε στην διόγκωση της αποτυχίας. Κάθε φορά που πήγαινε να περιοριστεί το κράτος και οι δαπάνες του,  ο λαός έβγαινε με συνθήματα στους δρόμους και κατηγορούσε τους «άκαρδους» πολιτικούς σαν προδότες που ξεπουλάνε τα πάντα, τώρα με την πλάτη στον τοίχο είναι που θα πουληθούνε όλα  με το πλεονέκτημα στον αγοραστή. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα καλών προθέσεων από πολιτικούς που αποδοκιμάστηκαν από τον λαό.

  
Παραμύθι Νούμερο 1:  " Αντίσταση τώρα"
"-Πτώχευση αντί μνημόνιο. Το μνημόνιο φέρνει ύφεση και εξασφαλίζει μόνο τους δανειστές μας."
"-Η χρεοκοπία  εξ ορισμού θα φέρει ύφεση. Με το μνημόνιο  η χώρα μπήκε σε μακροχρόνια ύφεση μένοντας όμως  στο ευρώ με πληθωρισμό 2,5%.  Χωρίς ευρώ και ρευστότητα, εκτοξευόμαστε σε πληθωρισμό άνω του 20%. Θα υπάρχουν μετά προοπτικές ανάπτυξης. Η προοπτική της δραχμής θα μας κάνει ανεξάρτητους από τους πιστωτές μας, αλλά εξαρτημένους  από την φτώχια. Αν οι καταθέσεις όλων μας  μετατραπούν σε δραχμές που με την ιλιγγιώδη αύξηση του πληθωρισμού θα εκμηδενισθούν, το δημόσιο χρέος θα πολλαπλασιασθεί, τα στεγαστικά δάνεια θα είναι αδύνατον να αποπληρωθούν, η ακρίβεια, η ανεργία, και οι ελλείψεις σε βασικά προϊόντα επιβίωσης, θα πυροδοτήσουν τεράστια κοινωνικά προβλήματα.
"-Το χρέος είναι απεχθές."
"- Απεχθές λέγεται το χρέος που δημιουργείτε από απολυταρχικά καθεστώτα, όταν το δάνειο δεν φθάνει ποτέ στον λαό. Στην περίπτωση μας τα δάνεια χορηγήθηκαν για επιδοματική πολιτική, διορισμούς, συντάξεις και κατασπαταλήθηκαν σε ορατές δαπάνες του κράτους."
"-Την κρίση να πληρώσει η πλουτοκρατία."
"-Το υπουργείο Οικονομικών δημοσίευσε τη λίστα 6000 μεγάλων επιχειρήσεων που χρωστάνε στο Δημόσιο περίπου 42 δις. Αν διαβάσει κανείς προσεκτικά τα ονόματα των επιχειρήσεων, παρατηρεί τις εξής τέσσερεις κατηγορίες:
α. Επιχειρήσεις του Δημοσίου: ΟΣΕ, Ελληνικά Πετρέλαια, ΔΕΗ, Δήμοι, δημοτικές επιχειρήσεις, αγροτικοί συνεταιρισμοί κλπ.
 β.Επιχειρήσεις που έχουν κλείσει εδώ και χρόνια: (Πειραϊκή Πατραϊκή, Μινιόν, Κατράντζος, Υβοννη, Ανατολια, Τράπεζα Κρήτης, NEW CHANNEL, Φοίνιξ, ASPIS)
γ. Εταιρίες σε διαδικασία εκκαθάρισης ή σε καθεστώς οικονομικής επιτήρησης  (GLOU,  ARTISTI ITALIANI, ΠΑΕ ΑΕΚ, ΠΑΕ Πανιώνιος, ΠΑΕ Αρης)
δ. Αυτοί που μπορούν να πληρώσουν, πολλοί  εκ των οποίων όμως περιμένουν την κατάρρευση της χώρας που θα συνδυαστεί με επαναπατρισμό κεφαλαίων (ανάμεσα τους και αντιμνημονιακοί δημοσιογραφικοί οργανισμοί)
-" Να τα πάρουμε από τους πλούσιους."
- "Η αποτίμηση των εισηγμένων εταιρειών στο χρηματιστήριο δεν ξεπερνά τα 16 δις και μειώνεται μέρα με τη μέρα. Το ενεργητικό των τραπεζών μπορεί να είναι περίπου 600δις, το αποθεματικό τους όμως είναι πολύ πιο κάτω από τα 20δις. Η συνολική αξία του χρηματοπιστωτικού μας συστήματος είναι μόλις 4δις.
Από το σύνολο των φορολογουμένων, το 60% ή βρίσκεται στο αφορολόγητο ή έχει επιστροφή φόρου. Το 50% των ετήσιων εσόδων του κράτους οφείλονται σ΄αυτό που λέμε μεγάλο κεφάλαιο και τα υψηλόμισθα στελέχη των μεγάλων εταιρειών.
Η φοροδιαφυγή γίνεται από  μικροεπιχειρησεις και υπηρεσίες ( βιοτεχνίες, εμπορικά μαγαζιά, αυτοαπασχολούμενοι κ.α.). Οι αγρότες δεν πληρώνουν καθόλου φόρους.
Τα τεράστια κεφάλαια που κατέχουν οι εφοπλιστές είναι  από δραστηριότητες του εξωτερικού.
-"Να πατάξουμε την φοροδιαφυγή.¨"
"- Αν όλοι οι Έλληνες  αύριο το πρωί πλήρωναν τους οφειλόμενους φόρους τους, θα χρειαζόμασταν ακόμα δανεισμό για τις κάλυψη των κρατικών δαπανών .Και αν ακόμη  βάζαμε σ’ένα τραπέζι όλα τα λεφτά μας δεν θα συγκεντρώναμε πάνω από 150δις, όταν ήδη χρωστάμε 350δις στις τράπεζες, 110δις στην Τρόικα, 200δις χρωστάνε τα ασφαλιστικά μας ταμεία και 40δις για εγγυήσεις των δανείων που πήραμε. Όταν σε μια οικονομία η οικονομική δραστηριότητα κατά 60% ανήκει στο κράτος, όταν η γραφειοκρατία είναι μια παγιωμένη κατάσταση, όταν 300 επαγγέλματα είναι κλειστά, όταν οι μισθοί καθορίζονται από συλλογικές συμβάσεις, όταν έχουμε 1.000.000 δημοσίους υπαλλήλους, όταν η φορολογία στις επιχειρήσεις φθάνει συνολικά το 68%, όταν δαπανάμε περισσότερα από ότι εισπράττουμε λόγω αυξημένων αναγκών του διογκωμένου κράτους, αυτό  μοιραία  καταρρέει.
Δυστυχώς η αριστερά ακόμα δεν έχει καταλάβει ότι η διόγκωση της κουλτούρας της διόγκωσε και το κράτος το οποίο πτώχευσε.
 Δυστυχώς η επανάσταση ματαιώνεται.

H λογική και το χρέος

 Από τη ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ

Σύμφωνα με το σχέδιο προϋπολογισμού του 2015 η Ελλάδα πρέπει να καταβάλει για τόκους (όχι χρεολύσια) προς εξυπηρέτηση του χρέους του Δημοσίου, κατά το έτος αυτό, ποσό περίπου 8 δισεκατομμυρίων ευρώ. Στο ίδιο κείμενο το ύψος του εν λόγω χρέους υπολογίζεται να βρεθεί στο επίπεδο των 317 δισεκατομμυρίων. Αυτό σημαίνει ότι το επιτόκιο με το οποίο εξυπηρετείται είναι περίπου 2,5%.

Δημήτρης Α. Ιωάννου και Χρήστος Α. Ιωάννου
Οικονομολόγοι

Πρόκειται, δηλαδή, για ένα επιτόκιο εξαιρετικά χαμηλό λαμβανομένης υπ’ όψιν της ανύπαρκτης αξιοπιστίας της χώρας και του γεγονότος ότι μόλις προ τριών ετών υπήρξε πρωταγωνίστρια της μεγαλύτερης απομείωσης χρέους στην παγκόσμια ιστορία.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, είναι πολύ χαμηλότερο από το επίπεδο του 10% στα οποία κινούνται σήμερα τα λίγα ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου που παραμένουν στην δευτερογενή αγορά και δεν τα έχουν αποσύρει στα θησαυροφυλάκιά τους οι “τοκογλύφοι δανειστές” μας.

Το χαμηλό επιτόκιο εξυπηρέτησης, βεβαίως, από μόνο του, δεν αρκεί να τεκμηριώσει την άποψη ότι το “χρέος είναι βιώσιμο”. (Aντιθέτως αρκεί για να καταδείξει την μικρόνοια εκείνων που είχαν θέσει ως στόχο τους την “απαλλαγή της Ελλάδας από το Μνημόνιο” και την “έξοδο στις αγορές”). Αποτελεί όμως ένα θεμελιώδες στοιχείο για την αξιολόγηση των πραγματικών διαστάσεων του προβλήματος.

Όσο μεγάλο και να είναι το ονομαστικό μέγεθος ενός χρέους, εκείνο που έχει σημασία είναι η πραγματική επιβάρυνση που επιβάλλει σε μία εθνική οικονομία και το πως επιδρά στην φερεγγυότητα της, η οποία κρίνεται από το αν η καθαρή τρέχουσα αξία των μελλοντικών εισοδημάτων της που είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν στην εξυπηρέτηση και την αποπληρωμή του χρέους είναι ίση ή μεγαλύτερη από την καθαρή τρέχουσα αξία των πληρωμών που απαιτούνται για την εξυπηρέτηση και την εξόφλησή του.

Υπό το πρίσμα αυτό το ονομαστικό ύψος του χρέους, (317 δισεκατομμύρια), ή το ποσοστό του ως προς το ΑΕΠ, (170%), είναι σχετικής αξίας μεγέθη, και έχουν μικρότερη σημασία από το επιτόκιο εξυπηρέτησής του. Ένα χρέος που αντιστοιχεί στο 500% του ΑΕΠ μίας χώρας είναι εξαιρετικά υψηλό, θεωρητικά. Εάν όμως είναι απεριόριστης διάρκειας και έχει μηδενικό επιτόκιο, τότε στην πραγματικότητα δεν υπάρχει.

Το ποσό των 8 δισεκατομμυρίων ευρώ που θα διατεθεί για τόκους το 2015, αντιστοιχεί σε λίγο περισσότερο από το 4% του προϋπολογιζόμενου ΑΕΠ. Ποσοστό όχι δραματικά μεγαλύτερο από το 3% που θα καταβάλει η Μεγάλη Βρετανία για την εξυπηρέτηση του δικού της χρέους, και ίσο με το ποσοστό που κατέβαλλε η χώρα αυτή για τον ίδιο σκοπό στην δεκαετία του 1990.

Ποσοστό, επίσης, πολύ μικρότερο από εκείνο που η Ελλάδα διέθετε, για τον ίδιο σκοπό, στην δεκαετία του 1990, όπου μερικές φορές οι τόκοι και μόνο για την εξυπηρέτηση του χρέους ξεπέρασαν και το 10% του ΑΕΠ. Και σε κάθε περίπτωση, ποσοστό κατά τι μικρότερο από εκείνο που χρειάσθηκε να διατεθεί, για τον ίδιο σκοπό, από την κραταιά Ελλάδα της εποχής, το λαμπρό, ονειρικό και αξέχαστο έτος 2007, χωρίς να δώσει τότε κανείς την παραμικρή σημασία.

Γιατί λοιπόν μας φαίνεται τόσο οδυνηρό και επώδυνο σήμερα; Διότι υπάρχει μία μικρή διαφορά: τόσο το 1990 όσο και το 2007, οι τόκοι πληρώνονταν με νέο δανεισμό, ενώ από τώρα και στο εξής θα πρέπει να πληρώνονται, κυρίως, εξ ιδίων, με μεταφορά εθνικού εισοδήματος στο εξωτερικό, όπου βρίσκεται πλέον η συντριπτική πλειοψηφία των δανειστών.

Πλην όμως, αυτό είναι ένας νόμος της οικονομίας, και ίσως και της φύσης: ό,τι ανεβαίνει, κατεβαίνει, και τα δανεικά πρέπει κάποια μέρα να αποπληρωθούν-πολλώ μάλλον εάν έχει υπάρξει απομείωση του κεφαλαίου ενώ προσφέρεται και χαριστικό επιτόκιο.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ένα ποσοστό γύρω στο 4% του ΑΕΠ, σε μία χώρα με τεράστιο ονομαστικό χρέος, δεν είναι ένα αβάσταχτο άχθος, δεδομένου, μάλιστα ότι, αν το ΑΕΠ αρχίσει να αυξάνεται, το ποσοστό θα αρχίσει να μειώνεται, αναλόγως.

Ένα άλλο κριτήριο που χρησιμοποιείται για να κριθεί η βιωσιμότητα του εξωτερικού χρέους είναι ο λόγος του απαιτούμενου ποσού για την εξυπηρέτησή του προς τα έσοδα από τις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών. Το “κατώφλι” πέρα από το οποίο είναι δυνατόν να θεωρηθεί ότι εγείρονται ερωτήματα για την βιωσιμότητα είναι το 20%.

Εάν η Ελλάδα συνεχίσει την φετινή πορεία της και έχει το 2015 εισπράξεις από εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών περίπου 55 δισεκατομμυρίων ευρώ, ο λόγος αυτός θα διαμορφωθεί στο (8/55=) 14,5%. Δηλαδή θα βρίσκεται κάτω και από το 15%, που είναι το “αυστηρό κατώφλι” που θέτει για το ίδιο κριτήριο το ΔΝΤ.

Για να αντιληφθούμε τώρα την συνολική εικόνα που προκύπτει από όλα αυτά ας σκεφθούμε μία άλλη –φανταστική- χώρα, που δεν είναι η Ελλάδα, αλλά την χαρακτηρίζουν όλα τα ανωτέρω πραγματικά, και όχι ονομαστικά, στοιχεία όσον αφορά το εθνικό της χρέος: το ένδοξο Μπαταξιστάν, το οποίο παρά την ονομασία του δεν έχει χρεοκοπήσει και δεν προτίθεται να χρεοκοπήσει.

Πρόκειται για μία χώρα με ΑΕΠ και πληθυσμό που είναι ακριβώς  ίδια με εκείνα της Ελλάδας. Έχει δανεισθεί από την διεθνή αγορά και εξυπηρετεί κανονικά το δημόσιο χρέος της με ένα μέσο επιτόκιο 4,5 %, ένα επιτόκιο δηλαδή με το οποίο δανειζόταν και η Ελλάδα σε εποχές σταθερότητας αλλά και με το οποίο δανείζονται ακόμη και σήμερα οικονομίες με παρεμφερές επίπεδο ανάπτυξης.

Στην προκειμένη περίπτωση το  Μπαταξιστάν καταβάλλει για τόκους το ποσό των 8 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως, που αντιστοιχεί περίπου στο 15% των εισοδημάτων του από εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών-ακριβώς δηλαδή όπως και η Ελλάδα. Με μία απλή διαίρεση των τόκων με το επιτόκιο διαπιστώνει κανείς ότι το εθνικό χρέος της εξωτικής αυτής χώρας ανέρχεται ακριβώς στα 178 δισεκατομμύρια. Αντιστοιχεί, δηλαδή, στο 100% του ΑΕΠ της για το 2014. Η χώρα όμως δεν εξυπηρετεί το χρέος της με νέο δανεισμό. Οι οικονομικοί και πολιτικοί ιθύνοντές της, έχοντας μελετήσει το έργο των Reinhart και Rogoff, έχουν πειστεί ότι το εθνικό χρέος δεν πρέπει σε καμμία περίπτωση να ξεπερνάει το 90, ή έστω το 100% του ΑΕΠ, και γι’ αυτό αποφάσισαν να δανείζονται μεν για να αναχρηματοδοτούν το χρέος τους στην λήξη του, αλλά να πληρώνουν τους τόκους διαθέτοντας ένα αντίστοιχο δημοσιονομικό πρωτογενές πλεόνασμα, το οποίο φροντίζουν να επιτυγχάνουν με την κατάλληλη πολιτική. Έτσι το ονομαστικό μεν χρέος τους δεν πρόκειται να αυξηθεί άλλο, ενώ ως ποσοστό του ΑΕΠ θα αρχίσει να μειώνεται σταδιακά άν και όταν υπάρχει ανάπτυξη.

Και εδώ προκύπτει το ερώτημα: στο πανέμορφο Μπαταξιστάν θα τολμούσε να ισχυρισθεί κάποιος αντιπολιτευόμενος ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο και ότι αποτελεί βαρίδι στο σώμα της οικονομίας το οποίο την οδηγεί ταχύτατα στον βυθό της θάλασσας; Χαρακτηρίζοντας μάλιστα όποιον είχε αντίθετη γνώμη -και αποτολμούσε να πει ότι το χρέος είναι βιώσιμο- ως εγκάθετο και αργυρώνητο πράκτορα των εχθρών που δηώνουν την χώρα; Φυσικά όχι. Και όμως. Αυτό συμβαίνει σήμερα στην υπαρκτή χώρα που λέγεται Ελλάδα παρά το γεγονός ότι η πραγματική επιβάρυνση της οικονομίας της από την ανάγκη εξυπηρέτησης του χρέους, λόγω του εξαιρετικά χαμηλού επιτοκίου που μας προσφέρουν οι “τοκογλύφοι”, είναι ακριβώς αντίστοιχη εκείνης που θα υπήρχε εάν η χώρα είχε δανειστεί στις αγορές  ένα ποσό ίσο με το συνολικό ΑΕΠ της, με το εξαιρετικά ευνοϊκό μέσο επιτόκιο του 4,5%, και το εξυπηρετούσε απρόσκοπτα, χωρίς να την βαρύνει καμία υποψία αφερεγγυότητας, διαθέτοντας προς τούτο το 4% του ΑΕΠ της, που αντιστοιχεί στο 15% των εισπράξεων της από εξαγωγές.

Συνεπώς, μία ψύχραιμη και αντικειμενική ανάλυση, έξω από το πνεύμα της πολιτικής αντιπαράθεσης και δημαγωγίας, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το χρέος είναι βιώσιμο, ως προς το σκέλος της εξυπηρέτησής του.

Εκείνο, μόνο, που μπορεί να αντιτείνει κάποιος, στο σημείο αυτό, είναι πως η ιδέα της “μη βιωσιμότητάς” του πηγάζει, κυρίως, από το γεγονός της εξαιρετικής δυσκολίας που δημιουργεί στην διαδικασία της αποπληρωμής-αναχρηματοδότησης-ανακύκλησής του, κατά τις λήξεις των ομολόγων, το τεράστιο ονομαστικό μέγεθός του.

Σε αυτό, άλλωστε, το στοιχείο οφείλονται κυρίως οι απόψεις όσων, στο εξωτερικό, πιέζουν για την απομείωση-αναδιάρθρωσή του. Όμως αυτό είναι κάτι που επιδέχεται διευθέτηση. Ως εκ τούτου εδώ θα έπρεπε να ήταν και ο στόχος της ελληνικής πλευράς η οποία, μέσα από την διαπραγμάτευση με τους εταίρους της (και όχι “δανειστές”), στην οποία θα όφειλε να προσέλθει με αυτοπεποίθηση αλλά και σύνεση, θα μπορούσε να παρουσιάσει τις συγκεκριμένες προτάσεις της.

Αναγκαία συνθήκη όμως της συνδυασμένης με σύνεση αυτοπεποίθησης είναι κάτι που, δυστυχώς, δεν υπάρχει. Ελλείπει, δηλαδή, επί του παρόντος, η θεμελιώδης προϋπόθεση για να υποστηρίξει αξιόπιστα η ελληνική πλευρά τις όποιες προτάσεις της: απουσιάζουν οι μεταρρυθμίσεις που θα μετέτρεπαν σταδιακά την ελληνική οικονομία σε ένα υβρίδιο, έστω, σύγχρονης ευρωπαϊκής  οικονομίας, και θα την έβαζαν στον δρόμο της ανάπτυξης, η οποία αποτελεί διαρκές προαπαιτούμενο για την βιωσιμότητα του χρέους.

Οι μεταρρυθμίσεις αυτές ούτε υπάρχουν, ούτε επιχειρήθηκαν, ούτε και μελετάει κανένας να τις εφαρμόσει στο εγγύς ή απώτερο μέλλον. Εκείνο που υπάρχει είναι μία “αντιμνημονιακή” αντιπολίτευση, που συναγωνίζεται (και λόγω θέσεως υπερφαλαγγίζει) σε παραλογισμό και υποκρισία μία “αντιμνημονιακή” κυβέρνηση.

Που αμφότερες παραπλανούν με τραγικό τρόπο τους κατοίκους της χώρας, προς τους οποίους δεν είχαν ποτέ το θάρρος να εξηγήσουν ότι δεν γίνεται να εργαζόμαστε με όρους Βόρειας Αφρικής και να καταναλώνουμε με όρους Βόρειας Ευρώπης.

Και που δεν έχουν κανέναν άλλον στόχο στο οπτικό τους πεδίο εκτός από το να “απελευθερωθούν” από τον ξένο έλεγχο ώστε να μπορέσουν να δανεισθούν και πάλι και να ακολουθήσουν “αναπτυξιακές πολιτικές” “δημοσιονομικής επέκτασης” “ρίχνοντας χρήμα στην αγορά”.

Χωρίς να έχουν ούτε αυτοί, αλλά ούτε και οι ψηφοφόροι τους, συνειδητοποιήσει ότι ακριβώς αυτές οι “αναπτυξιακές” πολιτικές έφεραν την κατάρρευση, γιατί ήταν το πυρηνικό όπλο μαζικής καταστροφής το οποίο στην διάρκεια της δεκαετίας 2000-2010 εκθεμελίωσε πλήρως την ελληνική οικονομία, καταστρέφοντας ολοκληρωτικά όποιον επιχειρούσε να καταστεί παραγωγικός και πλουτίζοντας άμετρα όποιον υπηρετούσε τον μεταπραττισμό και τον παρασιτισμό.

Εάν υπήρχαν οι προϋποθέσεις αυτές, δηλαδή εάν είχαν προηγηθεί οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, τότε η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε να προτείνει, σθεναρά, την απομείωση του ονομαστικού χρέους.

Και εάν αυτό δεν ήταν εφικτό, (διότι ενδεχομένως δεν είναι εφικτό για τους γνωστούς λόγους), θα μπορούσε να επανέλθει προτείνοντας, και πιθανότατα εξασφαλίζοντας, μερικές ρυθμίσεις που ίσως ήταν πιο ουσιαστικές ακόμη και από την απομείωση του ονομαστικού χρέους, αφού θα αρκούσαν για να το καταστήσουν απόλυτα βιώσιμο σε βάθος χρόνου.

Θα έπρεπε να ζητήσει περαιτέρω μείωση του επιτοκίου και δέσμευση ότι αυτό, ακόμη και μετά την λήξη των “περιόδων χάριτος” δεν θα ξεπεράσει το τρέχον επίπεδο του 2,5%. Και ότι η διάρκεια του χρέους θα επιμηκυνθεί με την έννοια ότι οι δανειστές θα εγγυηθούν την ομαλή ανακύκλησή του για όλη την συμφωνημένη περίοδο.

Καθώς επίσης και ειδικότερες προβλέψεις για την δυνατότητα να νομισματοποιήσει η ΕΚΤ -δηλαδή να “αφαιρέσει”-, έστω και προσωρινά, ένα μέρος του χρέους στα πλαίσια της πολιτικής της “ποσοτικής χαλάρωσης”, υπό την προϋπόθεση, φυσικά, της σταθερής συμμόρφωσης της χώρας προς το συμφωνημένο πρόγραμμα. Μέχρι η αύξηση του ΑΕΠ, σε βάθος χρόνου, να καταστήσει το σχετικό βάρος του χρέους, ήσσονος σημασίας.

Θα το έπραττε αυτό δε η ελληνική κυβέρνηση όχι ως κεντρική ενασχόληση, αλλά ως δευτερεύουσα. Και τούτο διότι το χρέος δεν είναι σήμερα ούτε το κεντρικό, ούτε το πιο σοβαρό πρόβλημα της χώρας. Αλλά ακόμη και αν ήταν, και πάλι δεν θα ήταν το πιο άμεσο, εφ’ όσον μεσοπρόθεσμα είναι διαχειρίσιμο και ανεκτό.

Είναι ο δημαγωγικός ανταγωνισμός του πολιτευτικού χώρου που το έχει καταστήσει κεντρικό σημείο αντιπαράθεσης διότι σε αυτό συναιρούνται και συγκλίνουν όλες οι μυθολογικές παραισθήσεις της σημερινής κοινωνικής πραγματικότητας.

Προσφέρει την ψευδαίσθηση της εύκολης λύσης για όλους όσους δεν θέλουν να ξέρουν τίποτε για τις επώδυνες αλλά αναπόφευκτα αναγκαίες  μεταρρυθμίσεις καθώς και για όσους μισούν τους ξένους γιατί μας ”επιβάλλουν λιτότητα”(!) και δεν μας χαρίζουν 30-40 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως για να έχουμε να πορευόμαστε.  

Έτσι, μία χώρα η οποία δεν είναι επισιτιστικά αυτάρκης, δεν είναι ενεργειακά αυτάρκης, και δεν είναι φαρμακευτικά αυτάρκης, ετοιμάζεται να συγκρουστεί μετωπικά με τους αιμοδότες της, για ένα θέμα που πραγματικά είναι δευτερεύον, και για το οποίο εάν σκεφτόταν με καθαρό μυαλό μάλλον ευγνωμοσύνη θα έπρεπε να αισθάνεται.

Ετοιμάζεται να συγκρουστεί χωρίς να έχει την παραμικρή ιδέα τι συνεπάγεται η σύγκρουση γι’ αυτήν, και χωρίς να έχει την παραμικρή ιδέα για το τι πραγματικά επιδιώκει-διότι το να χαρίσουν οι “δανειστές” ένα ποσό ανάλογο των 317 δισεκατομμυρίων ευρώ που έχουν επωμισθεί οι φορολογούμενοι πολίτες τους είναι κάτι που έχει συμβεί στην παγκόσμια ιστορία μόνο μία φορά και αυτό ως συνέπεια παγκοσμίου πολέμου. Είναι γνωστό άλλωστε ότι, όσον αφορά την Ελλάδα, οι “δανειστές” έχουν πάντα τον τρόπο να παίρνουν πίσω τα δανεικά-σε βάθος χρόνου.

Το κυριότερο απ’ όλα, όμως, είναι ότι η Ελλάδα ετοιμάζεται για την τιτάνια αυτή σύγκρουση χωρίς να διαθέτει το πιο στοιχειώδες όπλο, δηλαδή ένα εθνικό νόμισμα (το οποίο για να τυπωθεί, να εισαχθεί στην οικονομία και να γίνει αποδεκτό ως μέσο συναλλαγής και οικονομικού λογισμού θα χρειαζόταν τουλάχιστον μία δεκαετία, οπότε δεν υπάρχει λόγος και να το συζητάμε).

Εξ αιτίας αυτής της μικρής λεπτομέρειας, όμως, δεν μπορεί να γίνει ούτε καν Ζιμπάμπουε: εάν, δηλαδή, εκδηλωθεί κρίση ρευστότητας, δεν θα είναι σε θέση ούτε καν να πληθωρίσει την οικονομία της προκειμένου, τουλάχιστον, να μην απονεκρωθούν όλες οι ζωτικές της λειτουργίες.

Μοιάζει με έναν άοπλο χωλό, ο οποίος επιπροσθέτως έχει και τα χέρια δεμένα με χειροπέδες, και ο οποίος, μόνο και μόνο επειδή “κάτι του φάνηκε” και “του την έδωσε“, ετοιμάζεται να επιτεθεί σε μία σιδηρόφρακτη στρατιά. Ποιά είναι η μοναδική του ελπίδα να επιβιώσει; Μα, να δείξουν μεγαθυμία οι “αντίπαλοί“ του και να τον λυπηθούν για την άμετρη ανοησία του.