Ας είμαστε και λίγο αισιόδοξοι

Βρέθηκα πρόσφατα σε ένα σεμινάριο ή ας το πω καλύτερα σε ένα "εργαστήριο", που διοργανώνει το ΑΠΘ, με θέμα την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα. Το προσφέρει στους προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές του, αλλά και σε αποφοίτους του. Αν και δεν με βόλευε η ώρα και δυστυχώς έπρεπε να κάτσω λίγο, αυτή η σύντομη επίσκεψη μου άφησε μια πολύ καλή εντύπωση. Και δεν έχει να κάνει η θετική εκτίμηση τόσο με το αν πραγματικά σου προσφέρονται πολλές ή λίγες πληροφορίες ή η απαραίτητη καθοδήγηση για να νιώσεις ότι είσαι σε θέση να ξεκινήσεις την δική σου επιχείρηση, ώστε να δώσεις λύση στο επαγγελματικό σου ζήτημα ή να πραγματοποιήσεις τα όνειρα σου. Δεν είμαι σε θέση να το εξετάσω αυτό, δεν νομίζω άλλωστε να είναι και εκείνο που επιδιώκεται.

Πρώτα από όλα με εντυπωσίασε το επίπεδο κατάρτισης και γνώσεων των ανθρώπων που είδα εκεί μέσα. Είμαι σίγουρος πως δεν ήταν “αντιπρόσωποι” της αφρόκρεμας της νέας γενιάς. Ήταν απλά ένα τυχαίο δείγμα προβληματισμένων ανθρώπων, οι οποίοι πέρα από τις σπουδές τους στο Πολυτεχνείο, στην Νομική, την Ιατρική, τη Γεωπονία, τα Οικονομικά κ.ο.κ, είχαν μεταπτυχιακούς, ακόμα και διδακτορικούς τίτλους, αρκετοί από αυτούς στο εξωτερικό (κυρίως Αγγλία και κατόπιν Γερμανία, δηλαδή στις πιο ισχυρές χώρες της Ευρώπης), γνώριζαν τουλάχιστον μια ξένη γλώσσα σε υψηλό επίπεδο, φαίνονταν απόλυτα εξοικειωμένοι με το διαδίκτυο και τη χρήση Η/Υ και είχαν ακουστά τους τρόπους με τους οποίους μπορεί κανείς να ελιχθεί σήμερα στους τομείς που έχουν μέλλον, π.χ. την πρωτογενή παραγωγή (γεωργία, κτηνοτροφία, εξόρυξη, βιομηχανία), τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες, τον τουρισμό (κλασσικές και εναλλακτικές μορφές), τη διακίνηση αγαθών, τη κατασκευή λογισμικού και πνευματικών προϊόντων κτλ.

Ούτε στην επαγγελματική αγορά άλλωστε λείπουν οι εταιρείες που έχουν στελέχη και προσωπικό με μάστερ από καλά πανεπιστήμια. Το πρόβλημα είναι άλλο. Είναι ο χώρος όπου δραστηριοποιούνται οι μεγάλες εταιρείες: τραπεζικός κλάδος, κατασκευαστικές, κινητή τηλεφωνία, πολυκαταστήματα λιανικής κλπ. Είναι επιχειρήσεις που δεν μπορούν να συνεισφέρουν ιδιαίτερα σε αυτό που έχει αυτή τη στιγμή ανάγκη η ελληνική οικονομία, δηλαδή να αποκτήσει αυτονομία (-αυτάρκεια) και ένα ουσιαστικό ρόλο στη διεθνή αγορά, ώστε να μπορέσει να ορθοποδήσει. Εκείνο που χρειάζεται, με βάση τα σημερινά δεδομένα, είναι η υλοποίηση ιδεών σαν αυτές που έχουν τα παιδιά που συνάντησα και άκουσα να μιλάνε για τα σχέδια τους.

Αυτό είναι το δεύτερο το οποίο δίνει κουράγιο. Στη γερασμένη Ευρώπη η μεσαία τάξη σβήνει καθώς αναδύονται τα μεσαία στρώματα στα κράτη της Ασίας και στη Λατινική Αμερική. Είναι παράδοξο, αλλά ταυτόχρονα πολύ θετικό πως η άνθηση της Ελλάδος εξαρτάται από το πόσο θα προχωρήσουν οι ιδέες των “μικρών”. Διότι, ίσως είναι μεγάλο πλεονέκτημα για τη χώρα μας, ότι σαν κοινωνία και δομή ανέκαθεν ευνοούσε τις μικρού μεγέθους επιχειρήσεις και ταυτόχρονα ποτέ δεν είχε μια αυστηρή κοινωνική διαστρωμάτωση. Η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες του δυτικού κόσμου που παρουσιάζουν τόσο μεγάλη διασπορά κεφαλαίου. Πολλές μικρές μονάδες σημαίνει, τεράστια ευελιξία του συνόλου και δυνατότητα εφαρμογής πολλών διαφορετικών επιχειρηματικών πλάνων. Οι νέες δραστηριότητες πρέπει να βρεθούν και να εφευρεθούν από τους ίδιους τους νέους. Αυτό σημαίνει πολλή ανασφάλεια, πολλή ευρηματικότητα, πολλές αποτυχίες, αλλά σίγουρα και πολλές επιτυχίες. Αυτό που λείπει τραγικά είναι το ευνοϊκό πλαίσιο, όχι το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό. Διότι ακόμα και αν αιμορραγεί η πατρίδα μας σε ανθρώπινο κεφάλαιο, είναι σίγουρο πως όταν δημιουργηθούν οι συνθήκες, ένα μεγάλο κομμάτι θα επιστρέψει πιο πλούσιο σε χρήματα, σε γνώσεις, ικανότητες, εμπειρίες και έχοντας ενδεχομένως αποκτήσει έναν πιο υγιή τρόπο σκέψης.

Το κράτος αν θέλει να επιβιώσει, πρέπει να λύσει το γρίφο και να βοηθήσει επιτέλους, δίνοντας ώθηση σε τέτοιες προσπάθειες. Μια μικρή μονάδα είναι δύσκολο να παλέψει με την ελληνική διαφθορά και τη γραφειοκρατία, αλλά οι νέες τεχνολογίες μπορούν να δώσουν τη δυνατότητα να προβάλει κανείς τη ποιότητα του προϊόντος του χωρίς να ξοδεύει πολλά για τη διαφήμιση και παράλληλα του επιτρέπουν να βρει κανάλια για να διοχετεύσει αυτό που προσφέρει, εύκολα και γρήγορα. Ας ξεκινήσει η πολιτεία με τα αυτονόητα, όπως η απλοποίηση του φορολογικού συστήματος και της διαδικασίας έναρξης, παρέχοντας τα κίνητρα στους νέους για να στραφούν σε συγκεκριμένους κλάδους, δίνοντας τη δυνατότητα συστέγασης επιχειρήσεων, ανοίγοντας επαγγελματικούς τομείς, σταματώντας να ξεζουμίζει τα μικρομάγαζα με κάθε τρόπο κ.ο.κ. 

 Δεν είναι όσο εύκολο ακούγεται, γιατί όλα είναι σαν κρίκοι μιας αλυσίδας. Αν δεν πατάξεις τη φοροδιαφυγή θα βάλεις παραπάνω φόρους, θα ακριβύνεις τη χρήση ακινήτων, τα καύσιμα  διογκώνοντας το κόστος παραγωγής και αν δεν μπορείς να ρίξεις το κόστος, κατεβάζεις τους μισθούς και πάει λέγοντας. Αυτό όμως είναι σε τελική ανάλυση το ζητούμενο για να επιβιώσουμε και το ότι δεν προχωρά κάτι δεν οφείλεται σε αντικειμενικές δυσκολίες, όσο σε κοντόφθαλμες προσωπικές θεωρήσεις και μια χαμηλού επιπέδου ηθική, που όμως δείχνει να ξεφτίζει.

Να πως πηγάζει λοιπόν η αισιοδοξία της εμπειρίας που αναφέρθηκε αρχικά. Η Ελλάδα έχει μεγάλο απόθεμα σε ανθρώπους με γνώσεις και δεξιότητες. Δεν φαίνεται δύσκολο αυτοί οι άνθρωποι να δημιουργήσουν ένα καινούργιο ρεύμα στην αγορά. Ότι θα γίνει κιόλας, δεν είναι σίγουρο. Αν όμως αρχίσει να σχηματίζεται αυτό το ρεύμα, μπορεί να φτάσει να είναι τόσο μεγάλο, που θα παρασύρει τελικά οποιοδήποτε εμπόδιο συναντήσει.

Β.Τ.