Παρασκευή 14 Σεπτεμβρίου 2012

Πως ξεχωρίζει το παιδί με υψηλό δείκτη ευφυίας

Ο δρ Νίκος Λυγερός, ο εξυπνότερος Έλληνας και ένας από τους 50 πλέον προικισμένους ανθρώπους στον κόσμο (IQ 189), με εφόδια τα προσωπικά βιώματα, τις εξαίρετες σπουδές και την εμπειρία του ως καθηγητή προικισμένων παιδιών, μας βοηθά να κατανοήσουμε την ιδιαίτερη φύση του προικισμένου παιδιού και να υιοθετήσουμε το σωστό τρόπο αντιμετώπισης του.Συχνά, ως γονείς, αναλωνόμαστε στην παρατήρηση της εξυπνάδας του παιδιού μας, ενθουσιαζόμαστε με κάθε εύστροφη παρατήρηση του και απογοητευόμαστε όταν δεν ικανοποιεί τις προσδοκίες μας.

Αργότερα, στο σχολείο, αρχίζουν τα δράματα... Η κακή επίδοση στα μαθήματα μας προκαλεί πανικό, ενώ το εκπαιδευτικό σύστημα, προσανατολισμένο στη λογική των εξετάσεων, του ανταγωνισμού και της στείρας απομνημόνευσης, ενισχύει τα αρνητικά συναισθήματα μας. Ας δούμε λοιπόν ποιο είναι το προφίλ του προικισμένου παιδιού, όπως μας το περιγράφει ένας άνθρωπος που γνωρίζει τα πράγματα «από πρώτο χέρι». «Ποιο παιδί χαρακτηρίζουμε ως "προικισμένο";» Αυτό που μοιάζει με όλα τα άλλα παιδιά, αλλά κανένα δεν του μοιάζει. Το προικισμένο παιδί μιλά πολύ γρήγορα, αναπτύσσει πολύ νωρίς πλούσιο λεξιλόγιο και γράφει ή διαβάζει από μόνο του. «Πότε αρχίζει να ξεχωρίζει;» Στην ηλικία των 2-3 ετών. Αν και πάρα πολύ μικρό, το παιδί ξεχωρίζει, αφού παίζει σκάκι ή ντάμα ή ζητά παζλ μεγάλου μεγέθους, που διατηρούν αμείωτο το ενδιαφέρον του, τα οποία και φτιάχνει με ευκολία. Χαρακτηριστικό είναι μάλιστα ότι συνομιλώντας με έναν ενήλικα δίνει την εντύπωση ότι και το ίδιο είναι ενήλικας όχι μικρό παιδί. Κάνει παρατηρήσεις που εκπλήσσουν, αλλά το πιο σημαντικό είναι οι ερωτήσεις που θέτει.

Για παράδειγμα, μια μικρή 4 ετών ρωτά τη μητέρα της «Ο Θεός είναι παντού;» και η μητέρα απαντά «Ναι». Η μικρή ρωτά ξανά, «Δηλαδή, όταν μπαίνεις μέσα στην κουζίνα, βγάζεις ένα κομμάτι του Θεού;». Η συγκεκριμένη μητέρα μου είχε ζητήσει να της υποδείξω το σωστό τρόπο να αντιμετωπίζει τέτοιου είδους ερωτήσεις. Της εξήγησα λοιπόν ότι, από τη στιγμή που στην πρώτη ερώτηση απάντησε ότι ο Θεός είναι παντού, τότε Αυτός είναι και μέσα στο σώμα της μάνας. Επίσης η προσέγγιση του θανάτου από ένα προικισμένο παιδί είναι διαφορετική, γιατί, κατά κάποιον τρόπο, το παιδί αυτό είναι πιο κοντά στο θάνατο, εφόσον βλέπει το μέλλον. Σε ένα Δημοτικό Σχολείο τα παιδιά με είχαν ρωτήσει αν μπορεί κανείς να πεθάνει δύο φορές και η δασκάλα έμεινε εμβρόντητη. Είχε πει βέβαια στα παιδιά ότι είμαι «παράξενος», άρα ένιωσαν ότι μπορούσαν να μου μιλήσουν με παράξενο τρόπο. Όταν έχεις μαζί τους μια σχέση συντηρητική, δεν τολμούν να ρωτήσουν. Αντίθετα, όταν αισθάνονται ότι μπορούν να σε προσεγγίσουν ελεύθερα, όλες αυτές οι ερωτήσεις, ακόμη και του τύπου «Υπάρχει ζωή πριν από τη ζωή;», γίνονται χωρίς προκαταλήψεις.

«Τι πρέπει να κάνουμε, σε περίπτωση όπου έχουμε ενδείξεις ότι το παιδί μας είναι προικισμένο;» Αυτό που χρειάζεται το προικισμένο παιδί είναι εμπλουτισμός των γνώσεων του και παιχνίδια που δεν συμπίπτουν με αυτά της ηλικίας του. «Ενδείκνυνται δηλαδή συγκεκριμένα παιγνίδια;» Δεν μπορώ να δώσω συγκεκριμένη απάντηση. Το ένα παιδί σε ηλικία 2 ετών εξετάζει Ερπετολογία, το άλλο αιγυπτιακά. Μιλάμε για ένα ευρύτατο πλαίσιο. «Υπάρχει περίπτωση το παιδί να απογοητευτεί, αν καταπιαστεί με κάτι δύσκολο για την ηλικία του και δεν τα καταφέρει;» Αυτή η ανησυχία είναι αδικαιολόγητη. Είναι σημαντικό για το παιδί να περιεργαστεί, για παράδειγμα, ένα αντικείμενο απαιτήσεων, να παίξει, ακόμη και να το σπάσει ή να το αποσυναρμολογήσει, για να δει πώς λειτουργεί, κι ας πιστεύει ο γονιός ότι δεν αρμόζει στην ηλικία του. Το να του απαγορεύει όμως ρητά την πρόσβαση είναι ΛΑΘΟΣ!

Τα παιδιά αυτά προσεγγίζουν διαφορετικά τα πράγματα. Δεν αισθάνονται δέος απέναντι σε καθετί καινούριο, όπως οι ενήλικες. Ακόμη κι αν τα παρατήσουν, δεν νιώθουν απογοήτευση. «Αυτό δεν αποτελεί και ένδειξη ότι βαριούνται;» Τα προικισμένα παιδιά αλλάζουν πολύ συχνά ενδιαφέροντα. Πρέπει να δίνουμε στο παιδί να ασχοληθεί με κάτι ανάλογο των δυνατοτήτων του, γι' αυτό και οι γονείς δυσκολεύονται. Θα ήθελαν, για παράδειγμα να του δώσουν μια κούκλα ή ένα αυτοκινητάκι και να παίζει με τις ώρες. Το προικισμένο παιδί όμως βαριέται, όπως είναι αναμενόμενο, και φυσικά αρχίζει τις περίεργες ερωτήσεις. «Ποια η θέση των γονιών μπροστά στον καταιγισμό των ερωτήσεων;» Πρέπει να απαντούν! Ειδικά σε ό,τι αφορά το προικισμένο παιδί, δεν πρέπει να υπεκφεύγουν. Αν δεν γνωρίζουν την απάντηση, πρέπει να του το λένε. Θα έλεγα ότι πρόκειται για ένα μικρό δικηγόρο: ό,τι του πεις θα το χρησιμοποιήσει εναντίον σου! «Χρειάζονται λοιπόν στήριξη και εκπαίδευση και οι γονείς.» Αυτό πρέπει να είναι το πρώτο τους μέλημα, γιατί συνήθως υστερούν γνωστικά, εκτός αν είναι ειδικοί του τομέα. Αν, πάλι, οι ερωτήσεις του παιδιού είναι εκτός της ειδικότητας ή του γνωστικού πεδίου τους, πρέπει να διαβάζουν, να μαθαίνουν και να του εξηγούν, όχι αναγκαστικά με τον απλούστερο τρόπο αλλά όπως ακριβώς το κατάλαβαν και εκείνοι. Το παιδί μπορεί να μην ξέρει καθόλου αλλά να αντιληφθεί καλύτερα την έννοια από το κείμενο και θα δει τη δομή. Για παράδειγμα, μπορεί να δει πιο εύκολα αν ένας στίχος είναι γραμμένος σε εξάμετρο, χωρίς να ξέρει καν τι είναι αυτό! Θα πει «έχει 6 πόδια», δεν θα πει« εξάμετρο», το αισθάνεται πιο εύκολα, ενώ ο ενήλικας μπορεί να έχει ανάγκη να γνωρίζει ήδη ολόκληρη τη θεωρία της προσωδίας. Το παιδί κάνει άλλη προσέγγιση: βλέπει σχηματάκια, διαχωρίζει διαφορετικά, ταξινομεί και σκέφτεται. «Πώς εξηγείτε τον τεράστιο αριθμό αριστούχων μαθητών;» Οι αριστούχοι, όπως είναι το εκπαιδευτικό σύστημα, δεν απαιτείται να είναι ιδιαίτερα έξυπνοι, απλώς αποστηθίζουν. Αντίθετα, τα προικισμένα παιδιά έχουν τρομερή κριτική ικανότητα και δημιουργικότητα. «Πώς μεγαλώνει ένα προικισμένο παιδί;» Όπως και τα υπόλοιπα. Απλώς, είναι ήδη μεγάλο! «Έχει φίλους;» Συνήθως, το προικισμένο παιδί δεν έχει πολλές φιλίες με συνομηλίκους του, εκτός αν αναλαμβάνει να τους οργανώνει. Ωστόσο, παρατηρούμε φιλίες με μεγαλύτερα παιδιά. Καθώς σκέφτεται πιο ώριμα, επικοινωνεί και με ενήλικες χωρίς δυσκολία.

Το θέμα είναι νοητικό. Τα παιδιά αυτά στην αρχή στρέφονται προς τους μεγαλύτερους και μετά στους μικρότερους, τους οποίους και θέλουν να βοηθούν. «Η ωριμότητα αυτή ασφαλώς συνεπάγεται και πολλά άλλα στις σχέσεις του με τους γονείς.» Ναι. Το προικισμένο παιδί σίγουρα διακρίνει τα ελαττώματα των γονιών του πολύ ευκολότερα, και αυτή είναι η μεγάλη διαφορά. Τα «κανονικά» παιδιά μυθοποιούν τους γονείς τους, τα προικισμένα όχι, γιατί απλούστατα έχουν εντοπίσει τα ελαττώματα τους. Όμως, αγαπούν τον άλλον περισσότερο ως άνθρωπο, γι' αυτό ακριβώς που είναι. Το προικισμένο παιδί αγαπά με ένα διαφορετικό τρόπο. «Κατά πόσο το IQ εγγυάται την επιτυχία στη ζωή;» Καμία εγγύηση δεν δίνεται! Δεν υπάρχει συσχετισμός με την επιτυχία. Μιλάμε βέβαια για πολύ υψηλό IQ. Ας μην ξεχνάμε ότι η κοινωνία είναι φτιαγμένη για τη μάζα, που έχει IQ 100. Άρα το «καλό» είναι να είσαι λίγο πιο πάνω από το μέσο όρο. Όσον αφορά στην επιτυχία, θα έλεγα ότι κοινωνικά τα πιο επιτυχημένα παιδιά είναι αυτά με IQ λίγο πιο πάνω από αυτόν. Καθώς π ζωή είναι φτιαγμένη για τους λίγο πιο κάτω, όλα τους είναι εύκολα. Όσο όμως η διαφορά μεγαλώνει, τα πράγματα για όσους έχουν πολύ υψηλό IQ δυσκολεύουν. «Γνωρίζοντας τις δυσκολίες, θα προτιμούσατε το δικό σας παιδί να φέρει αυτή την προίκα;» Νομίζω ότι όλα τα παιδιά περνούν δυσκολίες, μόνο που τα προικισμένα παιδιά δεν είναι παιδιά. Ενηλικιώνονται πιο γρήγορα -και αυτό είναι πλεονέκτημα -, έχουν μεγαλύτερα χρονικά περιθώρια να ωριμάσουν, να κάνουν πιο σωστές επιλογές και κυρίως να βοηθήσουν τους άλλους. Το αίσθημα ευθύνης λοιπόν που αναπτύσσουν είναι πολύ μεγαλύτερο. «Ποια εκπαιδευτική τακτική εφαρμόζεται σήμερα σε σχέση με τα προικισμένα παιδιά;» Στις ευρωπαϊκές χώρες κάθε σχολείο έχει ψυχολόγο ή και κοινωνιολόγο. Δεν εξετάζονται όλα τα παιδιά βέβαια• πρέπει να το ζητήσουν οι γονείς. Εκεί τα προικισμένα παιδιά όχι απλώς εντοπίζονται αλλά και εκπαιδεύονται ανάλογα.

Στο Ισραήλ και την Αγγλία υπάρχουν ειδικά κολέγια όπου συνήθως αυτά τα παιδιά φοιτούν όλα μαζί. Η Γαλλία είναι υπέρ της... ισότητας, δεν της αρέσουν δηλαδή οι διακρίσεις και η ιδέα ενός κρατικού ειδικού σχολείου. Έχει συσταθεί ωστόσο ένα πρόγραμμα με επιπλέον μαθήματα για τα συγκεκριμένα παιδιά. Πάντως, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η κλίμακα ευφυΐας IQ σκοπό έχει να βοηθά και όχι να εκτοπίζει και να περιθωριοποιεί τα παιδιά ! «Ποιο ειδικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα προτείνετε εσείς για την Ελλάδα;» Προτείνω να γίνουν τάξεις ενισχυτικές, όπου η γνώση και τα παιδιά θα προσεγγίζονται διαφορετικά. Αυτά τα μαθήματα θα είναι ανοιχτά για όλα τα παιδιά. Μας ενδιαφέρει τι μπορεί να γεννήσει το μυαλό του παιδιού, πώς χειρίζεται δηλαδή τη γνώση με τη νοημοσύνη του. Δεν θέτουμε προβλήματα με βάση τη γνώση!

«Η αναλογία υψηλού IQ διαφέρει μεταξύ των δύο φύλων;» Συνήθως ναι, σε ό,τι αφορά τις πιο ακραίες περιπτώσεις. Σε δείκτη άνω του 164 έχεις 1 κορίτσι ανά 7 αγόρια. Ωστόσο, και στο άλλο άκρο πλειοψηφούν τα αγόρια. «Παίζει ρόλο η κληρονομικότητα;» Έχουμε πάμπολλες περιπτώσεις παρατήρησης διδύμων όπου το ένα μεγάλωσε σε «αρνητική» και το άλλο σε «θετική» οικογένεια. Αντίστοιχα, η πρώτη μπορεί να είναι απλώς ουδέτερη και η άλλη να προσφέρει διαρκώς ερεθίσματα και γνώσεις στο παιδί. Κάνοντας αρχικά τεστ στα παιδιά αυτά, διαπιστώθηκε ότι το IQ καθενός συσχετιζόταν με αυτό της αντίστοιχης οικογένειας.

Καθώς ωστόσο τα παιδιά μεγάλωναν, τα αρχικά ανεξάρτητα και διαφορετικά IQ συσχετίστηκαν και εξελίχθηκαν άσχετα από το οικογενειακό περιβάλλον. «Τι ποσοστό θεωρείτε ότι καλύπτουν η κληρονομικότητα και το περιβάλλον;» 80% και 20% αντίστοιχα. Το παράδειγμα των διδύμων δείχνει ότι την πρώτη φάση της ανάπτυξης μπορεί να την επηρεάσει το περιβάλλον, να την ευνοήσει ή να την αναστείλει ανάλογα, έτσι ώστε να χαθεί ή όχι το 20%. Καθοριστικό όμως για την εξέλιξη του παιδιού αποδεικνύεται το 80%. Των Ανδρούλας Τουμάζου, Μαρίας Μπακάλη, με τη συνεργασία του καθηγητή προικισμένων παιδιών δ/ρος Νίκου Λυγερού
Δείτε επίσης:  20 σημάδια ότι το παιδί σας είναι χαρισματικό
* Αυτή η σελίδα προέρχεται από το www.myworld.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου