Η ιστορία και η σημασία του φραπέ

Η εφεύρεσή του γνωστού σε όλους μας φραπε έγινε τυχαία το 1957 από τον Δημήτρη Βακόνδιο στη Θεσσαλονίκη. Κατά την διάρκεια της Διεθνούς Έκθεσης το 1957, ο αντιπρόσωπος της ελβετικής εταιρίας Νεστλέ στην Ελλάδα Γιάννης Δρίτσας παρουσίαζε ένα νέο προϊόν για παιδιά, ένα σοκολατούχο ρόφημα που παρασκευαζόταν αναμιγνύοντάς με γάλα που  χτυπιέται στο σέικερ.

Ο Δημήτριος Βακόνδιος, υφιστάμενος του Δρίτσα, συνήθιζε να πίνει Nescafé που ήταν στιγμιαίος καφές και παρασκευαζόταν από την Νεστλέ. Σε ένα διάλειμμα που έκανε κατά την διάρκεια της έκθεσης θέλησε να πιει τον καφέ του, αλλά επειδή δεν έβρισκε ζεστό νερό, σκέφτηκε να χρησιμοποιήσει το σέικερ για να τον φτιάξει με κρύο νερό. Έτσι αναπάντεχα δημιούργησε τον πρώτο καφέ φραπέ της ιστορίας. Περάσαν πολλά χρόνια για να συνειδητοποιήσει ο ίδος, πως αυτό το τυχαίο γεγονός,  οδήγησε στην εφεύρεση του διασημότερου ροφήματος στην Ελλάδα.

Η λέξη  είναι γαλλική και σημαίνει χτυπημένος ή ανακατεμένος. Στη Γαλλία το frappé χρησιμοποιείται γενικά για κάθε παγωμένο ρόφημα που παρασκευάζεται χτυπώντας το σε σέικερ, αλλά από γάλα ή χυμό φρούτων χωρίς καφέ και δεν έχει σχέση με τον ελληνικό όρο. 

 Σε αντίθεση όμως με τις περισσότερες ξένες λέξεις που έχουμε δανειστεί και παραμένουν άκλιτες, παίρνει κανονικά τις καταλήξεις των ουσιαστικών, ανάλογα με τη πτώση και τον αριθμό (ο φραπές, του φραπέ, οι φραπέδες κλπ.), κυρίως  βέβαια στην καθομιλουμένη. 

 Ο καφές φραπέ έχει αποτελέσει πραγματικό σύμβολο μιας περιόδου της σύγχρονης  ελληνικής ιστορίας. Περιέχει αρνητικούς και θετικούς συνειρμούς.  Χαρακτηρίζει την "ανεμελιά", αλλά επίσης την "τεμπελιά" και τον "ωχαδερφισμό" που παρατηρείται συχνά στους Έλληνες, λόγω του γεγονότος ότι συνήθως πίνεται με αργούς ρυθμούς, με παρέα, με ήπια διάθεση, παίζοντας τάβλι ή συζητώντας περί ανέμων και υδάτων. Ταυτίζεται αφενός με τη χαλάρωση,  τη συνάντηση με τους φίλους, την λιακάδα, τη παραλιακή οδό, την κεντρική πλατεία, τη περαντζάδα, αφετέρου με το "κουτσομπολιό", με το "σκότωμα χρόνου", την "εξάρτηση των νέων από τους γονείς", την "ανεργία",  την "έλλειψη επιχειρηματικότητας¨", την "αισχροκέρδια" κλπ.
Εκτός Ελλάδας, ο καφές frappé μπορεί να βρεθεί σε αρκετά σουπερμάρκετ της Γερμανίας, ενώ ένα παρόμοιο ρόφημα με την ονομασία Frappucino σερβίρεται από την αλυσίδα Στάρμπακς σε επιλεγμένα σημεία. Προσφέρεται  σε ελάχιστα καταστήματα στο Βουκουρέστι, κατά περίσταση στο Μπιλμπάο της Ισπανίας και στο Όσλο της Νορβηγίας (στο Μουσείο του Mουνχ). Αρκετοί καταστηματάρχες στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης έχουν πάντα διαθέσιμο φραπέ για τους Έλληνες τουρίστες-πελάτες τους. Τέλος, αξιοσημείωτο είναι ότι το περίπτερο της Nescafe στο Hip Hop Kemp, ένα φεστιβάλ hip hop μουσικής που γίνεται κάθε Αύγουστο στο Hradec Kralove της Τσεχίας, σερβίρει και αυτό φραπέ. Είναι πολύ δημοφιλής σε τουρίστες που επισκέπτονται την Ελλάδα, ορισμένοι εκ των οποίων, τον αναμειγνύουν με παγωτό ή με διάφορες χαρακτηριστικές ελληνικές γεύσεις, όπως π.χ. με ούζο.

Ο φραπές πίνεται επίσης σε μικρές ποσότητες στην Ταϊλάνδη, στην Μαλαισία, ενώ τα τελευταία χρόνια οι βαλκάνιοι μετανάστες στην Ελλάδα τον μετέφεραν στις πατρίδες τους, αλλά χωρίς μεγάλη διάδοση και με διαφορές (π.χ. στη Βουλγαρία πολλές φορές χρησιμοποιείται κόκα-κόλα αντί νερού, ενώ στη Σερβία προστίθεται πάντα παγωτό). 

Πηγή: www.istorikathemata.com