Spiegel: Αποχαιρετώντας το Ευρώ. Τα κύρια σημεία του άρθρου για την Ελλάδα.

Αποχαιρετώντας το Ευρώ τιτλοφορείται το κύριο άρθρο του πρώτου σε κυκλοφορία στην Γερμανία εβδομαδιαίου περιοδικού “Der Spiegel”. Το κείμενο περιγράφει την κατάσταση στην Ελλάδα και δίνει παραμέτρους που πολλοί στην ίδια την χώρα μας ξεχνούνε.

Ξεκινώντας από τον Αλέξη Τσίπρα λέει πως υπάρχουν πολλά πράγματα στην Γερμανία που του αρέσουν και φέρνει σαν παράδειγμα την BMW μηχανή του και την πρωσική τελειομανία που επιβάλει στο γραφείο του. Ο Τσίπρας θα μπορούσε να είναι ένας καλός φίλος της Γερμανίας αν δεν τα είχε με την πολιτική της Μέρκελ. Σίγουρα μπορεί να θεωρηθεί ως τώρα πετυχημένη η πορεία του στην πολιτική, καθώς κατάφερε να ενώσει ομάδες Τροτσκιστών, Αναρχικών και Σοσιαλιστών σε έναν Συνασπισμό που μετά από χρόνια σε ρόλο κομπάρσου, αναδείχθηκε ως δεύτερη δύναμη στις τελευταίες εκλογές. Ξέρει τι σκέφτονται οι Έλληνες. Δεν είναι τυχαίο ότι καινούργια γκάλοπ δίνουν στην παράταξη του μέχρι και 28%.

Δυο χρόνια μετά το πρώτο πακέτο βοήθειας των 240 δις Ευρώ και παρά τις απολύσεις που έχουν γίνει και τις μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις, η κατάσταση είναι χειρότερη από κάθε άλλη φορά. Το κράτος είναι ακόμα πιο χρεωμένο, η πολιτική κατάσταση χαοτική και η δυσαρέσκεια του κόσμου έντονη. Οι εκθέσεις όλες καταλήγουν σε ένα συμπέρασμα: Η χώρα έχει μικρή παραγωγική βάση και διαβρωμένες δομές. Η προσπάθεια να γίνουν μεταρρυθμίσεις απέτυχε. Υπάρχουν όλο και περισσότεροι που υποστηρίζουν ότι η επιστροφή στην δραχμή θα βοηθούσε τη χώρα να αναταθεί στα πόδια της. Ενώ θα ήταν και ένα μήνυμα προς τα υπόλοιπα χρεωμένα κράτη, πως η Ευρώπη δεν δέχεται εκβιασμούς. Εξάλλου αυτό υποστηρίζει ένα σημαντικό κομμάτι της ελληνικής ελιτ, ανάμεσα τους και ο Αλέξης Τσίπρας. Ότι δηλαδή στην Ευρώπη φοβούνται τη χρεωκοπία της Ελλάδος όπως φοβούνταν οι άνθρωποι την χολέρα στον Μεσαίωνα.

Οι εικόνες από την Ελλάδα θυμίζουν στους Γερμανούς τη Δημοκρατίας της Βαιμάρης. Το μνημόνιο είναι για τους Έλληνες ότι ήταν η συνθήκη των Βερσαλλιών για το γερμανικό έθνος. Και όπως και τότε, στην δεκαετία του 20΄στη Γερμανία κερδισμένοι είναι οι ακροδεξιοί και ακροαριστεροί. Πολλοί φοβούνται ότι η κατάληξη μπορεί να είναι ακόμα και ένα πραξικόπημα. Για αρκετό κόσμο η έξοδος από το Ευρώ θα είναι μια πράξη περηφάνιας.

Το βασικό πρόβλημα είναι όμως πως πρέπει να γίνουν πολλές και βαθιές αλλαγές στο ελληνικό κράτος. Αλλαγές που δεν γίνονται με τίποτα και εμποδίζονται με κάθε τρόπο. Ένα κράτος που μέχρι πέρυσι δεν ήξερε πόσους υπαλλήλους είχε. Που διατηρεί υπηρεσίες ακόμα και για να κρύβει χρέη, περνώντας τα σε ειδικούς λογαριασμούς. Ο Γκίκας Χαρδούβελης, ο σύμβουλος του πρώην πρωθυπουργού Λουκά Παπαδήμου, που είχε επιφορτιστεί με το έργο των μεταρρυθμίσεων λέει πως οι Νόμοι που ψηφίστηκαν και εφαρμόστηκαν ήταν ελάχιστοι τελικά. Στην ουσία δεν άλλαξε απολύτως τίποτα τα τελευταία δυο έτη.

Οι ιδιωτικοποιήσεις που θα έδιναν ανάσα στα κρατικά ταμεία, δεν ξεκίνησαν καν. Από τα 50 δις που υπολόγιζε πως θα κερδίσει η ελληνική κυβέρνηση με αυτόν τον τρόπο, κατάφερε να εισπράξει μόλις 1,6 δις. Προπάντων, αυτό που έχει μπλοκάρει είναι η πώληση ακίνητης περιουσίας. Η λέξη κτηματολόγιο ήταν μέχρι πριν λίγα χρόνια άγνωστη. Μετά από δέκα χρόνια καταγραφής έχει χαρτογραφηθεί μόλις το 6%.

Στο ίδιο μήκος κύματος και η απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων. 32 Νόμοι ψηφίστηκαν και κανένας σχεδόν δεν εφαρμόστηκε. Υπάρχουν περίπου 140 επαγγέλματα που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία. Τις άδειες, τις πρωτοέδωσε η χούντα και κληρονομούνταν από γενιά σε γενιά ή πωλούνταν έναντι σημαντικού αντιτίμου. Για την αγορά μιας άδειας ταξί στην Αθήνα πρόσφατα απαιτούνταν μέχρι και 150.000 ευρώ. Παλαιότερα ήταν ακόμα πιο ακριβή. Το καλοκαίρι του 2010 φάνηκε πως το κράτος είναι διατεθειμένο να προχωρήσει στο άνοιγμα ώστε η τιμή της άδειας να καθορίζεται από την αγορά. Φαρμακοποιοί και κάτοχοι ταξί αντέδρασαν με σθένος προχωρώντας σε συνεχόμενες απεργίες. Οι μεταφορείς έκλεισαν λιμάνια και βασικούς οδικούς άξονες. Η ζημιά στον τουρισμό ήταν σημαντική. Κατάφεραν να κερδίσουν ειδικές ρυθμίσεις, μεταβατικές περιόδους και εξαιρέσεις.

Ακόμα ένα σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν προχώρησε στην Ελλάδα ήταν η συγχρηματοδότηση από ιδιώτες σε έργα υποδομών. Στην πρώτη αυτή πιλοτική φάση, σε αντίθεση με άλλες χώρες, από την Ελλάδα δεν κατατέθηκε ούτε ένα πρότζεκτ αν και υπάρχουν διαθέσιμα 4,5 δις από την πλευρά της Ε.Ε ,περιμένουν όμως και άλλα κράτη.

Στην ουσία τα μόνα που εφαρμόστηκαν ήταν η αύξηση του ΦΠΑ από 19 σε 23%, η εισαγωγή νέων φόρων και η μείωση μισθών και συντάξεων. Το έλλειμμα μειώθηκε 7 ποσοστιαίες μονάδες κατά αυτό τον τρόπο. Πραγματικά αξιοπρόσεκτο, όπως και η ανακούφιση που έφερε το κούρεμα, το οποίο στην ουσία σημαίνει πως το 95% των πιστωτών αποσύρθηκαν από το 75% των αξιώσεων τους. Παρόλα αυτά, το δημόσιο χρέος αγγίζει ακόμα το 160% του ΑΕΠ, γεγονός που πνίγει την ελληνική οικονομία.

Το πιο επιβαρυντικό στην όλη κατάσταση είναι πως η άρχουσα τάξη δεν επιθυμεί καμία μεταβολή. Ψηφίστηκαν νόμοι για να πραγματοποιηθούν οι απαιτήσεις της τρόικας αλλά δεν εφαρμόστηκαν. Ο Χαρδούβελης λέει, πως οι ίδιοι οι Υπουργοί δεν επιθυμούσαν να λειτουργήσουν. Κυκλοφορεί και ανέκδοτο μάλιστα πως πρώην υπουργός συμβούλεψε συνάδελφο του να λέει ¨”Ναι” στους εκπροσώπους του ΔΝΤ, “αφού ούτως ή άλλως δεν θα γίνει τίποτα...” Με άλλα λόγια κορόιδεψαν την τρόικα...Χάθηκε πολύτιμος χρόνος. Νόμιζαν ότι θα συνεχιζόταν το πάρτι κανονικά και έτσι συμπεριφέρθηκαν... Η θέληση τους δεν ήταν η ίδια με αυτή του ελληνικού λαού. Μπορεί να συγκροτήθηκε μια κυβέρνηση υπό έναν τεχνοκράτη, όπως στην Ιταλία, αλλά τα υπόλοιπα μέλη της ήταν εκπρόσωποι του κατεστημένου.

Υπό αυτές τις συνθήκες δεν είναι περίεργο που το σχέδιο διάσωσης απέτυχε και ο κόσμος δεν το θέλει. Οι απλοί πολίτες πληρώνουν περισσότερους φόρους και παίρνουν λιγότερα χρήματα αλλά οι πολιτικοί δεν στερήθηκαν από κανένα προνόμιο. Η ανεργία έχει εκτοξευτεί. Οι άνεργοι είναι περισσότεροι πλέον από όσους δουλεύουν. Η ψήφος κατά του μνημονίου είναι κατά βάθος μια ψήφος κατά της άρχουσας τάξης. Ο κόσμος δεν μπορεί να ανεχθεί πλέον να βλέπει τους πολιτικούς να πλουτίζουν και να τακτοποιούν τους δικούς τους. Στην Ελλάδα η πολιτική είναι σαν ένα επικερδές επάγγελμα, υπάρχουν πολλοί που δεν έχουν ασχοληθεί ποτέ με οτιδήποτε άλλο. Ο Σαμαράς είναι στο ελληνικό κοινοβούλιο από το 1977, έχει γίνει τρεις φορές Υπουργός. Ο Βενιζέλος έχει εκλεχθεί οκτώ φορές από το 1990. Ο πρώτος οδήγησε με την επιμονή του για εκλογές σε αυτή την αδιέξοδη κατάσταση, ο δεύτερος ως Υπουργός εμπνεύσθηκε έναν νόμο που παρέχει την απαραίτητη ασυλία σε βουλευτές και υπουργούς, με έναν τρόπο που μάλλον ευνοεί την διαφθορά στις ανώτερες βαθμίδες.

Ποιος θα επενδύσει σε μια χώρα που εκτός από χρεοκοπημένη έχει και έναν κρατικό μηχανισμό τόσο διεφθαρμένο; Αυτό αναρωτιέται και ο Άρης Σύγγρος, που επιφορτίσθηκε τα δυο τελευταία έτη την προσέγγιση επενδύσεων από το εξωτερικό. Η χώρα είναι εφιάλτης για όσους θέλουν να επιχειρήσουν. Μια άδεια μπορεί να κάνει και χρόνια να εκδοθεί. Οι συνθήκες αβέβαιες από κάθε άποψη. Η επιστροφή στην δραχμή θα μπορούσε να φέρει επενδυτές αλλά για έναν μόνο λόγο: Επειδή όλα θα είναι σε εξευτελιστικές τιμές πλέον. Σε αυτή την φάση η αποπομπή βολεύει τους δανειστές, αφού επιβραδύνοντας την πτώση γλύτωσαν τα χειρότερα και προετοιμάστηκαν για την έξοδο. Το μόνο που τους φοβίζει αυτή τη στιγμή είναι τα περίπου 35 δις που έχει σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου η ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα. Υπάρχει όμως και για αυτό πρόβλεψη. Δεν θα σταματήσει τελείως η ενίσχυση της Ελλάδος μετά την κατάργηση του ευρώ, αλλά θα συνεχίσει να παίρνει κάποια πακέτα βασικά για συντάξεις και μισθούς δημοσίων υπαλλήλων. Το τελευταίο από αυτά τα ομόλογα λήγει το 2030. Έξοδος από την Ευρωζώνη αλλά όχι από την Ευρωπαϊκή ¨Ενωση δεν θα συνέφερε σε πολλά κράτη, καθώς η Ελλάδα θα βρεθεί αυτόματα σε κατάσταση ανάγκης και πέρα από τα κράτη του Ευρώ θα πρέπει να πληρώνουν και οι υπόλοιποι εταίροι για την Ελλάδα. Αυτό που φαντάζονται οι Γερμανοί αρθρογράφοι είναι πως τις πρώτες μέρες της εξόδου και ως την ολοκλήρωση της μετάβασης θα πρέπει να στήσει η αστυνομία φράγματα μπροστά από τις τράπεζες, όπου ο κάθε πολίτης δεν θα έχει δικαίωμα ανάληψης πέρα από 50 ευρώ την ημέρα. Θα είναι η πρώτη χώρα της Δύσης που μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο θα κηρύξει στάση πληρωμών. Σε σχέση με το ευρώ υπολογίζουν μια υποτίμηση της δραχμής που θα φτάνει από 50 ως 80%. Επιπλέον η ύφεση θα συνεχιστεί με ρυθμό ανάπτυξης -10%/ Τα δυο πρώτα χρόνια θα είναι δύσκολα, ωστόσο μετά θα έρθει η αντίστροφη πορεία. Αυτό θα επιτευχθεί με την στροφή του ελληνικού καταναλωτικού κοινού σε ντόπια προϊόντα καθώς αυτό θα επιβάλλει η μείωση της αγοραστικής δύναμης, επιπλέον τα ελληνικά αγαθά θα γίνουν πιο ανταγωνιστικά στο εξωτερικό λόγω τιμών, όπως και ο τουρισμός. Βέβαια θα πρέπει να βοηθήσουν οι Ευρωπαίοι εταίροι στην αρχική αποφυγή της αναρχίας και την επιβολή της τάξης.

Αυτό που “αγνοεί” το τελικό πόρισμα των συντακτών είναι πως το ελληνικό ζήτημα είναι δημοσιονομικό και διαρθρωτικό. Στην Ελλάδα δεν θα προσφέρει τίποτα ουσιαστικό η αποχώρηση καθώς οι αιτίες του προβλήματος, που περιγράφονται αρχικά θα παραμείνουν. Σε λίγο καιρό η Ελλάδα θα έχει ένα καινούργιο χρέος, το οποίο θα πρέπει να αντιμετωπίσει μόνη της. Απλά αυτό δεν θα επιβαρύνει και εκείνους...Ας μην ξεχνάμε ότι οι εγχώριοι υποστηρικτές της εξόδου θέλουν ένα διογκωμένο δημόσιο τομέα και είτε από άγνοια, είτε λόγω ιδεολογικής αγκύλωσης, δεν έχουν καμία πρόταση ή διάθεση να βελτιώσουν τις συνθήκες της επιχειρηματικότητας στην χώρα και να αντιμετωπίσουν τη διαφθορά. Τα ελληνικά προϊόντα δεν πρέπει να κερδίσουν στην παγκόσμια αγορά εξαιτίας της τιμής που θα οφείλεται σε ένα χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο. Δεν ενδιαφέρει κανέναν να πουλάει με τους όρους που το κάνει αυτό η Βουλγαρία ή η Κίνα. Τα εμπορεύματα της Ελλάδος πρέπει να κερδίσουν χάρης στην ποιότητα τους και να αποκτήσουν όνομα. Για την μείωση του κόστους παραγωγής υπάρχουν κι άλλοι τρόποι πέρα από τους χαμηλούς μισθούς. Η εργασία δεν είναι ο μόνος συντελεστής παραγωγής. Η Ελλάδα πρέπει να γίνει μια ελκυστική χώρα και όχι ένα φτηνό εργαλείο. Όμως φαίνεται καθαρά πως περισσότερο από όλους είναι οι ίδιοι οι Γερμανοί (και αρκετά άλλα κράτη) που θέλουν να τελειώνουν με την Ελλάδα.