Οι αντιμνημονιακές ουτοπίες

Τα εντυπωσιακά αποτελέσματα των εκλογών, έδωσαν την δυνατότητα στον κυρίαρχο λαό, να μπορεί να συμμετέχει και αυτός στην πορεία των εξελίξεων, μάλλον όμως επιδεικνύοντας μια επικίνδυνη άγνοια και συντείνοντας στο αδιέξοδο ακυβερνησίας. Πιθανόν αποδεικνύεται πως αυτή τη στιγμή ο μέσος Έλληνας έχει ελάχιστη αντίληψη της πραγματικότητας, καθώς βλέπει παντού συνωμοσίες των ισχυρών της γης που το μόνο που θέλουν είναι να καταστρέψουν την ομορφότερη χώρα του κόσμου (που κατοικείται από τους εξυπνότερους ανθρώπους...) και πιστεύει εύκολα όποιον του τάξει τα περισσότερα ή τελευταία και όποιον του υπόσχεται μαγικά- τσαμπουκαλίδικα κόλπα.

Φυσικά, για να φτάσουμε σε αυτή την οργισμένη αντιμνημονιακή ρητορική, υπήρξε η κατάλληλη προεργασία με τον γνωστό απλοποιημένο, συναισθηματικά φορτισμένο και επιλεκτικό "αριστερό"(δήθεν) ή "εθνκό" λόγο.

Ας δούμε, με βάση τους άξονες στους οποίους κινείται ο δημοφιλέστατος πλέον αντιμνημονιακός χώρος, σε ποια σημεία εμφανίζονται αυτές οι συγχύσεις, οι παραλήψεις και οι απλοποιήσεις που σκόπιμα καλλιέργησαν συγκεκριμένα κέντρα συμφερόντων, εντελώς εγχώρια αλλά και πλήρως ιδιοτελή:

α. Συγχέει επιμελώς τα αίτια και τα συμπτώματα της κρίσης. Αδιαφορεί πλήρως, ίσως να αγνοεί κιόλας λόγω ιδεολογικών φραγμών, ότι το κύριο πρόβλημα της Ελλάδος δεν είναι το χρέος, αλλά το δυσθεώρητο ετήσιο έλλειμμα και η στρεβλή ανάπτυξη της χώρας. Παράγουμε λιγότερα από όσα απαιτούμε να απολαμβάνουμε. Ακόμη κι αν μας χάριζαν όλο το χρέος πάλι ελλείμματα και χρέος θα συσσωρευόταν.

β. Αντλεί επιχειρήματα από αναλύσεις δήθεν έγκριτων οικονομολόγων, που αναδύθηκαν το τελευταίο διάστημα, με παραδείγματα άλλων χωρών όπου όμως υπήρξαν διαφορετικά είδη κρίσης και συνεπώς απαιτούσαν άλλους χειρισμούς. Το ελληνικό δημοσιονομικό και αναπτυξιακό πρόβλημα δεν σχετίζεται με το πρόσφατο τραπεζικό πρόβλημα των προηγμένων κρατών. Ο καπιταλισμός της Δύσης, ακόμη και μέσα από τις κρίσεις του, έχει προσφέρει κατά κεφαλήν πλούτο και ευημερία πολύ ανώτερα από εκείνα που ;έχουν προσφέρει τα διάφορα είδη σοσιαλισμού.

Από την άλλη,  αν είχε και η Αργεντινή κοινό νόμισμα με κάποια ευρύτερη νομισματική ζώνη και όχι απλώς πρόσδεση ισοτιμίας  με το δολλάριο, πιθανώς θα είχε γλυτώσει πολλά δεινά. Η Αργεντινή δεν είχε δημοσιονομικό πρόβλημα, αφού το δημόσιο χρέος της δεν ξεπερνούσε το 45% του ΑΕΠ. Είχε όμως συναλλαγματικό κίνδυνο, αφού το 99% του σχετικά μικρού χρέους της, ήταν σε ξένο και όχι εγχώριο νόμισμα. Αντιθέτως ενώ η Ελλάδα το 2009 είχε 120% δημόσιο χρέος, ευτυχώς σχεδόν ολόκληρο ήταν στο δικό της νόμισμα, το ευρώ. Αυτό σημαίνει πρακτικά πως δεν διέτρεχε ποτέ κίνδυνο να εκτοξευτεί λόγω μεταβολής των ισοτιμιών.

Ο παραλληλισμός μεταξύ Ελλάδας και Ισημερινού, είναι επίσης εξαιρετικά ατυχής. Όχι μόνο διότι η δική μας επιβάρυνση από τους τόκους του χρέους δεν ξεπερνά το 15% των δημοσίων δαπανών, σε αντίθεση με το 50% του Ισημερινού. Ο Ισημερινός είναι μια τριτοκοσμική και υποανάπτυκτη χώρα, χωρίς ανεπτυγμένο εγχώριο τραπεζικό σύστημα, με περιορισμένη σε όγκο οικονομία και αδύνατο νόμισμα που χρεοκόπησε δυο φορές τα τελευταία χρόνια.. Το 1999, έχοντας δημόσιο χρέος μόνο 65% του ΑΕΠ. Τα δύο έτη πριν κηρύξει πτώχευση είχε ετήσια επιβάρυνση τόκων λόγω χρέους μόλις 4,3% του ΑΕΠ και είχε ήδη πετύχει πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα 0,6% (άρα είχε ετήσιο συνολικό δημοσιονομικό έλλειμμα μόλις 3,7% του ΑΕΠ). Επίσης, ο Ισημερινός εξάγει πετρέλαιο, ανήκει στις πετρελαιοπαραγωγικές χώρες μέλη του ΟΠΕΚ και με χρηστή διαχείριση των εσόδων του πράγματι μπορεί να κηρύξει στάση πληρωμών σε οποιονδήποτε τρίτο, εκτός χώρας, συνεχίζοντας όμως να απολαμβάνει έσοδα από το εξωτερικό λόγω εξαγωγών και χωρίς αρνητικές επιπτώσεις στο εισόδημα των φτωχών πολιτών του. Εμείς που δεν είμαστε καθαροί εξαγωγείς και κυρίως δεν εξάγουμε πετρέλαιο, το οποίο είναι άκρως απαραίτητο, δεν μπορούμε.

γ. Συγχέει του σκοπούς και τα συμφέροντα των διεθνών κεφαλαιαγορών (ιδιώτες επενδυτές), με αυτά των κυβερνήσεων των προηγμένων κρατών και με εκείνα των διεθνών οργανισμών που από κοινού έχουν τα κράτη για να ελέγχουν και να διαφυλάτουν τη σταθερότητα και ανάπτυξη του παγκοσμίου οικονομικού συστήματος. Η επιτάχυνση της παγκοσμιοποίησης είναι συνέπεια της τεχνολογικής επανάστασης στις επικοινωνίες, της πτώσης του ανατολικού μπλοκ και της επιδίωξης των παραγωγών να βρουν πιο φτηνά εργατικά χέρια και νέες αγορές. Δεν είναι μέρος κάποιου σχεδίου συνωμοσίας, ούτε επιδίωξη των διεθνών φορέων, οι οποίοι είναι αρκετά προγενέστεροι.

δ. Μια άλλη γνωστή αιτίαση είναι ότι ο πιο κερδισμένος της περιόδου του ευρώ στην Ευρώπη είναι η Γερμανία. Το εθνικό εισόδημα μεταξύ των ετών 1999 και 2008 αυξήθηκε σωρευτικά σε Ιρλανδία και Ελλάδα κατά 100% και 80% αντιστοίχως, ενώ στη Γερμανία μόνο κατά 23%. Το ευρώ υποτίθεται ότι προκάλεσε απώλεια ανταγωνιστικότητας στις χώρες τις περιφέρειας. Πως όμως; Υπάρχουν κι άλλες μεσαίες χώρες όπως είναι η Αυστρία και η Φινλανδία, πέρα από την Ελλάδα, που είδαν τις εξαγωγές τους να αυξάνονται και την οικονομία τους να ισχυροποιείται..  

Σαν χώρα, ανεξαρτήτως νομίσματος θα χρεοκοπούσαμε κάποια στιγμή. Διότι το οικονομικό μας μοντέλο είναι μη βιώσιμο, όπως ήταν αυτό της Σοβιετικής Ένωσης..Αν εξαιρεθούν ίσως εν μέρει επιπτώσεις  στον τομέα του τουρισμού, η έλλειψη ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας είναι χρόνια, δεν σχετίζεται με το ευρώ και προϋπήρχε αυτού. Σχετίζεται κυρίως με τη διόγκωση αλλά και την προνομιακή μισθολογική μεταχείριση  του δημοσίου, που όμως δεν παράγει εξαγώγιμα προϊόντα, αλλά και με την έλλειψη διαρθρωτικής διεθνούς ανταγωνιστικότητας (λόγω εχθρότητας προς το επιχειρείν, φορολογικού, γραφειοκρατίας, διαφθοράς κλπ).

Η κακοδιαχείριση της χώρας ξεκίινησε το 1981 με πολιτικές του στυλ "Τσοβόλα δώστα όλα". Ωστόσο πλην των λαϊκιστών Αρσένη και Τσοβόλα, όλοι οι Υπουργοί Οικονομικών έχουν αποδοκιμαστεί από την κοινωνία και τα ΜΜΕ, ακόμη δε και από τα δικά τους κόμματα. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο υπόσχεται σήμερα και ο Σύριζα. Η αλήθεια είναιι πως χρειαζόμαστε επειγόντως μεταρρυθμίσεις στον υπάρχον κρατικίστικο οικονομικό τύπο της χώρας. Η ελληνική αγορά είναι γεμάτη στρεβλώσεις και δυσλειτουργίες.

ε. Καλεί την ελληνική κυβέρνηση να μην πληρώσει τους πιστωτές αντί να χρεωκοπεί το λαό, αγνοώντας προφανέστατα ότι τα 2/3 του χρέους μας είναι είτε εγχώριο είτε «επίσημο», από κυβερνήσεις κρατών και διεθνείς οργανισμούς, δηλ. χρήμα φορολογουμένων άλλων λαών. Η πόλωση με την Γερμανία είνα το πιο χαρακτηριστικό κα πετυχημένο τέχνασμα. Αφενός διότι το πρόγραμμα δανεισμού προς την Ελλάδα εγκρίθηκε από 25 ευρωπαϊκά κοινοβούλια. Αφετέρου γιατί το μαύρο πρόβατο για την Ευρώπη είναι αυτή τη στιγμή η Ελλάδα και όχι η Γερμανία. Η αντιπάθεια προς την χώρα μας είναι ακόμα μεγαλύτερη σε άλλα κράτη , που όμως δεν έχουν κεντρικό ρόλο στην πολιτική σκηνή. Ακόμα και σε χώρες που νομίζουμε πως είναι φιλικές προς εμάς, υπάρχει η τάση χλευασμού.

στ. Δείχνει μια κραυγαλέα απροθυμία να καταλογίσει ευθύνες στο πελατειακό κοινωνικοπολιτικό σύστημα μας. Αυτό είναι που προκαλεί και τα πιο δυνατά ερωτηματικά για τις προθέσεις ερμηνείας της κρίσης.

ζ. Τα ζητήματα μιζών, Siemens και Goldman Sachs έχουν κεντρικό ρόλο στην επιχειρηματολογία. Αλλά αφορούν τις σχέσεις του ελληνικού κράτους με τις εταιρείες αυτές ή τους πολιτικούς που χρηματίστηκαν.  Το ελληνικό κράτος αν μπορεί πρέπει να αξιώσει αποζημίωση, το όφελος της οποίας μετά κάλλιστα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να μειωθεί το χρέος.

η. Ο ορισμός του «απεχθούς χρέους». Στην Ελλάδα δεν είχαμε απολυταρχικό καθεστώς, ούτε μικρή πολιτική και οικονομική ελίτ που ζούσε εις βάρος των πολλών δανειζόμενη εν αγνοία του λαού, όπως στο Ιράκ, την Αίγυπτο, τη Λιβύη ή την Αργεντινή. Εδώ όλα γίνονταν φανερά από δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις. Από τα τέλη του ’80 οι οικονομολόγοι και όλοι οι διεθνείς οικονομικοί οργανισμοί προειδοποιούσαν την Ελλάδα για τους κινδύνους της συνεχούς υπερχρέωσής μας.

Οι μεταρρυθμίσεις που επιτάσει το μνημόνιο, ουδέποτε υλοποιήθηκαν πλήρως ή εφαρμόζονται λανθασμένα. Τα τελευταία δύο χρόνια η ελληνική κυβέρνηση δεν έκανε σχεδόν τίποτα, εσκεμμένα ώστε να συντηρηθεί το status quo. Διότι έτσι αντλούνται ψήφοι. Τόσο οι κυβερνήσεις των τελευταίων δύο χρόνων όσο και οι νέες δυνάμεις (Συριζα, ΑΝΕΛ) αρνούνται να αλλάξουν την Ελλάδα και θέλουν να συντηρήσουν το παλιό χρεωκοπημένο μοντέλο. Δεν έχει προχωρήσει η μείωση του αναποτελεσματικού κράτους, η πώληση ζημιογόνων ΔΕΚΟ κλπ έτσι ώστε να απελευθερωθούν πόροι. Προείχε ως  τώρα ο μηδενισμός του ελλείμματος, έτσι ώστε να σταθεροποιηθεί το χρέος. Πως θα γίνει αυτό χωρίς μείωση δαπανών του δημοσίου ή μάζεμα της φοροδιαφυγής;
Υπάρχει ήδη έλλειψη ρευστότητας. Πως θα μπορέσουμε να πάρουμε περισσότερα λεφτά; Καταγγέλοντας τη σύμβαση; Για ό, τι ακολουθήσει όμως δεν θα δικαιούμαστε να βγάλουμε άχνα. Και το ότι κάποιοι ψάχνουν σήμερα στα σκουπίδια δεν σημαίνει ότι τα πράγματα δεν μπορούν να γίνουν πολύ μα πολύ χειρότερα.