Δεδομένου, ότι η προθεσμία λήγει για την εκλογή προέδρου, και μετά τις εκλογές έρχεται πιθανή νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, αξίζει να εξετάσουμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο ηγέτης του κόμματος Αλέξης Τσίπρας, αν γίνει πρωθυπουργός. Διότι, ενώ ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής πολιτικής σκηνής οδηγείται από τα χρέη, τη μυστικότητα, τις φήμες και τις κλίκες, τα στοιχεία για το χρέος δεν λένε ψέματα και ούτε βέβαια και τα φορολογικά έσοδα - τουλάχιστον, όταν παρακολουθούνται σωστά...
Είτε, η επόμενη κυβέρνησή θα είναι μια ανανεωμένη συμμαχία υπό την ηγεσία του σημερινού πρωθυπουργού της Νέας Δημοκρατίας, ή με επικεφαλής τον ΣΥΡΙΖΑ, θα αντιμετωπίσει την ίδια σκληρή δυναμική του χρέους.
Αυτό το post έχει ως βάση χρηματοπιστωτικές έρευνες αγοράς από την Eurobank, τη Renaissance Capital και την BoAML - και συνεντεύξεις με δύο υπευθύνους οικονομικής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ, που έγιναν στα μέσα Δεκεμβρίου 2014.
Η Ελλάδα με αριθμούς:
Ας ξεκινήσουμε από τα δεδομένα. Η Ελλάδα οφείλει 319 δις ευρώ που κατανέμονται ως εξής:
- Σε κυβερνήσεις της ζώνης του ευρώ 205δις
- 27 δισ στην ΕΚΤ
- 31 δισ από το ΔΝΤ
- 56 δισ προς ιδιώτες κατόχους ομολόγων
- 31 δισ από το ΔΝΤ
- 56 δισ προς ιδιώτες κατόχους ομολόγων
Αν και αυτό είναι ένα τεράστιο χρέος, τέσσερα χρόνια πικρής λιτότητας έχουν καταφέρει να βάλουν τα δημόσια οικονομικά υπό έλεγχο.
ΑΝΤΙΘΕΤΑ με τη Βρετανία, η Ελλάδα έχει ισοσκελισμένα βιβλία και εμφανίζει πλεόνασμα μετά το Σεπτέμβριο, αν και υπάρχουν αντεπιχειρήματα που το αμφισβητούν αυτό.
Το σχέδιο διάσωσης από την Τρόικα (ΕΚΤ / ΔΝΤ και ΕΕ) θα ολοκληρωθεί τον Φεβρουάριο του 2015. Μετά από αυτό, η σημερινή κεντροδεξιά συμμαχία υπό την ηγεσία του Αντώνη Σαμαρά αντιμετωπίζει την ανάγκη να δανειστεί 22 δισ ευρώ για τα φορολογικά έτη 2015 και 2016.
Οι αναλυτές λένε πως συζητείται η λύση από την ΕΕ να επεκτείνουν τις "ενισχυμένες συνθήκες πιστωτικής γραμμής" από τον μηχανισμό του ταμείου διάσωσης σε 9,5δις ευρώ για δύο χρόνια και το ΔΝΤ να δανείσει 12,5 δισ ευρώ, για την ικανοποίηση των αναγκών στην Ελλάδα. Αλλά, δεδομένου ότι το αρχικό σχέδιο διάσωσης ανέβαλε μόνο τη κρίσιμη στιγμή για την αποπληρωμή του τεράστιου χρέους των 319δις ευρώ, οι περισσότεροι παρατηρητές πιστεύουν ότι θα πρέπει να υπάρξει μια περαιτέρω απαμείωση του χρέους. Μια πρόταση είναι για την ΕΕ να παρατείνει την αποπληρωμή του χρέους της κατά 20 χρόνια, η οποία θα ήταν είναι ισοδύναμη της διαγραφής 50 δις ευρώ, συν μηδενικό τόκο για 10 χρόνια, καθώς και ένα πολύ χαμηλό σταθερό επιτόκιο για τα δάνεια της ΕΕ από 0,6 τοις εκατό. Αυτή είναι η "θεωρητική" διαγραφή επισφαλών απαιτήσεων που διαμορφώθηκε σε σημείωμα της έρευνας τραπεζικού οργανισμού, στις 17 Δεκεμβρίου 2014, και μπορεί να θεωρηθεί όσο το δυνατόν πλησιέστερη προς το τι συζητείται.
Κοιτάζοντας μακροπρόθεσμα
Μια τέτοια απομείωση του χρέους θα επηρεάσει μόνο "τον δημόσιο κλάδο" - δηλαδή, τους δανειστές της ΕΕ και θα μειώσει το χρέος στην Ελλάδα κατά 25 τοις εκατό του ΑΕΠ, μαζικά κατά τα έτη 2033-2042 (οι αγορές πιστεύουν ότι θα γίνει πολύ πιο μπροστά). Όμως, η κατάσταση θα επιδεινωθεί ταχέως από το 2043 έως το 2064.
Για να πάρει αυτό το βραχυπρόθεσμο δάνειο των 22 δισ ευρώ, η κυβέρνηση Σαμαρά πρέπει να υπογράψει για περισσότερη λιτότητα, και στο τέλος να φιλονικήσει με την Τρόικα πάνω στην πραγματική κατάσταση των δημόσιων οικονομικών. Καθώς η λιτότητα απαιτεί επιπλέον περικοπές σε μισθούς και επιθέσεις κατά των εργασιακών δικαιωμάτων, δεν είναι σίγουροι ότι μπορεί να το κάνει να συμβεί. Έτσι προκύπτει η σημερινή κρίση. Χρειάζεται μια καλύτερη εντολή για να κάνει αυτή τη συμφωνία και έτσι ουσιαστικά μετέτρεψε την προεδρική εκλογή σε έναν τρόπο να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης για τη στρατηγική της.
Τώρα ας ρίξουμε μια ματιά στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ: Λέει ότι θα διαπραγματευτεί με την ΕΕ για τη διαγραφή του μισού των 319δις ευρώ. Δεν θα προσπαθήσει να πάρει μια διαγραφή από τον ιδιωτικό τομέα και θα αποπληρώσει τα δάνεια του ΔΝΤ στο ακέραιο, οπότε όλος ο πόνος πέφτει στην ΕΕ και την ΕΚΤ. Μετά από αυτό θέλει η ΕΚΤ να αγοράσει το ελληνικό χρέος όλο με μηδενικό τόκο για τα επόμενα 60 χρόνια.Αν τη συγκρίνουμε με την πρόταση από την Eurobank ESTO αυτή η "θεωρητική" λύση, είναι πολύ πιο ευνοϊκή για την Ελλάδα, αλλά τεχνικά τουλάχιστον στον ίδιο πλανήτη. Η συμφωνία του χρέους των 60 ετών απλά ωθεί μόνο το πρόβλημα μετά το 2040 και ότι στην πραγματικότητα αναγνωρίζει ότι το χρέος της Ελλάδα είναι ανεξόφλητο.
Το πρόβλημα για τον Αλέξη Τσίπρα είναι βραχυπρόθεσμο: (Α) Έχει υποσχεθεί να «ακυρώσει τη λιτότητα» και να εξέρθει από τις συνθήκες διάσωσης μονομερώς - την ίδια στιγμή που θα κάνει μια διαπραγμάτευση για διαγραφή των χρεών προς την ΕΕ.
Όμως, περίπου 5,3 δις ευρώ του δανείου διάσωσης αναμένεται να δοθούν το 2015 και αν ακυρωθούνε οι όροι, θα πρέπει να παρακρατηθεί το ποσό . Επιπλέον, θα πρέπει να βρουν άλλα 14 δισ ευρώ κατά τα επόμενα δύο έτη, εάν θέλουν να ισοσκελίσουν απλά τα βιβλία και φροντίσουν να μην έχουν έλλειμμα όπως απαιτεί η Τρόικα.
(Β) Ταυτόχρονα, θα ακυρώσει το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων που επιδιώκεται να φέρει 5,6 δις ευρώ κατά τη διάρκεια της διετίας 2015-16, προσθέτοντας το ποσό αυτό στα 22 δισ ευρώ που η Ελλάδα πρέπει να δανειστεί.
(Γ) Κυρίως όμως, το 2015 είναι ένας χρόνος που θα πρέπει να εξοφληθούν χρέη η να μετακυλισθούν 17δις ευρώ ως οφειλές των 7 δισ ευρώ για το 2016 και άλλα τόσα για το 2017 και περίπου 5 δισ ευρώ το 2018.
(Δ) η Ελλάδα σήμερα δεν αναμένει να δανειστεί από τις αγορές, από επενδυτικά κεφάλαια.
Συνολικά, οι αναλυτές της Bank of America Merill Lynch πιστεύουν πως ο Τσίπρας θα αντιμετωπίσει έναν προϋπολογισμό με μαύρη τρύπα τουλάχιστον 28 δις ευρώ τα δύο πρώτα χρόνια της κυβέρνησής του, χωρίς να μπορεί από πουθενά να δανειστεί για τα 17δις ευρώ που πρέπει να αποπληρώσει το πρώτο έτος.
Οι κίνδυνοι της κατάστασης είναι:
- Ότι θα προκληθεί φυγή κεφαλαίων, αν ο ΣΥΡΙΖΑ βαδίζει προς τη νίκη.
- Ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν έχει εμπειρία διακυβέρνησης και εμπειρία των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, για να υπολογίσει σωστά τις διαπραγματεύσεις και τις παγίδες λόγω αθέτησης του χρέους.
- Η κρίσιμη μάζα των οπαδών του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα δεχθεί τον αργό ρυθμό των οικονομικών αλλαγών σύμφωνα με το σχέδιο, και το κόμμα μπορεί να διαλυθεί κάτω από την πίεση του να είναι στην εξουσία.
Και οι τρεις κίνδυνοι, αν επαληθευτούν, οδηγούν προς την ίδια κατεύθυνση, αλλά με διαφορετικό ρυθμό - Προς τη φυγή κεφαλαίων. Δηλαδή, σε ένα bankrun τύπου Κύπρου και, τελικά στην προεπιλογή του Grexit που αν και δεν είναι επιθυμητή από καμία πλευρά, παραμένει μια πιθανότητα.
Τι μπορεί να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ;
Η δυνατότητα του ΣΥΡΙΖΑ να διαπραγματευτεί με επιτυχία θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τη διάθεση στην Ευρώπη. Αν, για παράδειγμα, η ελληνική κεντροδεξιά καταρρέει - Κατά τη διάρκεια ή μετά τις εκλογές - θα καταστεί σαφές ότι δεν έχει νόημα για την Ε.Ε να μείνει αποστασιοποιημένη και αμετακίνητη, ώστε να συντείνει στο χάος με μια δεύτερη εκλογή, όπου οι μόνοι κερδισμένοι μπορεί να είναι στη συνέχεια τα ακραία ριζοσπαστικά κόμματα.
Είναι σαφές από τις συζητήσεις με τον Γιώργο Σταθάκη και τον Γιάννη Μηλιό, καθηγητές στα οικονομικά που έχουν σχεδιάσει το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, ότι θέλουν να τοποθετηθούν σε έναν ευρύτερο ευρωπαϊκό διάλογο.
Μέρη του κατεστημένου της Ε.Ε, θέλουν να χρησιμοποιήσουν μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) ώστε να χαλαρώσει η δημοσιονομική λιτότητα και να επιδιώξουν μια κεϋνσιανού τύπου έκδοση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Η επικρατούσα άποψη στη Γερμανία είναι να συνεχιστεί η προσπάθεια δημοσιονομικής λιτότητας, να γίνει ό, τι είναι δυνατό για μια ποσοτική χαλάρωση και να εφαρμοτεί μια νεοφιλελεύθερη εκδοχή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Οι καθηγητές οικονομίας του ΣΥΡΙΖΑ πιστεύουν ότι αν μπορέσουν να εισαγάγουν το ελληνικό πρόβλημα χρέους σε μια πανευρωπαΐκή συζήτηση και με τη βοήθεια από τα δύο μεγαλύτερα κόμματα της αριστεράς - Die Linke στη Γερμανία και Podemos στην Ισπανία - και ίσως από κάποιους άλλου αριστερούς σοσιαλδημοκράτες, μπορούν να διαπραγματευτούν μια μεγάλη διαγραφή χρέους.
Αλλά και το δικό τους πρόγραμμα για εγχώρια ανάπτυξη εξαρτάται από τις ξένες επενδύσεις και την ίδια στιγμή μια εκ νέου ρύθμιση της αγοράς εργασίας και αποκατάσταση ορισμένων κοινωνικών δαπανών.
Είναι η Γερμανία το κλειδί;
Πολλά εξαρτώνταν από την καταστροφική συνάντηση που ειχαν ο κ Σταθάκης και ο κ Μηλιός με ιδιώτες επενδυτές στο Λονδίνο. Αλλά δεν σχεδιάζουν να αθετήσουν το ιδιωτικό χρέος, και το 2015 η κρίση αποπληρωμής θα είναι κατά κύριο λόγο για το ΔΝΤ και την ΕΕ.
Νωρίτερα αυτό το μήνα ο Charles Robertson, της Renaissance Capital, εξέδωσε ανακοίνωση λέγοντας:
"Βλέπουμε μια σημαντική πιθανότητα η Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ να πει ναι στο ΣΥΡΙΖΑ."
"Πήρε την απόφαση το 2010 ότι η Ελλάδα πρέπει να παραμείνει στην ευρωζώνη και κατά πάσα πιθανότητα απέτρεψε μια πολύ ευρύτερη παγκόσμια κρίση".
«Το ναι στο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι τόσο ακριβό (περίπου το ένα τοις εκατό του ΑΕΠ της ευρωζώνης) ... Πιστεύουμε ότι η Ευρώπη θα είναι ένα βήμα πιο κοντά στην ευρωπαική ολοκλήρωση μετά.
Ωστόσο, ο ίδιος αναλυτής προειδοποίησε ότι οι εκπρόσωποι των διεθνων οργανισμών ενδέχεται να πείσουν την Μέρκελ και την ΕΚΤ να πει όχι.
Έτσι, το μεγαλύτερο ερώτημα για τη δυνατότητα επιβίωσης μιας κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ είναι κατά πόσο οι κυβερνήσεις της ΕΕ και το ΔΝΤ θα παίξουν μπάλα...
Εκείνοι που συνάντησαν την οικονομική ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, λένε ότι οι άνθρωποι του κόμματος ενεργούν σαν να ξέρουν ότι η κυρία Μέρκελ πρόκειται να πει ΝΑΙ, ενώ υπάρχει μια πολύ μεγάλη πιθανότητα ότι θα πει όχι, και δεν συνειδητοποιούν πόσο σκληροί θα είναι η ΕΚΤ, το ΔΝΤ και οι ιδιώτες επενδυτές προκειμένου βραχυχρόνια, να αναγκαστεί ο ΣΥΡΙΖΑ να υιοθετήσει τη δική τους μορφή της λιτότητας.
Η χρονική στιγμή είναι ενδιαφέρουσα. Η Ελλάδα έχει μια ρύθμιση αποληρωμής 7 δισ ευρώ ενσωματωμένη στο πρωτότυπο της συμφωνίας διάσωσης.
Υπάρχει επίσης ακόμα κάποια χρηματοοικονομική τεχνική σύμφωνα με την οποία το κράτος δεν μπορεί να δανειστεί από τις δημόσιες του επιχειρήσεις, πάνω από 7,5 δισ περίπου ευρώ. Επιπλέον οι τράπεζες πρέπει να επιστρέψουν περίπου 2 δισ ευρώ από τα χρήματα κρατικής διάσωσης.
Έτσι, το έξυπνο χρήμα που λέει ο κ Τσίπρας θα μπορούσε να είναι οι εξαγορές χρεών που λήγουν κατά το πρώτο εξάμηνο του 2015.
Ωστόσο, το δεύτερο εξάμηνο είναι το σημείο κρίσης. Από τα 17 δις ευρώ που οφείλονται, 11 δισ ευρώ θα πρέπει να αποδοθούν το δεύτερο εξάμηνο, και οι αναλυτές του BoAML πιστεύουν ακόμη και με αυτή την πολιτκή που δεν αντικρύζει το πραγματικό πρόβλημα, ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να συγκεντρώσει 11 δισ ευρώ από τις αγορές.
Αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν σχηματίσει κυβέρνηση, σίγουρα θα υπάρξει μια πολυεπίπεδη πολιτική κρίση στην Ελλάδα.
Το επίσημο σύστημα είναι γεμάτο διαφθορά, από τα νοσοκομεία, ως τα πολύ υψηλότερα επίπεδα της κυβέρνησης. Το ιστορικό των διαδηλώσεων εκτός ελέγχου και η διείσδυση φασιστικών στοιχείων στα σώματα ασφαλείας, κάνουν την πιθανότητα αποσταθεροποίησης μη αμελητέα.
Ο ευρύς αντιεξουσιαστικός χώρος της αριστεράς που συγκρούεται περιοδικά με την αστυνομία, αποτελεί ένα αντίπολο που μάλλον θα ανεβάσει τους τόνους.
Όπως ο κέντροδεξιός οικονομολόγος Γιάννης Παλαιολόγος επισημαίνει στο καινούργιο βιβλίο του," ο 13ος άθλος του Ηρακλή": Μέσα στην ελληνική κρίση, το κύριο πρόβλημα στην Ελλάδα δεν είναι το χρέος, αλλά το γεγονός ότι με το ζόρι υπάρχει ένα ανεξάρτητο κράτος, που στέκεται υπεράνω συντεχνιακών και πελαειακών αξιώσεων.Το ελληνικό κράτος είναι μια μάζα απαιτήσεων και ανταπαιτήσεων, που είναι αδύνατον να διοικηθεί, εκτός και αν χρησιμοποιηθούν τα δίκτυα συμφερόντων των κομμάτων".
Καθώς, όλα αυτά τα δίκτυα είναι προσκολλημένα στην κυβέρνηση, η ξαφνική αποχώρηση τους θα καταστήσει την διοίκηση στην Ελλάδα πολύ δύσκολη, ακόμη και χωρίς εργάτες σε απεργίες, μετανάστες που έχουν στρατοπεδεύσει στους δρόμους και αναρχικούς καταληψίες σε δημόσια κτίρια.
Η δημοτικότητα του ΣΥΡΙΖΑ
Έτσι, το σενάριο της χειρότερης περίπτωσης μετά από μια νίκη του ΣΥΡΙΖΑ είναι: βραχυπρόθεσμη κρίση αποπληρωμής, κακότεχνες διαπραγματεύσεις με την ΕΕ, κοινωνική αναταραχή, φυγή κεφαλαίων και πτώχευση.
Μια καλύτερη περίπτωση - ο ΣΥΡΙΖΑ - με συμμάχους στην ΕΕ να πετύχει μακροπρόθεσμη συμφωνία αποπληρωμής του χρέους, αλλά θα πρέπει να ξεπεράσει με τους κατάλληλους τακτικούς ελιγμούς την αποπληρωμή των τεράστιων υποχρεώσεων για το 2015, όπως αναφέρθηκε παραπάνω και να αντιμετωπίσει και παλι μια τεράστια κοινωνική αναταραχή .
Αν σκεφτεί κανείς τους τεράστιους κινδύνους, θα αναρωτηθεί γιατί το κόμμα εξακολουθεί να είναι - παρότι τα mainstream μέσα μαζικής ενημέρωσης προειδοποιουν για τον Αρμαγεδδώνα που έρχεται - 3-4 τοις εκατό μπροστά στις δημοσκοπήσεις; Η απάντηση είναι απλή.
Έπειτα από πέντε χρόνια λιτότητας η ελληνική οικονομία κατέρρευσε, οδήγησε εκατομμύρια ανθρώπους σε ψυχολογική ελεύθερη πτώση και αισθάνονται, ότι δεν έχουν λάβει την ηθική αλληλεγγύη που έπρεπε από την ελίτ τους ή από την ευρωπαϊκή ελίτ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ φτάνει στο 33,3% στις τελευταίες δημοσκοπήσεις. Το ΚΚΕ και το κεντροαριστερό Ποτάμι έχουν μαζί 8%.
Άλλα αντιμνημονιακά κόμματα όπως η φασιστική Χρυσή Αυγή και οι Ανεξάρτητοι Έλληνες έχουν περίπου 5-6 %. Η Νέα Δημοκρατία φτάνει μέχρι το 30 τοις εκατό, ο εταίρος του συνασπισμού, το ΠΑΣΟΚ μέχρι 6,2 τοις εκατό.
Αυτό σημαίνει ότι η πλειοψηφία των Ελλήνων με αυτό τον τρόπο πιστεύει ότι ίσως μπει ένα τέλος στη λιτότητα και στο μόνιμο δίπολο ανάμεσα στην Δεξιά και τα κεντρώα κόμματα παλαιού τύπου, που βασίζονται σε πελατειακές σχέσεις.
Αν το πολίτευμα αποτύχει στην εκλογή προεδρικού υποψήφιου έως τις 29 Δεκεμβρίου, ίσως γίνουν αλήθεια τα όνειρά τους.
Αυτό που θα πετύχουν εξαρτάται από το κατά πόσο ένα άθροισμα ακτιβιστών και καθηγητών στην ελίτ του κόμματος, μπορούν να ελέγξουν την πιο προβληματική οικονομία στον ανεπτυγμένο κόσμο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου