Ψυχολογικό πείραμα: Πως οι τραπεζίτες γίνονται "λαίμαργοι"

Τζογάρισμα σε εκατομμύρια δολάρια, δωροδοκίες, απάτες: Πολλά σκάνδαλα με λεία αστρονομικά ποσά, έχουν ταρακουνήσει τον παγκόσμιο τραπεζικό κόσμο κατά καιρούς. Τα σκάνδαλα αυτά προκλήθηκαν από μεμονωμένα μαύρα πρόβατα, ή είναι γενικά κακή η ηθική των τραπεζιτών; Ελβετοί ερευνητές  ερευνήσανε αυτό το ερώτημα και το αποτέλεσμα "αθωώνει" τους υπαλλήλους του κλάδου.

Φυσικά, οι τραπεζίτες δεν είναι per se οι χειρότεροι άνθρωποι, είπαν οι ερευνητές. Η επαγγελματική τους ιδιότητα και η εταιρική κουλτούρα του τραπεζικού κλάδου ευνοούν σιωπηρά την ανέντιμη συμπεριφορά».

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης εξέτασαν περίπου 200 τραπεζικούς υπαλλήλους με ένα πείραμα τυχαίας επιλογής. 128 από αυτούς εργάζονται σε άγνωστο μεγάλο διεθνή τραπεζικό οργανισμό και 80 για μικρότερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Το αρχαίο παιχνίδι «κορώνα ή γράμματα» τροποποιήθηκε χάρην του πειράματος Για  όσες σωστές προβλέψεις είχαν οι ενδιαφερόμενοι θα κέρδιζαν 20 δολάρια κάθε φορά. Σε  σύνολο δέκα ρίψεων, δηλαδή κατ 'ανώτατο όριο το ποσό των $ 200 θα ήταν εφικτό. Θα έπρεπε ωστόσο οι συμμετέχοντες  προκειμένου να λάβουν τα κέρδη τους, να ξεπερνούσαν τον μέσο όρο των υπολοίπων παικτών.

"Αυτό το στοιχείο που προστέθηκε αντανακλά τον ανταγωνισμό στην επαγγελματική καριέρα του τραπεζίτη" εξηγεί ο ερευνητής Michel Maréchal από το Ινστιτούτο Οικονομικών στο περιοδικό "Nature". Επιπλέον, στους συμμετέχοντες  δόθηκε  η εντύπωση ότι το ποσοστό επιτυχίας τους δεν θα αμφισβητηθεί.

 

Οι τραπεζίτες, οι οποία κατά μέσο όρο εργάζονται στον κλάδο για έντεκα έτη και έξι μήνες, χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες. Η μια ομάδα έμεινε με την πεποίθηση ότι θα πρέπει να παίξει το"κορώνα ή γράμματα»  καθαρά ως ψυχαγωγική δραστηριότητα. Οι άλλοι είχαν καθοριστεί από το ερωτηματολόγιο " να λειτουργήσουν σύμφωνα με τον επαγγελματικό τους ρόλο και τους συναφείς κανόνες συμπεριφοράς».

Το αποτέλεσμα: η ομάδα ψυχαγωγίας ανέφεραν 51,6 τοις εκατό επιτυχείς ρίψεις -  άρα το ποσοστό εξαπάτησης θεωρήθηκε πως ήταν αμελητέο. Αλλά οι τραπεζίτες που έπρεπε να υποθέσουμε ότι θα έχουν μία συνηθισμένη εργασιακή συμπεριφορά, έδωσαν 58,2 τοις εκατό στη σωστή επιλογή. Επομένως, έδειξαν  σίγουρα πιο ανέντιμη συμπεριφορά, σύμφωνα με τη μελέτη.

Αυτά τα αποτελέσματα, τα οποία συνοψίστηκαν από τον Maréchal, «υποδηλώνουν ότι σύμφωνα με τα κοινωνικά πρότυπα στον τραπεζικό κλάδο η ανέντιμη συμπεριφορά έχει περισσότερες πιθανότητες να γίνει ανεκτή και να συμβάλει έτσι στην απώλεια της φήμης των τραπεζών». Τα συγκριτικά πειράματα με δύο ομάδες εργαζομένων σε άλλους κλάδους, δεν παρείχαν τις διαφορές αυτές, όπως στους τραπεζίτες.

 Οι ερευνητές προτείνανε τελικά στον τραπεζικό κλάδο να προωθήσει μια αλλαγή στην εταιρική του κουλτούρα. Τα επαγγελματικά πρότυπα που ανέχονται την ανέντιμη συμπεριφορά, είναι σίγουρα αμφίβολα, "διότι η εμπιστοσύνη του λαού στην συμπεριφορά των τραπεζικών υπαλλήλων είναι απαραίτητη για τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού κλάδου». Ο  ερευνητής Alain Cohn είπε ότι οι τραπεζίτες  πρότεινε  να δίνουν  όρκο αντίστοιχο του Ιπποκράτη. Επιπλέον, τα οικονομικά κίνητρα  πρέπει να επιβραβεύουν  την ηθική συμπεριφορά, αντί του  μπόνους για κέρδη.

Η ελβετική μελέτη μπορεί να είναι χρήσιμη και για άλλες βιομηχανίες. Η Marie Claire Villeval του Πανεπιστημίου της Λυών συνιστά στο "Nature" την εφαρμογή της μεθόδου για τους πολιτικούς. Αυτό, λέει, θα βοηθήσει να διαπιστωθεί αν η ειλικρίνεια τους πάσχει όταν βλέπουν μια ευκαιρία να αποκτήσουν πολιτικό πλεονέκτημα κρυφά