Κοινωνία επιμελώς μπερδεμένη

Η ελληνική κοινωνία μοιάζει σαν να ζει για να βρει τον ένοχο. Το περίεργο είναι όμως πως δεν τη πολυνοιάζει μάλλον τελικά ποιος θα τιμωρηθεί. Γεγονός που αποδεικνύεται από τη κατάληξη πολλών εκ των τηλεοπτικά κατονομαζομένων υποθέσεων. Η καταδίκη είναι ο εξευτελισμός μέσω των ΜΜΕ με διαδικασίες συζητήσεων παραθύρων, ανατύπωσης των μπλογκς και σχολίων των αναγνωστών στις ηλεκτρονικές εκδόσεις εντύπων.

Μετά από αυτή τη σύντομη ποινή που κοστίζει εκ των πραγμάτων περισσότερο στους αθώους και τους ευαίσθητους, λιγότερο στους ένοχους και χοντρόπετσους, κάθε ζήτημα παίρνει την θέση του σε ένα σκοτεινό ράφι, από όπου θα ανασυρθεί όταν θα φανεί χρήσιμο στο καινούργιο παιχνίδι εντυπώσεων ή στον πόλεμο χειραγώγησης της κοινής γνώμης.

Με την ίδια άνεση που μια εξόφθαλμα ανήθικη ή παράνομη πράξη μπορεί να περάσει απαρατήρητη ή και να παραποιηθεί το περιεχόμενο της, μπορεί χάρης σε έναν τίτλο και δυο ασάφειες μια υποψία ή ένα ανούσιο λάθος να φανεί ως ισοδύναμο του προπατορικού αμαρτήματος.

Πάντα υπάρχει ένας τρόπος να μεταβληθεί το άσπρο σε μαύρο, να συγκεντρωθούν οι ευθύνες σε ένα πρόσωπο ή να μετατεθούν μερικές στους υπολοίπους. Η τακτική αυτή, σε συνδυασμό με την δαιδαλώδη πολυνομία και τον δυσκίνητο βηματισμό της ελληνικής δικαιοσύνης, δημιουργούν την υποψία πως το σύστημα είναι κομμένο και ραμμένο στα μέτρα των ενόχων. Το ίδιο το ελληνικό κράτος μπορεί να υποβάλει ένσταση στις αποφάσεις του δικού τους δικαστικού συστήματος. Οι νόμοι του ίδιου συντάγματος μπορεί να προκαλέσουν σύγχυση και διχογνωμίες στους δικαστές. Οι ίδιοι οι αντιπρόσωποι του λαού, που εκλέγονται για να νομοθετούν, παραμένουν εκτός αυτού του συστήματος κανόνων, χάρης σε νόμο που προβλέπει την ασυλία τους . Ο Νόμος περί ευθύνης Υπουργών θυμίζει τα συγχωροχάρτια που έδινε η καθολική εκκλησία σε όσους “πιστούς Χριστιανούς”είχαν την οικονομική άνεση και επιθυμούσαν διακαώς μια θέση στον παράδεισο Οι χώροι όπου μπήκαν τα θεμέλια του σύγχρονου πολιτεύματος της Ελλάδος προσφέρουν ασυλία σε βάνδαλους, τοξικομανείς και μικροεγκληματίες. Οι κατηγορούμενοι πριν δικαστούν και κριθούν, φυλακίζονται, αλλά αν αργήσει η υπόθεση τους μπορούν να κυκλοφορούν και πάλι ελεύθεροι. Στην ίδια λογική κινείται και ο γρίφος του αυτόφωρου. Θεσμικά επίσης κατοχυρώνεται το δικαίωμα στην απεργία, αλλά αυτό παρουσιάζεται στην πράξη ως ανώτερο από το δικαίωμα στην εργασία. Και η κατάληψη παρότι σαφώς αποτελεί καταπάτηση δικαιωμάτων συμπολιτών έχει εδραιωθεί στη συνείδηση και το εθιμικό δίκαιο της κοινωνίας μας.

Είναι πραγματικά εντυπωσιακό το πόσο γρήγορα τελειώνουν συνήθως οι ποινές των επωνύμων, το πως κάποιοι παραμένον αιωνίως οι γνωστοί άγνωστοι, το πως οι κοινωνικές ομάδες στρέφονται ενάντια σε συμφέροντα άλλων κοινωνικών ομάδων για να ασκήσουν πίεση στην εξουσία, πως οι δράστες εμφανίζονται ως θύματα, όταν το βάρος της ηθικής αυτουργίας γίνεται ασήκωτο στις πλάτες του κράτους, υπό τον τίτλο: “η βία της εξουσίας”.Ακόμα και η ίδια η κοινή γνώμη δείχνει διατεθειμένη να ξεχάσει όταν της το ζητάνε οι μηχανισμοί χειραγώγησης της.

Δεν μπορεί να κάνει κι αλλιώς. Αν θες να επιβιώσεις, δεν μπορείς να πας κόντρα στο ρεύμα. Κι αυτό φαίνεται σε απλά πράγματα της καθημερινότητας πιο καθαρά. Μπορεί να μας ενοχλούν οι οδηγοί που διπλοπαρκάρουν και δυσχεραίνουν την κυκλοφορία, συμβάλλοντας στην υπόβαθμιση της δικής μας ποιότητας ζωής, μπορεί να αποτελούν κίνδυνο για τη ζωή μας και την ακεραιότητα μας αυτοί που κολλάνε από πίσω μας ή κάνουν ζιγκ ζαγκ, μπορεί ένας συναγερμός που χτυπά το βράδυ να σημαίνει πως μια περιουσία καταπατείται, μπορεί το φράξιμο των ΧΥΤΑ και οι κάδοι που ξεχειλίζουν να αποτελούν αιτίες μολύνσεων και επιδημιών, μπορεί η άρνηση των δημόσιων υπαλλήλων να σηκώσουν το τηλέφωνο να σημαίνει άρνηση εκπλήρωσης του καθήκοντος και διάκριση εις βάρος όσων μένουν μακριά από την Αθήνα ή μια μεγάλη πόλη, μπορεί η άρνηση έκδοσης απόδειξης ή ο εκβιασμός της τιμής να αποτελεί κλοπή δημόσιου χρήματος. Και μπορούν να δοθούν πολλά παραδείγματα ακόμα, αλλά ο Έλληνας πολίτης δεν κατανοεί την ανάγκη να αντιδράσει ακόμα και με τον απλούστερο δυνατό τρόπο: Μια καταγγελία, ένα τηλέφωνο στην αστυνομία, μια αντίδραση ή μια παρατήρηση.

Γιατί όμως οι Έλληνες είναι τόσο αδρανείς σε τέτοια ζητήματα, ενώ θίγονται πολύ εύκολα όταν οι παρεξηγήσεις κινούνται στο επίπεδο της ατομικής προβολής, της επιβολής, της επίδειξης, ακόμα και του πιο ανόητου ανταγωνισμού; Σε τέτοια θέματα ο Έλλην δεν σηκώνει μύγα στο σπαθί του. Που οφείλεται αυτό; Πολύ εύκολη η απάντηση: Στην παιδεία. Δεν φτάνει όμως να αναδειχθεί η αιτία. Δεν λέει τίποτα αυτό. Ας δούμε λίγο και ποιοι είναι οι φορείς της παιδείας στην χώρα μας. Πως οδηγούν στην υιοθέτηση προτύπων και συγκεκριμένων καναλιών συμπεριφοράς;

Η παιδεία που περιλαμβάνει κάθε παράγοντα που διαπλάθει τον χαρακτήρα και τη νοοτροπία μας (σχολείο, οικογένεια, κοινωνικός περίγυρος και ΜΜΕ), έχει ως ύψιστο σκοπό την εξυπηρέτηση του ατομικού συμφέροντος και την αυτοπροβολή, σε έναν βλακώδη βαθμό και με έναν ανόητο τρόπο, που οι μετριότητες που παράγει η ίδια αλληλοεξουδετερώνονται. Ο ορίζοντας των φιλοδοξιών μας είναι στενός και χαμηλός, διότι και ο πνευματικός ορίζοντας μας είναι περιορισμένος. Το αποτέλεσμα είναι ένας εγωπαθής στρουθοκαμηλισμός που επιτρέπει την αυθαίρετη ερμηνεία της προσωπικής αξίας κατά το δοκούν, αφού δεν μας παρέχει το πολιτιστικό μας πλαίσιο τα απαραίτητα κριτήρια.

Τελικά είμαστε μια κοινωνία δήθεν αριστερόστροφη και πολύ μπερδεμένη. Όπως ακριβώς μας θέλει η “πνευματική” και “πολιτική” μας ελιτ. Αυτός ο συναισθηματισμός που συνοδεύει την λέξη αριστερός δεν έχει καμία σχέση με τις καθημερινές ατομικίστικες μας τακτικές, την απάθεια, τον φιλοτομαρισμό μας, την ακαμψία μας και την άρνηση μας στην αλλαγή και την εξέλιξη. Δεν είμαστε σύνολο, είμαστε μονάδες που παλεύουν και ανταγωνίζονται για εφήμερη ευημερία και ασήμαντες διακρίσεις. Δεν έχουμε κοινό όραμα εδώ και χρόνια. Πολλοί αφελής νόμιζαν πως αυτή η χαλαρότητα και οι ασάφειες είναι ευλογία. Τώρα όμως που πιάνουμε ο ένας τον άλλο από τα μαλλιά και όλοι μαζί βουλιάζουμε χωρίς να θέλουμε να δεχθούμε την ευθύνη που έχουμε απέναντι στην κοινωνία μας, χωρίς να καταλαβαίνουμε πως έχουμε μηχανισμούς που υπέσκαπταν και υποσκάπτουν την κοινή ευημερία μέσα στην κοινωνία μας, δεν χρειάζεται να ψάχνουμε αλλού.

Οι υποθέσεις κατάχρησης της εξουσίας και κατασπατάλησης του δημόσιου χρήματος, οι κλίκες, οι μίζες, η αναξιοκρατία, τα μπλεγμένα μέλη της δήθεν καλής κοινωνίας, η χρήση των παραθύρων του Νόμου, είναι τόσο συνηθισμένες και τόσο παλιές, όσο τα σενάρια του αμερικάνικου σινεμά. Εμείς όμως ψάχνουμε τα αίτια για τα δεινά μας μακριά από αυτό το σάπιο σύστημα.
Β.Τ.